«Ένα αγόρι δίχως όνομα»….

Του Κώστα Ζουρδού, θεολόγου

Η ιατροδικαστής Cristina Cattaneo στην πολύχρονη καριέρα της έχει αντιμετωπίσει πολλές και δύσκολες καταστάσεις. Έχει αναγκαστεί να πράξει το λειτούργημα της κάτω από δύσκολες συνθήκες και να επεξεργαστεί  καταστάσεις οριακές για την ανθρώπινη λογική και αντοχή. Τα περιστατικά και τα ερωτήματα στα οποία καλείτε να απαντήσει είναι πάντα καθοριστικά, σημαντικά και κρύβουν ή φανερώνουν πολύ πόνο. Πως έχασε την ζωή του ένας άνθρωπός. Ποιο είναι το όνομα του. Ποιες  συνθήκες τον οδήγησαν στον θάνατο. Αν ήταν αυτόχειρας ή αν δολοφονήθηκε. Τόσα και άλλα τόσα είναι μερικά από τα ερωτήματα που πρέπει να απαντήσει με βεβαιότητα η Cattaneo όταν κληθεί για να πραγματοποιήσει την δουλεία της. Σε μια δουλεία που όπως λέμε λαϊκά τα «έχει δει όλα» και που πολλές φορές το συναίσθημα την κατακλύζει και πρέπει να το τιθασεύσει πριν γίνει ενοχλητικό. Εκείνη την ημέρα όμως θα αντίκριζε κάτι που πρώτη φορά θα αισθανόταν στην επιστημονική της διαδρομή. Ερωτήματα που δεν θα μπορούσε να απαντήσει. Συναισθήματα ανεξέλεγκτα….

Στις 18 Απριλίου του 2015 ένα ναυάγιο με μετανάστες στα νερά της Μεσογείου συγκλονίζει τους ευαίσθητους πολίτες της Ευρώπης. Πάνω από 1.000 μετανάστες ανταμώνουν τον θάνατο στα παγωμένα θαλάσσια νερά με πολλές από τις σωρούς να μην εντοπίζονται αλλά και όσες περισυλλέγονται δεν αναγνωρίζονται ούτε και μπορούν να ταυτοποιηθούν. Το ταξίδι της ελπίδας γι αυτούς τους ανθρώπους σηματοδοτούσε και το τέλος της ζωής τους. Πολλούς από αυτούς δεν τους αναζήτησε κανείς. Πολλούς από αυτούς δεν θα τους μάθουμε ποτέ. Λίγες μέρες μετά το ναυάγιο η ιατροδικαστής Cristina Cattaneo θα κληθεί για να εξετάσει μια σωρό από ένα αγόρι από το Μαλί.

 Η Cattaneo είδε έναν έφηβο που φορούσε ένα μπουφάν, ένα πουκάμισο και ένα τζίν παντελόνι και από τα χαρακτηριστικά του κατάλαβε ότι το παιδί δεν θα ξεπερνούσε τα 14 χρόνια ζωής. Επάνω του δεν έφερνε κανένα έγγραφο που να επιβεβαίωνε την ταυτότητα του ή να έδινε κάποια προσωπικά στοιχεία. Η Cattaneo είχε να αντιμετωπίσει άλλη μια ουσιαστικά συνηθισμένη για εκείνην περίπτωση. Μια σωρό που δεν  μπορούσε να βρει προσωπικά στοιχεία παρά μόνο την ηλικία κατά προσέγγιση και την αιτία του θανάτου που ήταν ο πνιγμός. Μέχρι εδώ ήταν για εκείνη όλα στα πλαίσια του συνηθισμένου. Θέλησε να εξετάσει με μεγαλύτερη επιμέλεια τα ρούχα του έφηβου νέου και τότε ανακάλυψε κάτι συγκλονιστικό. Στο εσωτερικό του μπουφάν του το παιδί είχε ράψει κάτι για εκείνον πιο πολύτιμο, έναν σχολικό έλεγχο. Το ξεθωριασμένο και διπλωμένο χαρτί περιείχε τα ονόματα των μαθημάτων στα γαλλικά και τους βαθμούς αλλά και ανέδυε πολλά αναπάντητα ερωτήματα. Γιατί το νεαρό αγόρι αποφάσισε να κρατήσει τόσο προσεκτικά το συγκεκριμένο έγγραφο; Το θεώρησε εισιτήριο για μια καλύτερη ζωή; Ήταν κίνητρο για να μπει στο πλοίο το γεγονός πως του τάξανε ένα καλύτερο σχολείο σε μια άλλη χώρα;  Ήταν ένα διαβατήριο για να γίνει αποδεκτός στην κοινωνία που ονειρευόταν να φτάσει; Ποτέ δεν θα μάθουμε…

Μήνες μετά, στις 11 Ιανουαρίου του 2016, την ιστορία του 14 χρόνου νέου από το Μαλί θα κάνει γνωστή ο σκιτσογράφος Makkox, που θα αφιερώσει ένα σκίτσο του στην εφημερίδα που συνεργαζόταν, την Il Foglio, ένα σχέδιο για το αγόρι χωρίς όνομα. Το συγκλονιστικό σκίτσο του Makkox δείχνει ένα μελαχρινό αγόρι να κάθεται στον βυθό της θάλασσας και να δείχνει τον έλεγχό του στα ψάρια, με τον καρχαρία και το χταπόδι να εντυπωσιάζονται βλέποντας πως είχε σε όλα άριστα….

Το παιδί αυτό δεν ήταν ένας απλός μετανάστης. Ήταν ένας μορφωμένος νέος με όνειρα. Δεν θα μάθουμε ποτέ το όνομα του. Την ιστορία του. Τα όνειρα του. Θα θυμόμαστε πάντα πως πάνω στα ρούχα του είχε ραμμένη την ελπίδα μιας καινούργιας ζωής στην μορφή ενός σχολικού ελέγχου….





*Η Ιταλίδα Cristina Cattaneo ( στην τρίτη φωτογραφία) πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο της «Faceless Wrecks, Raffello Cortina Editore». Μεταξύ των εκατοντάδων θλιβερών ιστοριών απεγνωσμένων ανθρώπων, περιγράφει και την ιστορία του 14χρονου αγοριού από το Μάλι.