Εμείς οι Επίσκοποι και Κληρικοί

Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πειραιώς Καλλίνικου

 Υπάρχει πολλές φορές μια λανθασμένη αντίληψη ημών των κληρικών παντός βαθμού για τη θέση μας μέσα στην Εκκλησία. Και αυτή η λανθασμένη αντίληψη υπάρχει περισσότερο σ’ εμάς τους Επισκόπους. Η θέση μας μέσα στην Εκκλησία είναι θέση διακονίας, διαποιμάνσεως, καθοδηγήσεως και σωτηρίας του λαού. Είμεθα πατέρες και έργο μας είναι η προστασία του λαού από τους πνευματικούς λύκους, η πνευματική τροφοδοσία, η στοργική περίθαλψη των ψυχικών του τραυμάτων και η σωστή του καθοδήγηση στο δρόμο της σωτηρίας. Αυτή μας η ιδιότητα μας δημιουργεί πολλές ευθύνες και υποχρεώσεις αλλά μας δίνει και δικαιώματα.

Το να προσέχουμε μόνον και να διεκδικούμε τα δικαιώματα μας, δικαιώματα σεβασμού και υπακοής εκ μέρους του ποιμνίου μας, και να παραθεωρούμε τις υποχρεώσεις μας, όπως είναι η στοργή μας προς το ποίμνιο μας, η υποδειγματική ζωή μας και η εν πνεύματι ταπεινώσεως διακονία μας προς εξυπηρέτηση των πνευματικών αναγκών του λαού, είναι σφάλμα. Είμεθα υπηρέτες και διάκονοι του λαού και όχι εξουσιαστές του. είμεθα πατέρες του λαού και όχι πατριοί του. αυτήν την αντίληψη μερικές φορές την λησμονούμε εμείς οι κληρικοί και μονομερώς ζητάμε τα δικαιώματα μας. Η Εκκλησία δεν είναι ούτε φέουδο ούτε τιμάριο ουδενός. Δεν είναι τόπος ανταγωνισμού και επιθέσεων. Δεν είναι τόπος προσωπικών αναδείξεων και ιδιοτελών αποκτήσεων. Είναι τόπος διακονίας και θυσίας, κατά το παράδειγμα του Δομήτορα της Εκκλησίας  Κυρίου μας, ο Οποίος «ήλθεν διακονήσαι και όχι διακονηθήναι» και ήταν εν μέσω των μαθητών Του «ως διακονών».

Ιδιαίτερα εμείς οι Αρχιερείς, που κείμεθα εις τόπον και τύπον Χριστού μέσα στην Εκκλησία, πρέπει να προσέξουμε πολύ και να αντιγράφουμε στη ζωή μας και τις ενέργειες μας το παράδειγμα του Κυρίου. Δεν μας επιτρέπεται να αντιγράφουμε την αυθαιρεσία των ενεργειών της διοικήσεως κοσμικών αρχόντων, «να κατεξουσιάζουμε του κλήρου». Δεν είμεθα Επίσκοποι δια να λαμβάνουμε αλλά δια να δίδουμε. Δεν έχουμε κανένα δικαίωμα να σκανδαλίζουμε τον λαό με άστοχες ενέργειες, αλλά να είμεθα πάντοτε υποδείγματα ανεξικακίας και πραότητος, αγάπης και ανεκτικότητος θυσίας και αυταπαρνήσεως, διακονίας και εξυπηρετήσεως. Θα χρειασθεί βέβαια κάποτε να πάρουμε και τη ράβδο, όπως ακριβός ο στοργικός πατέρας σηκώνει κάποτε το χέρι του για να τιμωρήσει το άτακτο παιδί του, αφού προηγουμένως έχει εξαντλήσει όλους τους τρόπους των συμβουλών και των παρατηρήσεων. Αλλά τότε ακριβώς πρέπει να προσέξουμε ιδιαιτέρως. Η ράβδος μας να μην είναι ράβδος εκδικητική. Ούτε ράβδος εξυπηρετήσεων προσωπικών, ιδιοτελών εχθρικών ελατηρίων. Ούτε ράβδος αδικίας και εξευτελίσεως του άλλου, αλλά ράβδος στοργής και αγάπης, που αποβλέπει εις διόρθωση και παρακίνηση εις μετάνοια του σφάλματος.

Μικροί άνθρωποι εμείς. Μας ετίμησε και μας ανέβασε ο Θεός δια του υψίστου αξιώματος της Ιεροσύνης, εις την θέση του ποιμένος του λαού Του. πρέπει να προσέξουμε να μην  κυριευθεί η ψυχή μας από το πάθος του εγωισμού και εξευτελίσουμε την ιερή αποστολή μας. Πρέπει να προσέξουμε μήπως αντί για πατέρες καταντήσουμε τυραννίσκοι και εξουσιαστές του λαού. Ο κίνδυνος είναι πολύ πλησίον. Η ανθρώπινη αδυναμία παραμονεύει. Η περίοπτος θέση της ιεροσύνης κρύβει πειρασμούς. Και μάλιστα η περίοπτος θέση του επισκοπικού αξιώματος κρύβει πολλαπλούς κινδύνους για την ψυχή του Επισκόπου. Είναι άνθρωπος ο Επίσκοπος με αδυναμίες και ελαττώματα. Φέρει εντός του την ασθένεια της ανθρώπινης φύσεως. Το αξίωμα το υψηλό του υποθάλπει, εάν δεν προσέξει, την τάση να εξουσιάζει τον λαό, όχι ως πατέρας στοργικός, ως διάκονος αγάπης, αλλά ως αυθέντης και κυρίαρχος και εξουσιαστή.

Γι’ αυτό εμείς οι Έλληνες πρέπει να προσέχουμε ιδιαιτέρως. Να ερευνούμε την καρδιά μας συχνά πυκνά. Να εξετάζουμε τα ελατήρια μας, να ταπεινούμεθα εν φόβο Θεού για τη μέγιστη τιμή την οποία μας έκανε να μας καταστήσει ποιμένες και επισκόπους του λαού του. Και εν φόβο και τρόμο Θεού κατεργαζόμεθα τη σωτηρία της ψυχής μας, μήπως «άλλους κηρύξαντες, ημείς αυτοί αδόκιμοι καταστώμεν ενώπιων του Θεού». Όλοι εμείς οι Κληρικοί, και ιδιαίτερα εμείς οι Επίσκοποι, πρέπει να προσέχουμε ιδιαιτέρως των έσω της καρδίας μας άνθρωπο. Να μην αμελούμε την ατομική μας ψυχική και πνευματική καλλιέργεια. Να ζούμε εμείς οι ίδιοι τις αλήθειες της πίστεως, που διδάσκουμε στον λαό. Η προσωπική μας πνευματικότης έχει άμεση αντανάκλαση στο ποιμαντικό μας έργο. Εάν προσέχουμε πολύ την εσωτερική ψυχική μας καλλιέργεια, θα κάνουμε τότε λιγότερα λάθη στη διοίκηση των της Εκκλησίας πραγμάτων, για τα οποία είμεθα υπεύθυνοι, και στην όλη δραστηριότητα μας ως ποιμένων και διδασκάλων του λαού.

Εάν δεν προσέχουμε τη δική μας εσωτερική πνευματική κατάσταση και ζούμε ανέμελα πνευματικώς, απολαμβάνοντες μόνον την τιμή και τη δόξα εκ του αξιώματος μας, τότε καθιστάμεθα προδότες της Εκκλησίας και επίορκοι ενώπιον του καλέσαντος ημάς Δομήτορος της Εκκλησίας. Όταν προσέχουμε με πολλή ταπείνωση και ζήλο τον εσωτερικό πνευματικό μας κόσμο, τότε η προσφορά μας προς τον λαό του Θεού θα είναι καλύτερη. Τότε η εκδαπάνηση μας στο έργο της διαποιμάνσεως του λαού θα μας γίνει η αφορμή πραγματικής θυσίας και όχι αιτία εσωτερικής εγωιστικής ικανοποιήσεως. Η επιτυχία μας στο έργο το ποιμαντικό εξαρτάται όχι τόσον από τις ικανότητες μας, ούτε αποκλειστικά και μόνον από τις γνώσεις μας, αλλά από τον βαθμό της αρετής που βιώνουμε εμείς προσωπικά και από την προσωπική μας πνευματικότητα.

*Το κείμενο γράφτηκε στο Περιοδικό Πειραϊκή Εκκλησία τον Ιούλιο του 1993.

Επιμέλεια: Κώστας Ζουρδός