Πελαργός: Το πουλί της αυτοθυσίας

Ο πελαργός είναι πουλί αγαπητό από τον λαό, μάλιστα είναι γνωστός από την αρχαιότητα ο θρύλος για την αυτοθυσία των νεαρών πελαργών που, εκτός από το ότι αναλαμβάνουν την διατροφή των αδύναμων γέρων γονιών τους, μαδούν τα φτερά τους για να τους ζεστάνουν.

Η λέξη πελαργός είναι σύνθετη από τις λέξεις «πελός» (μαύρος) και «αργός» (λευκός), και ανταποκρίνεται τελείως στο ασπρόμαυρο χρώμα αυτού του πουλιού. Το μήκος του ξεπερνάει το ένα μέτρο, οι φτερούγες του έχουν άνοιγμα δυο μέτρα και το βάρος του φτάνει τα τέσσερα κιλά περίπου. Προτιμά να τρέφεται σε ρηχά και στάσιμα νερά, σε λίμνες, λιμνοθάλασσες, λιμνούλες και ρυάκια. Είναι πολύ σιωπηλός, γι’ αυτό και στην αρχή πίστευαν ότι είναι βουβός. Σε σπάνιες όμως περιπτώσεις βγάζει μία λαρυγγώδη κραυγή ή ένα σφύριγμα.

Οι πελαργοί είναι μονογαμικά πουλιά. Όταν ζευγαρώσουν, το αρσενικό με το θηλυκό διατηρούν τον δεσμό τους για ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Το θηλυκό γεννά τον Απρίλιο, συνήθως 2-3, πολλές φορές όμως ως και 6 αυγά. Η επώαση, που διαρκεί 30 περίπου ημέρες, γίνεται και από τους δυο γονείς. Αλλά και όταν εκκολαφθούν οι νεοσσοί, πάντα ένας από τους δυο γονείς μένει κοντά τους για να τους προστατεύει από τους εχθρούς, την βροχή, το κρύο ή την ζέστη.

Οι πελαργοί είναι μεταναστευτικά πουλιά. Όταν έρθει ο Οκτώβρης, ετοιμάζονται να φύγουν πάλι και να πάνε στην Νότιο Αφρική, όπου θα περάσουν τους ψυχρούς μήνες του χειμώνα. Λίγες ημέρες πριν από την αναχώρησή τους συναθροίζονται σε λιβάδια, κοντά σε τέλματα ή λίμνες, και από κεί ξεκινούν όλοι μαζί.

Οι πελαργοί κάνουν το μακρύ αυτό ταξίδι τους όχι πετώντας, άλλα ανεμοπορώντας. Γι’ αυτό όμως χρειάζονται ανοδικά ρεύματα, που δημιουργούνται μόνο πάνω από την στεριά. Σχηματίζουν μικρές ομάδες, που αρχίζουν να γυροπετούν και ν’ ανεβαίνουν όλο και ψηλότερα, ξεπερνώντας σε πολλές περιπτώσεις τα 700 μέτρα. Κατόπιν, ξαφνικά, όλοι μαζί αφήνουν το θερμό ανοδικό ρεύμα και παίρνουν την κατεύθυνση μετανάστευσης με ταχύτητα που ξεπερνά τα 70 χλμ./ώρα.

Είναι παροιμιώδη τα «δικαστήρια των πελαργών», όπου αποφασίζεται η ποινή του θανάτου για εκείνον που θα καθυστερήσει να φτάσει στην συγκέντρωση πριν από την μετανάστευση ή για εκείνον που πρόδωσε την συζυγική πίστη. Επίσης, οι παραδόσεις πολλών λαών αναφέρονται στην αυτοθυσία των νεαρών πελαργών που μαδούν τα φτερά τους για να σκεπάσουν τους αδύναμους, γέρους γονείς τους.

Κείμενο: Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία.