Κίνδυνος εκκοσμικεύσεως της Εκκλησίας

                   Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πειραιώς Καλλίνικου

Ο μεγαλύτερος πειρασμός στον οποίο κινδυνεύει να υποκύψει η Εκκλησία σήμερα είναι η εκκοσμίκευσις. Ζούμε σε κοσμογονική εποχή, που τα πάντα αλλάσουν και μεταβάλλονται. Και η Εκκλησία είναι υποχρεωμένη να παρακολουθεί το πνεύμα της εποχής και να εξευρίσκει τρόπους ποιμαντικής επικοινωνίας με τους ανθρώπους. Ο πειρασμός βρίσκεται στην εξεύρεση και επινόηση νέων μεθόδων ποιμαντικής επικοινωνίας. Η αναζήτηση όμως των νέων μορφών ποιμαντικής σήμερα μας φέρνει μπροστά σε σοβαρά διλήμματα για το τι πρέπει να δεχθούμε και τι να απορρίψουμε. Πρέπει να έχουμε την ποιμαντική διάκριση να προσφέρουμε τις αιώνιες αλήθειες του Ευαγγελίου με σύγχρονο μεν τρόπο αλλά αναλλοίωτες και ακαινοτόμητες. Δεν έχουμε το δικαίωμα να ελαφρύνουμε το κήρυγμα του σταυρού, που παραμένει πάντοτε Ιησούς Χριστός εσταυρωμένος και αναστάς εκ νεκρών. Η αλλοίωσης του μηνύματος του ευαγγελίου επί το κοσμικότερων, το ελαφρύτερων και το περισσότερο αρεστό στα μάτια των πολλών αποτελεί κίνδυνο, κίνδυνο εκκοσμικέυσεως της Εκκλησίας.

Είναι γεγονός ότι η άμβλυνσης του ηθικού αισθητηρίου στο λαό μεγαλώνει. Και το χάσμα των ανθρώπων και κυρίως των νέων με την Εκκλησία και τις αιώνιες αλήθειες της κι αυτό αυξάνει. Η Εκκλησία νοιώθει την ανάγκη καλύπτοντας το υπαρξιακό αυτό κενό να χρησιμοποιήσει νέες μεθόδους ποιμαντικής. Εδώ ακριβώς βρίσκεται η παγίδα. Μήπως στην προσπάθεια αυτή υποπέσει η Εκκλησία στον πειρασμό χρησιμοποιήσεως κοσμικών μεθόδων που κατεβάσουν την Εκκλησία και, αντί να σώσει τον κόσμο και τον ανεβάσει, γίνει η ίδια κόσμος. Η Εκκλησία έχει την υποχρέωση να αγκαλιάσει μεν με αγάπη τον κόσμο και να θεραπεύσει με στοργή τα ψυχικά του τραύματα. Όμως πρέπει να είναι φοβερά προσεκτική στα ανοίγματα της. Πρέπει ο λόγος της και η διδασκαλία της να παραμείνουν πάντοτε «άλας» πνευματικόν με τις αλιστικές του ιδιότητες και ποτέ να μην «μωρανθή» κατά τον λόγο του Κυρίου. Ενδέχεται ανοίγματα ποιμαντικής δραστηριότητος, με απόκλιση προς το πνεύμα της εποχής, να έχουν κάποτε θεαματικά αποτελέσματα. Εν τούτοις όμως είναι ληξιπρόθεσμα. Στο τέλος η απόρριψης τους δημιουργεί βαθειά απογοήτευση. Παράδειγμα τρανό η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία και ο Προτεσταντισμός. Στον Προτεσταντισμό κυρίως, ανοίγματα ποιμαντικά, επικίνδυνα, με εμφανή την κοσμικότητα, ανέτρεψαν όλες τις δομές της παραδόσεως της Εκκλησίας και κατάντησε δύσκολο να μπορούμε να μιλήσουμε για χριστιανισμό στο χώρο του Προτεσταντισμού σήμερα.

 

Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή και σοβαρή αντιμετώπιση του προβλήματος. Γιατί μπορεί ανοίγματα ποιμαντικής δραστηριότητος απρόσεκτα να απογοητεύσουν τους χριστιανούς νέους, που αγωνίζονται για μια αυτοκυριαρχημένη και σωστή πνευματική ζωή. Υπάρχει ο κίνδυνος να φανεί η Εκκλησία ότι ανέχεται την έξαλλη ζωή και συμπεριφορά των νέων, που δεν διαθέτουν καλλιεργημένη χριστιανική συνείδηση. Δεν μπορούμε να χτίζουμε και να γκρεμίζουμε ταυτόχρονα. Η Εκκλησία δεν μπορεί να αποστή της πράξεως του Κυρίου στην Καπερναούμ, όπου μιλώντας για το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας φάνηκε πολύ βαρύς στους ακροατάς Του, οι οποίοι άρχισαν να αναχωρούν λέγοντας: «βαρύς ο λόγος αυτού τις δύναται ακούειν;». Ο Κύριος στην περίπτωση αυτή δεν ελάφρυνε τον λόγο Του, δεν αλλοίωσε την περί «άρτου ζωής» διδασκαλία Του αλλά απευθυνόμενος και προς τους δώδεκα είπε: «μη και υμείς θέλετε υπάγειν;». Και τότε ο Πέτρος του απάντησε: «Κύριε προς τίνα απελευσόμεθα; Συ ρήματα ζωής αιωνίου έχεις».

 

 

Εμείς δεν μπορούμε να γίνουμε βασιλικότεροι του βασιλέως. Δεν είναι δική μας η Εκκλησία ούτε φέουδο μας για αν την τεντώνουμε κατά το δοκούν. Είμαστε και πρέπει να είμαστε επόμενοι των Αγίων Πατέρων. Αυτό βέβαια δεν μας αποκλείει από την πρόσληψη νέων μεθόδων ποιμαντικής διακονίας για την επίτευξη πνευματικών στόχων, όμως οι νέες αυτές μέθοδοι πρέπει να είναι προσεκτικές, να μην είναι «συσχηματισμός του αιώνος τούτου». Να μην είναι συνταύτισης με το κοσμικό πνεύμα της εποχής και να μην είναι «χάιδεμα» της ακοής των ακροατών, που δεν οδηγεί σε μετάνοια.

 

Η Εκκλησία πρέπει πάντοτε να τονίζει, με όμορφο μεν τρόπο αλλά ακριβή, την ομορφιά του πνευματικού αγώνα, την ηρωικότητα της αγνότητας και εγκρατείας, την δύναμη της αυτοκυριαρχίας και την ωραιότητα της πνευματικής ζωής. Αυτές είναι παλιές αλλά συγχρόνως νέες αλήθειες, διαχρονικές, που αποτελούν την ουσία του μηνύματος της Εκκλησίας. Χρειάζεται σε όλους μας βαθειά πνευματική καλλιέργεια, ώστε να διακρίνουμε πάντοτε το θέλημα του Θεού το αρεστό ενώπιον Του και μόνο αυτό να υπηρετούμε.

 

Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο Περιοδικό Πειραϊκή Εκκλησία τον Οκτώβριο του 1999

 

Επιμέλεια: Κώστας Ζουρδός