Ελευθερία ή σιωπή…

Πυρκαγιές καίνε τη χώρα με τεράστιες οικολογικές συνέπειες, άνθρωποι καθημερινά αυτοκτονούν αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης και των επιπτώσεων στην ψυχή μας, τρομοκρατικά χτυπήματα στην Ευρώπη, τροχαία δυστυχήματα με ολέθριες συνέπειες, μια χώρα σε αναβρασμό, ένας κόσμος σε περιδίνηση και ένα ερώτημα να πλανιέται πόσο φτηνή έχει γίνει η ανθρώπινη ζωή; Και βέβαια το κύριο ερώτημα είναι τι κάνουμε εμείς για όλα αυτά;

Οι παππούδες μας ήξεραν να μπολιάζουν τα φυτά τις κατάλληλες εποχές να καλλιεργούν τη γη για να καρπίσει. Δεν νόθευαν τις διαδικασίες παραγωγής για το κέρδος δεν αλλοίωναν την φυσική ανάπτυξη των καρπών για το κέρδος. Ήξεραν ότι θα πεθάνουν, έσκαβαν όμως τη γη για τους επερχόμενους, αλλά ίσως και για τη γη την ίδια. Ήξεραν ότι οποιαδήποτε "ισχύ" κι αν είχαν, η ισχύς αυτή δεν θα είχε ευεργετικά αποτελέσματα, αν αυτοί δεν υπάκουαν στις εποχές, αν δεν πρόσεχαν τους ανέμους, αν δεν σέβονταν την θάλασσα που τάιζε γενιές, αν δεν έκοβαν τα δέντρα την ώρα που έπρεπε και αν δεν άφηναν στο μούστο τον καιρό που του χρειαζόταν για να βράσει. Σεβόντουσαν τη ζωή και την ελευθερία του άλλου.



Κάθε τέσσερα χρόνια έχω την δυνατότητα για μία στιγμή να εκλέξω εκείνους που θα με αντιπροσωπεύσουν χωρίς την δυνατότητα ανάκλησης αυτής της επιλογής. 'Όταν λέμε ότι κάποιος με αντιπροσωπεύει για τέσσερα χρόνια, χωρίς να έχω τη δυνατότητα ανάκλησης του, αυτό σημαίνει ότι απεκδύομαι της κυριαρχίας μου. Εκχωρώ την ελευθερία μου σε κάποιους και μετά σιωπώ γιατί μιλούν αυτοί που εγώ επέλεξα για μια στιγμή να με εκπροσωπούν. Ο Ζαν-Ζακ Ρουσσώ το έχει πολύ καλά διατυπώσει: «οι Άγγλοι νομίζουν ότι είναι ελεύθεροι, επειδή εκλέγουν τους αντιπροσώπους τους κάθε πέντε χρόνια, πλην όμως είναι ελεύθεροι μόνον μία ημέρα κάθε πέντε χρόνια - την ημέρα των εκλογών». Και στην συνέχεια οι αντιπρόσωποι μας εκπροσωπούν μόνο τον εαυτό τους, το κόμμα, τον κομματικό στρατό και τα ιδιαίτερα συμφέροντα τους.

Περίεργο επάγγελμα η πολιτική, ακόμη κι αυτή εδώ η μηδαμινή πολιτική. Γιατί; Διότι προϋποθέτει δύο ικανότητες που δεν συνδυάζονται μεταξύ τους. Η πρώτη ικανότητα είναι η κατάκτηση της εξουσίας (μπορεί να έχει κανείς τις καλύτερες ιδέες, αλλά αυτό δεν χρησιμεύει, εάν δεν έχεις κατακτήσει την εξουσία). Η δεύτερη είναι, μετά την κατάκτηση της εξουσίας, να την αξιοποιήσει κανείς, δηλαδή να κυβερνήσει. Τίποτα όμως δεν εγγυάται ότι κάποιος που είναι ικανός να κυβερνήσει, είναι επίσης ικανός να ανέβει στην εξουσία. Σήμερα η άνοδος στην εξουσία προϋποθέτει να κολακεύει κανείς την κοινή γνώμη ή να έχει τηλεοπτική φωτογένεια. Και βέβαια οι διαμορφωτές τις κοινής γνώμης έχουν κατευθύνει το κοινό τους στις αρεστές τους επιλογές, στους εύκολα διαχειρίσιμους πολιτικούς που είναι έτοιμοι να τα προσφέρουν όλα στον αφέντη τους. Οι πολιτικοί είναι ανίσχυροι. Αυτό είναι βέβαιο. Το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να "πηγαίνουν με το ρεύμα», δηλαδή να εφαρμόζουν μια υπέρ-φιλελεύθερη πολιτική, η οποία είναι της μόδας. Ουσιαστικά, αυτοί οι άνθρωποι δεν έχουν κανένα πρόγραμμα. Στόχος τους είναι: είτε η παραμονή τους στην εξουσία, είτε η επιστροφή τους σ' αυτήν.

Και εδώ έρχεται η ευθύνη του πολίτη. Ποιος είναι πολίτης; Κατά  τον Αριστοτέλη Πολίτης είναι ο ικανός να κυβερνήσει και να κυβερνηθεί. Όλη  η πολιτική ζωή στοχεύει ακριβώς στο να μη μαθαίνουν οι πολίτες πώς να κυβερνούν και, τελικά, να εμπιστεύονται στους ειδικούς το έργο της διακυβέρνησης. Υπάρχει δηλαδή μια αντί-πολιτική εκπαίδευση που οδηγεί τους πολίτες στοχευόμενα στην αφασία και στην εκχωρήσει των πολιτικών τους επιλογών και ελευθεριών. Ενώ οι πολίτες έπρεπε να αναλαμβάνουν όλων των ειδών τις πολιτικές ευθύνες και να παίρνουν ανάλογες πρωτοβουλίες, τελικά, εθίζονται στο να ακολουθούν και να ψηφίζουν τις πολιτικές επιλογές που άλλοι τους παρουσιάζουν έτοιμες. Αυτή η κατάσταση διαμορφώνει μια σαφής υποχώρηση της πολιτικής δραστηριότητας από την μεριά των πολιτών και  όσο οι πολίτες εγκαταλείπουν την πολιτική δραστηριότητα και αποσύρονται στην ιδιωτική τους σφαίρα, τόσο οι γραφειοκράτες και οι μικροπολιτικοί προελαύνουν. Η υποχώρηση της πολιτικής δραστηριότητας συνδέεται και με την κατάρρευση των μεγάλων κοινωνικών ιδεολογιών, οι οποίες ήθελαν πραγματικά να αλλάξουν τον κόσμο. Για χίλιους δυο λόγους, αυτές οι κοινωνικές ιδεολογίες έχασαν το κύρος τους- έπαψαν να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις των καιρών, στις προσδοκίες των ανθρώπων, στην κατάσταση της κοινωνίας, στην ιστορική εμπειρία. Η τωρινή κρίση οδηγεί σ'  ένα σημείο όπου κάποια  στιγμή θα βρεθούμε αντιμέτωποι με μια κοινωνική καταστροφή,  οι άνθρωποι θ' αντιδράσουν με τον άλφα ή βήτα τρόπο και θα προσπαθήσουν να εγκαθιδρύσουν νέες μορφές κοινωνικής ζωής, που θα έχουν γι'  αυτούς κάποιο νόημα. Ο άνθρωπος κάποια στιγμή θα πάψει να σιωπά και θα επιλέξει την ελευθερία του και κυρίως θα στραφεί κατά την γνώμη μου:

·          Στην καταστροφή των μύθων που συνιστούν το τρομαχτικότερο εμπόδιο στο δρόμο μιας ανασυγκρότησης της ανθρώπινης κοινωνίας.

·         Στον σεβασμό και όχι στην καταστροφή του πλανήτη.  Ενός πλανήτη που θα έπρεπε να είμαστε οι κηπουροί του. Θα έπρεπε να τον θεραπεύουμε, δηλαδή να τον καλλιεργούμε και να τον φροντίζουμε έτσι όπως είναι. Μια τέτοια δραστηριότητα θα έπρεπε να αποτελεί βάση και προσανατολισμό της ζωής μας.

·         Στην εκπαίδευση ικανών πολιτών έτοιμων να κυβερνήσουν και να κυβερνηθούν και όχι σε χειραγωγήσιμα πιόνια ενός συστήματος που σε προετοιμάζει για την αρένα της αδήφαγης αγοράς.

·         Σε κοινωνικές σχέσεις ισότητας, αδερφοσύνης, ανοχής, κατανόησης, αλληλοσεβασμού και συνεργασίας. Και στην βαθειά πεποίθηση που δεν είναι δυστυχώς αυτονόητη ότι ο κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός και πολύτιμός.

·         Στην ισότιμη διαχείριση των φυσικών πλούτων.

Η Ελευθερία ή σιωπή είναι το πρόσταγμα της εποχής, νομίζω πως ήρθε η ώρα να πάρουμε τις ζωές μας στα χέρια μας. Όχι με τίποτα επαναστάσεις και αιματοχυσίες αλλά με την αλλαγή της στάσης μας, του εαυτού μας, και με το άκουσμα της εσωτερικής μας φωνής που μας προτρέπει χρόνια τώρα να μην είμαστε άλαλη. Η ελευθερία είναι δραστηριότητα. Είναι αντίσταση σε ότι είναι άδικο. Είναι διαμαρτυρία και απόχη σε ότι πλασάρετε ως ιδανικό. Είναι  δραστηριότητα, η οποία ξέρει τα όρια της, ξέρει να αυτοπεριορίζεται. Η ελευθερία γνωρίζει ότι όλα μπορεί να τα κάνει, αλλά επίσης γνωρίζει ότι δεν πρέπει να τα κάνει όλα. Είναι η ώρα μας και πρέπει να είναι το τέλος της σιωπής…

Κώστας Ζουρδός