Αυτά που μου είπε ο Βογιατζής

Ιωάννα Μπλάτσου

Δεν μου αρέσουν οι παρελθοντικοί χρόνοι. Δεν μου αρέσουν οι μεγαλόσχημες δημοσιογραφικές εκφράσεις. Δεν αντέχω την απώλεια και όσες λέξεις επιχειρούν να την περιγράψουν. Μικρές, σπασμωδικές κινήσεις πεπερασμένων όντων για καταστάσεις που τους ξεπερνούν. Εδώ, σε αυτό το κείμενο, δε θα διαβάσετε κανέναν επιθετικό προσδιορισμό που να περιγράφει την αξία και το έργο του Λευτέρη Βογιατζή. Είναι γνωστά τοις πάσι και όσοι δεν τα γνωρίζουν ας ανατρέξουν σε αφιερωματικές σελίδες, που ήδη κυκλοφορούν στο διαδίκτυο. Εδώ, θα μοιραστώ μαζί σας κάποιες συναντήσεις μας, με αφορμή πάντα κάποια νέα του παράσταση. Αυτές οι επαγγελματικές συναντήσεις μας πάντα γίνονταν μεταμεσονύκτια και κατέληγαν μετά από πολύωρη κουβέντα. Όταν έκλεινε κάποια στιγμή το κασετοφωνάκι και κοίταγε την ώρα, αναφωνούσε με εκείνη τη χαρακτηριστική, παιδική του έκπληξη: «Α, είσαι τρελή! Πάλι ξενυχτήσαμε!».

Θυμάμαι πριν από χρόνια, στις πρόβες της πρώτης «Αντιγόνης», σε ένα στούντιο χορού, σε ένα ρετιρέ, στην πλατεία Κουμουνδούρου, είχα τολμήσει να τον ρωτήσω αν είναι ενήμερος για τη φήμη που τον ακολουθεί ότι είναι δύσκολος και απαιτητικός πολύ με τους ηθοποιούς του, σε σημείο εξάντλησης. Θυμάμαι με κοίταξε με το πιο απορημένο -και πληγωμένο- βλέμμα του κόσμου και μου είπε: «Εγώ τους εξαντλώ; Εγώ τους ταλαιπωρώ; Έχεις ιδέα τι είναι να αφοσιώνεσαι με όλο σου το είναι σε κάποιους ανθρώπους και να προσπαθείς να πετύχεις μαζί τους το καλύτερο και αυτοί να αντιστέκονται; Εγώ γίνομαι χίλια κομμάτια σε κάθε πρόβα, σε κάθε παράσταση. Κανείς άλλος». Μέσα από εκείνη την κουβέντα, είχε προκύψει ότι, όταν ήταν μικρός, έπαιζε ποδόσφαιρο στη θέση σέντερ μπακ. «Θέση νευραλγική, αλλά της υπομονής. Θα έλεγα ότι το μπακ έχει σίγουρα μια σχέση με τη σημερινή επαγγελματική μου ενασχόληση. Τώρα για το σέντερ, λες; Πάντως στη ζωή μου τα άφηνα τα πράγματα και συνέβαιναν. Ακόμα και ηθοποιός που έγινα κι αργότερα σκηνοθέτης, δεν το είχα προσχεδιάσει». Στην ίδια κουβέντα, τον είχα ρωτήσει αν τον φοβίζει η σκέψη του θανάτου. Με την αφοπλιστική του ειλικρίνεια, μου απάντησε πως «θα ήμουν ψεύτης αν ισχυριζόμουν το αντίθετο. Προσπαθώ, όμως, να βρω τι είναι αυτό που με φοβίζει. Νομίζω ότι αυτό που φοβάμαι σε σχέση με τον θάνατο είναι ότι δε θα ξαναδώ, δε θα ξανασυναντήσω, δε θα ξανααισθανθώ πράγματα που είναι συνδεδεμένα με το βαθύτερο είναι μου. Τη φύση, τους ανθρώπους μου, που έτσι κι αλλιώς έχουν αρχίσει να χάνονται. Τους δικούς μου, τη μητέρα μου, τον πατέρα μου και τον αδερφό μου τους έχασα μέσα σε ένα πολύ μικρό χρονικό διάστημα».

Σε μια άλλη συζήτηση, που είχαμε κατά τις πρόβες του για το «Ύστατο σήμερα», μου είχε εκμυστηρευθεί πως ζηλεύει «τους ανθρώπους, που με πολύ μεγάλη ευχέρεια και αλήθεια, έχουν παγιωμένες, κατασταλαγμένες απόψεις για τα πράγματα. Ζηλεύω την τακτοποίηση της σκέψης και της ζωής τους. Ίσως, η καθημερινότητα θέλει κάποιες περίεργες σιγουριές για να βγει». Όταν του ζήτησα να μου πει πώς είναι ο Λευτέρης Βογιατζής εκ των έσω, μου είχε απαντήσει: «Είναι πολύ ενδιαφέρον να ξέρεις ότι δεν είσαι αυτό που νομίζεις. Παλιά ήμουν ένα παιδί με αρχές, με φόβους, με ανατροφή. Αλλά πλέον έχω φύγει από εκεί. Γιατί και η ανατροφή είναι μια φωλιά μεγάλων παρεξηγήσεων. Όταν ήμουν μικρός απέφευγα τις δυσκολίες. Δεν έψαχνα την περιέργειά μου. Πλέον, θεωρώ ότι δεν χρειάζεται να αλλάζουμε αλλά να συνειδητοποιούμε». Κι όταν τον ρώτησα τι λαχταράει να κάνει εκτός θεάτρου, η απάντηση του τα συνόψισε όλα: «Τι λαχταράω; Δεν ξέρω. Να, μου ήρθε στο νου η λέξη "ιεροσυλία". Επειδή ξέρω ότι οι λαχτάρες πληρώνονται κι όταν πληρώνονται άσχημα, σου κόβονται τα πόδια, φοβάμαι να λαχταρήσω κάτι. Η λαχτάρα μου έχει περιοριστεί σε πράγματα που θέλω για το θέατρο. Α, επίσης μια ανώδυνη λαχτάρα μου είναι να ξαναβρώ ένα ρυθμό για να διαβάσω κάποια βιβλία που θέλω πολύ».

Ο Λευτέρης Βογιατζής είναι για μένα οι πολύτιμες σκέψεις που μοιραστήκαμε, το παιδικό του γέλιο, η αυστηρότητά του σε οτιδήποτε αφορούσε τη δουλειά του, η ίδια η δουλειά του.
Δεν μου αρέσει να λέω «αντίο».

Την Τετάρτη 8 Μαΐου, από τις 12.00 το μεσημέρι, η σωρός του Λευτέρη Βογιατζή θα βρίσκεται στο Θέατρο της Οδού Κυκλάδων και στις 5.00 μ.μ. θα γίνει η ταφή του στο Α' Νεκροταφείο