Πρέπει εδώ να παρεμβληθεί μια κριτική παρένθεση ειδικά για τον επιχειρούμενο σήμερα παραλληλισμό, σε πολιτιστικό επίπεδο, εκκλησιαστικής ορθοδοξίας και Ισλάμ: Για τα κοινά αντιδυτικά στοιχεία (στοιχεία εναντίωσης στο δυτικό κοινωνικοπολιτικό υπόδειγμα) που δυτικοί μελετητές διαβλέπουν και στις δυο αυτές πολιτιστικές παραδόσεις.
Η εναντίωση του Ισλάμ στη Δύση είναι πολλαπλά διακηρυγμένη και σε περιπτώσεις ισλαμικών πολιτικών καθεστώτων ή παρατάξεων έμπρακτα βεβαιωμένη. Δύση και Ισλάμ εμφανίζονται στον σύγχρονο διεθνή χώρο ως δύο αντίπαλα κοινωνικοπολιτικά μοντέλα – η αντιπαλότητά τους εντοπίζεται κυρίως σε δυο πολιτιστικούς άξονες: του σεβασμού ή της άρνησης των ατομικών δικαιωμάτων και του πολιτικού φιλελευθερισμού. 
      Θα μπορούσε ωστόσο εκ προοιμίου να παρατηρηθεί ότι η αντιπαλότητα αυτή μοιάζει να εξαντλείται στο είδος του «ιερού» κώδικα πολιτικής πρακτικής που το καθένα από τα δυο μοντέλα θέλει καθολικά να επιβάλει. Δεν ανάγεται η αντιπαλότητα στις αφετηριακές νοηματοδοτήσεις της πολιτικής, γιατί αυτές εμφανίζονται μάλλον κοινές και στα δυο μοντέλα – κοινές και ριζικά διαφοροποιημένες από τις προϋποθέσεις της πολιτικής που προδιαγράφουν οι κοινωνικοί στόχοι της εκκλησιαστικής παράδοσης και ορθοδοξίας.