Θα αφυπνισθούμε;

Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πειραιώς Καλλίνικου

Η ανθρώπινη ζωή είναι μια πορεία και ένας δρόμος. Είναι πλεύση μέσα στον απέραντο ωκεανό της ζωής. Το τέρμα της πορείας, για κάθε συνειδητό πιστό, είναι γνωστό, όπως γνωστή είναι η αφετηρία και το ξεκίνημα της ζωής. Ξεκινήσαμε από τον Θεό και τέρμα της ζωής είναι πάλι ο Θεός. Η αγκάλη του Θεού περιμένει τον πιστό στο τέρμα της ζωής του. Η διάρκεια της πορείας της ζωής είναι άγνωστη και ο δρόμος που διανύουμε δεν είναι καθόλου γνωστός. Κρύβονται στον δρόμο της ζωής παγίδες. Υπάρχουν εχθροί που ενεδρεύουν. Κίνδυνοι ποικιλόμορφοι παρουσιάζονται σε κάθε βήμα. Και σαν θάλασσα και ωκεανός η πλεύση της ζωής αντιμετωπίζει συχνά φουρτούνες και θύελλες. Τα κύματα δεν είναι σπάνια και οι τριγμοί του σκάφους της ζωής είναι συχνοί.

Και ο άνθρωπος ξανοιγόμενος στον δρόμο του βίου έχει ανάγκη καθοδηγητικού φωτός και οδηγού. Είναι προικισμένος ο ίδιος από τον Δημιουργό με εσωτερικό φως, έχει μυαλό, νόηση και σκέψη, καλλιεργεί την γνώση. Ανέπτυξε την επιστήμη. Εξερεύνησε τα στοιχεία της φύσεως. Καλλιέργησε τεχνικό πολιτισμό αφάνταστο. Έφθασε στο διάστημα, κατέπληξε με τα επιτεύγματα του πνεύματος του. Όμως για κάθε σοβαρά σκεπτόμενο, ο άνθρωπος δει είναι αυτάρκης, δεν είναι αυτόφωτος, δεν είναι αυτόνομός. Παρ’ όλα αυτά τα καταπληκτικά επιτεύγματα του πνεύματος του, έχει ανάγκη θεϊκού καθοδηγητικού φωτός. Έχει ανάγκη πλοηγού και πιλότου στην πορεία της ζωής. Αντίθετη αντίληψη και σκέψη, δείχνει υπερτίμηση των ικανοτήτων του και όχι σωστή υπερύψωση του εγώ του. και αυτή την λανθάνουσα αντίληψη της αυτοδυναμίας του ανθρώπου και της πλήρους αυτάρκειας του, καλλιεργεί έντονα η σημερινή εποχή θαμπωμένη από την καταπληκτική πρόοδο των επιστημών, την καταπληκτική πρόοδο του τεχνικού πολιτισμού και τις όντως καταπληκτικές επιτυχίες του πνεύματος του.

Αυτή ακριβώς η λανθασμένη πίστη στην αυτοδυναμία του ανθρώπου δημιουργεί το πρόβλημα της εποχής. Οι πολλοί, τυφλωμένοι από την δύναμη του ανθρωπίνου πνεύματος, νομίζουν ότι δεν έχουν ανάγκη του Θεού. πιστεύουν ότι δεν έχουν ανάγκη του καθοδηγητικού φωτός του Ευαγγελίου. Τα φτιάχνουν και μόνοι τους. Τους φτάνει η ανθρώπινη σκέψη, τους φτάνουν οι ανθρώπινες γνώσεις. Κάτι τέτοιο όμως είναι πέρα για πέρα λανθασμένο. Το βλέπει κανείς διάχυτο και στην σημερινή ελλαδική κοινωνία. Η πίστη στον ορθό λόγο έχει αντικαταστήσει την πίστη στον Θεό.  Η εξάρτηση από το ανθρώπινο πνεύμα έχει αντικαταστήσει την εξάρτηση από το πνεύμα του Θεού. Αυτή την ψευδαίσθηση την βλέπει κανείς πολύ ζωντανή πολλές φορές σε συζητήσεις που παρουσιάζει συχνά η οθόνη της τηλεοράσεως. Εκεί στην τηλεόραση παρακολουθεί κανείς συζητήσεις για θεσμούς, για θέματα πνευματικής ζωής, για οικογένεια, για γάμο, για ανθρώπινες σχέσεις, για ηθικά θέματα, για τρόπο ζωής, για κοινωνικές εκδηλώσεις, χωρίς καθόλου να νιώθουν την ανάγκη του καθοδηγητικού φωτός του Ευαγγελίου.

Τους φτάνει το ανθρώπινο μυαλό. Τους φτάνει η ανθρώπινη γνώση αποκεινόμενη από την πνοή και την γνώση της ορθοδόξου χριστιανικής πίστεως. Δεν λαμβάνουν καθόλου υπ’ όψιν τι η ορθόδοξη χριστιανική πίστη διδάσκει για θέματα που συζητούν. Κουβεντιάζουν σαν να μην υπάρχει Ορθόδοξη Εκκλησία στον τόπο αυτό, σαν να μην υπάρχει ορθόδοξη χριστιανική πίστη, σαν να μην ήρθε ο Χριστός στη γη για να δείξει τον δρόμο της ζωής, και καταλήγουν σε συμπεράσματα εντελώς ανθρώπινα. Σε συμπεράσματα που γίνονται υπό την επήρεια ανθρωπίνων ενίοτε αμαρτωλών βιωμάτων, υπό την επήρεια της δυνάμεως του γενετήσιου ενστίκτου, υπό την επήρεια ανθρωπίνων αδυναμιών, υπό την επήρεια παθών και ελαττωμάτων, υπό την επήρεια του έξαλλου πνεύματος της εποχής.

Ενός πνεύματος που έχει αλλοτριωθεί από την πνοή της ορθοδόξου χριστιανικής διδασκαλίας. Όμως η κατάσταση αυτή είναι λαθεμένη. Ο άνθρωπος είναι όντως μικρός Θεός πάνω στη γη, αλλά η αξία του εξαρτάται από τον Θεό δημιουργό του. Ο άνθρωπος έχει εντός του το φώς της σκέψεως, όμως το φώς του γίνεται φως της ορθοδόξου χριστιανικής πίστεως. Ο άνθρωπος είναι ικανός, αλλά η ικανοποίηση του γίνεται ασφαλής και βεβαία, όταν είναι συνδεδεμένη με την πίστη στον Χριστό και με την εξάρτηση από τον λόγο Του. Αδικεί τον εαυτό του ο κατ’ εικόνα Θεού πλασμένος άνθρωπος όταν πλάθει και πιστεύει την φανταστική αυτοδυναμία του. Δεν είναι αυτόφωτος αλλά ετερόφωτος.

Πηγή του φωτός του είναι ο Χριστός, που είπε: «Εγώ ειμί το φως του κόσμου». Δεν είναι παντοδύναμος, απλώς γίνεται δυνατός κοντά στον μόνο ΔΥΝΑΤΟ, τον Χριστό. Ο λόγος του Χριστού είναι αμείλικτος μπροστά στην φανταστική ανθρώπινη αυτοδυναμία. «Χωρίς εμού ου δύνασθαι ποιείν ουδέν». Όμως οι οπαδοί της ανθρώπινης αυτάρκειας είναι οι καθοδηγητές σήμερα της κοινωνίας. Ο λαός ακούει και βλέπει παθητικά. Θα ανανήψει και θα αφυπνισθεί; Αυτό είναι το μεγάλο ερώτημα. Γιατί ο κίνδυνος θεοποιήσεως του ανθρώπου και αυτοκαταστροφής του είναι εμφανής…

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο Περιοδικό Πειραϊκή Εκκλησία τον Ιούνιο του 2004.

Επιμέλεια: Κώστας Ζουρδός