Αλλά τι είναι μετάνοια;…

Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πειραιώς Καλλίνικου

«Αλλά τι είναι μετάνοια; Είναι ένα βίωμα ψυχικό, που γεννιέται από την περισυλλογή. Η ζωή μας σπρώχνει διαρκώς έξω από τον εαυτό μας. Η καθημερινή βιοπάλη, τα διάφορα προβλήματα, οι ολοένα αυξανόμενες ανάγκες, η μέριμνα της οικογένειας, η φροντίδα για τον επιούσιο, οι διεθνές αναστατώσεις, το άγχος της εποχής μας μας αποξενώνουν από τον εαυτό μας. Μας απορροφούν κάθε ενδιαφέρον, μας αποξηραίνουν κάθε πνευματική ικμάδα και σαν καρπό μας προσφέρουν τη ζάλη, την ταραχή, την ανησυχία, την καταστροφή της ψυχικής γαλήνης. Και χρειάζεται φωτισμένη χριστιανική σκέψη, για να περιμαζέψει κανείς το πνεύμα του, να επιστρέψει στον εαυτό του, να αυτοσυγκεντρωθεί. Γιατί πρέπει μέσα στις καθημερινές ασχολίες μας και στην τύρβη της ζωής, να διαθέτωμε λίγα λεπτά της ώρας για περισυλλογή, για να καθρεπτίσωμεν τον εαυτό μας, να ιδούμε την κατάσταση μας, να συνειδητοποιήσουμε σε ποια στάθμη βρίσκεται η πνευματικότητα μας.

Ποιος διαθέτει 5 λεπτά της ώρας κάθε μέρα, δηλαδή 35 λεπτά της ώρας κάθε εβδομάδα, για να συνομιλήσει με τον εαυτό του; Με τους άλλους ανθρώπους παρ’ όλες τις απασχολήσεις μας, κάνουμε συχνά ατέλειωτες και συχνά άσκοπες συζητήσεις. Με τον εαυτό μας δεν ευκαιρούμε να συζητήσουμε. Και παρουσιάζομε αυτό το πράγματι τραγικό: να φροντίζωμε για τους άλλους και να αδιαφορούμε για τον εαυτό μας. Γνωρίζομεν πολλά εξωτερικά πράγματα και αγνοούμε την κατάσταση της καρδιάς μας. Γι’ αυτό και μένομε αμετανόητοι και αδιόρθωτοι. Ενώ, αν είχαμε την καλή συνήθεια της περισυλλογής, αν διαθέταμε λίγο χρόνο για να συνομιλήσωμε με τον εαυτό μας, θα γεννιόταν εξάπαντος μέσα μας το σωτήριο ψυχικό βίωμα της μετανοίας.

Μετάνοια είναι ακόμα το αποτέλεσμα μια συγκρίσεως: ποιοι είμαστε και ποιο θα πρέπει να είμαστε; Αν η ανθρωπότητα δεν βαδίζει καλά, αν τα  άτομα χάνουν καθημερινά απ’ τον ψυχικό τους το αγαθό, αυτό συμβαίνει γιατί δεν σκεπτόμαστε στα σοβαρά, ποιοι έπρεπε να είμαστε. Δεν θέλομε να ατενίσωμε προς το ύψος, στο οποίο έπρεπε να βρίσκεται η ζωή μας. Μας αφήνει αδιάφορους η ενατένιση προς την αγιότητα. Την οποία είμαστε υποχρεωμένοι να ζούμε. Δεν ζητούμε να είμαστε πρότυπα. Και αποφεύγουμε επιμελώς να κάνουμε αυτή τη χρησιμότατη σύγκριση της σημερινής πνευματικής καταστάσεως μας, με εκείνη που θα έπρεπε να διαθέτουμε. Με ευχαρίστηση ασχολούμαστε με τη ζωή των άλλων και προσπαθούμε να ανακαλύψωμε τα σφάλματα τους, για να δικαιολογήσουμε την προσωπική μας ηθική φθορά. Και το κάνουμε αυτό, γιατί μας λείπει το πρώτο, η περισυλλογή, που θα βοηθούσε κατά πολύ σ’ αυτή τη σωτήρια σύγκριση. Αλλά εφ’ όσον δεν ενδιαφερόμαστε να μάθουμε το ύψος της αρετής, στο οποίο θα έπρεπε να είχαμε φθάσει, δεν είναι δυνατόν να μετανοήσωμε για το χαμηλό επίπεδο της πνευματικότητας μας….».

Απόσπασμα από κείμενο του Σεβασμιωτάτου που δημοσιεύτηκε στο Περιοδικό Πειραϊκή Εκκλησία με τίτλο: Καιρός  μετανοίας, τον Φεβρουάριο του 1999.

Επιμέλεια: Κώστας Ζουρδός