Η Εκκλησία μας

Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πειραιώς Καλλίνικου.

Κάθε φορά που μιλάμε για την Εκκλησία, αυτονόητα κάνουμε Θεολογία. Και ταυτόχρονα μεταπηδούμε από την ιστορία στην αιωνιότητα, από το ορατό στο αόρατο και από το κτιστό στο άκτιστο. Και από εκεί πάλι γυρίζουμε στη φύση μας, φέρνοντας τη ζωή του Θεού μέσα στους ανθρώπους. Γιατί αυτό είναι η Εκκλησία: η ενότητα της θείας και της ανθρώπινης ζωής, η θεανδρικότητα, όπως λέγεται στη γλώσσα της Θεολογίας. Αν θέλουμε να προσδιορίσουμε τα κυριότερα γνωρίσματα της Εκκλησίας μας θα σταθούμε βασικά σε τρία σημεία. Πρώτα-πρώτα η Εκκλησία μας είναι κοινωνία. Ο όρος αυτός εκφράζει την ουσία της, με την έννοια ότι στον άγιο χώρο της ο Θεός και ο άνθρωπος έρχονται σε μια τόσο στενή επαφή, που σχηματικά μπορεί να εκφρασθεί με τη σχέση νυμφίου και νύμφης.

 Στο Άσμα Ασμάτων έχουμε αυτή την έκφραση, που δηλώνει όχι μόνο την οντολογική πραγματικότητα της κοινωνίας αυτής, αλλά και που φανερώνει τους καρπούς της, που είναι η θέωση. Μέσα στην Εκκλησία πραγματοποιείται η μέθεξη του ανθρώπου στη θεία περιουσία, η ένωση δηλαδή της ζωής του με το Χριστό. Έτσι η Εκκλησία δημιουργεί μέσα μας μια συνεχή θεοφάνεια που εκδηλώνεται στην πνευματική του αναγέννηση. Η διάσταση αυτή της Εκκλησίας, σαν θεανθρώπινης κοινωνίας, ξεπερνάει την σχετικότητα της ιστορικής πραγματικότητας και αγγίζει την αληθινή ουσία της. « Αν παραδεχθούμε την Εκκλησία μόνον στoν ιστορικό της σχηματισμό, τότε δεν θα μπορέσουμε να διακρίνουμε την ιδιαίτερη φύση της, δηλαδή την έκφραση του αιώνιου στο εγκόσμιο, την εκδήλωση του αδημιούργητου στο δημιούργημα» τονίζει ο αείμνηστος Σ. Μπουλγκάκωφ, ένας από τους πιο επιφανείς ορθοδόξους θεολόγους του αιώνα μας.

Αλλά η Εκκλησία μας είναι και η αλήθεια. Και αυτό είναι που την διαφοροποιεί από την ετεροδοξία. Πίστη μας είναι πως η Ορθόδοξη Εκκλησία, στην οποία ανήκουμε, φυλάσσει ακέραιη την αλήθεια, που είναι μία. Και χωρίς διάθεση μισαλλοδοξίας ή αλαζονείας κηρύσσουμε την πίστη μας αυτή. Η αλήθεια δε αυτή βρίσκεται σε κάθε τοπική Εκκλησία που είναι αδιαίρετη και ολοκληρωμένη ευχαριστιακή κοινότητα, με τον Επίσκοπο της σαν ζωντανή εικόνα του Χριστού. Η Ορθοδοξία δεν είναι μία από τις Εκκλησίες. Είναι η Εκκλησία, η «μία, αγία, καθολική και αποστολική» Εκκλησία, που ομολογούμε στο «Σύμβολο της Πίστεως». Είναι και Σωτηρία η Εκκλησία μας. Μέσα σ’ αυτήν ολοκληρώνεται το μυστήριο της σωτηρίας μας. Μακριά της χανόμαστε. Βγαίνοντας έξω απ’ αυτήν στερούμεθα της σωτηρίας.

«Κατά την σκέψη των Πατέρων – γράφει ο π. Ευδοκίμωφ – ο συντετριμμένος Αδάμ γέμισε τον κόσμο με τα συντρίμμια του. ο Θεός τα ενώνει εν Χριστώ κάνοντας το Σώμα του. το κακό, ο διάβολος, ο διαιρέτης εκτοπίζει, θραύει, τεμαχίζει». Ο Χριστός με την Εκκλησία Του ανασυνθέτει, ζωοποιεί και σώζει. Για τον Απόστολο Παύλο η Εκκλησία είναι «το πλήρωμα του τα πάντα εν πάσι πληρουμένου». Η κεφαλή της σώζει το σώμα. Έτσι γίνεται, κατά τον άγιο Εφραίμ, «Εκκλησία των μετανοούντων και Εκκλησία των απολωλότων και Εκκλησία των σωζομένων». Αυτής της Εκκλησίας είμαστε μέλη, ιεραρχημένα κατακόρυφα και οριζόντια. Και οφείλουμε να γίνουμε ζωντανοί δέκτες των μηνυμάτων που η θεανθρώπινη Κοινωνία της σώζουσας Εκκλησίας, με την Αλήθεια οδηγό εκπέμπει στη σύγχρονη κοινωνία.

Η ενσάρκωση του Χριστού έγινε για την Εκκλησία και έγινε «εν τω κόσμω». Αυτό σημαίνει πως ο κόσμος μπορεί, αν θελήσει, να αξιοποιήσει τις δωρεές που κρύβονται μέσα στην Εκκλησία, ζώντας συνειδητά τις υποχρεώσεις του και ανταποκρινόμενος στις απαιτήσεις του μυστικού σώματος του Χριστού. Ιδιαίτερα σήμερα, που μια γενικότερη σύγχυση απειλή την υπόσταση μας, η Εκκλησία παρουσιάζεται αληθινή κιβωτός για την σωτηρία μας. Και από εμάς εξαρτάται να αξιολογήσουμε σωστά την παρουσία της και να λάβουμε τις αποφάσεις που θα μας εξασφαλίσουν την κοινωνία με τον Θεό, τη γεύση της Αλήθειας και τη χαρά της Σωτηρίας.

*Το κείμενο γράφτηκε στο Περιοδικό Πειραϊκή Εκκλησία τον Ιούλιο του 1993.

Επιμέλεια: Κώστας Ζουρδός