Η εκμάθηση της Βυζαντινής Μουσικής

Του Μακαριστού Μητροπολίτου Πειραιώς Καλλίνικου

Στην ηλικία τον ογδόντα ετών και ενώ εφησύχαζε στην Παιανία Αττικής, στις κατασκηνώσεις της Μητροπόλεως Πειραιώς, ο Μακαριστός Πειραιώς Καλλίνικος άρχισε να καταγράφει τις μεγάλες στιγμές της ζωής του με τίτλο: «Αναμνήσεις». Μέσα από τον γλαφυρό του λόγο γνωρίζουμε μια εποχή και μαθαίνουμε τους αγώνες και τις δυσκολίες που αντιμετώπισε για να πραγματοποιήσει το σπουδαίο του έργο!

«Ένα μικρό γεγονός θα ήθελα να σημειώσω. Στα μαύρα εκείνα χρόνια της Κατοχής τα σχολεία είχαν κλείσει. Οι μέρες ήταν δύσκολες και οι στερήσεις πολλές. Η πείνα είχε εξαναγκάσει να έρθει στο Βαρθολομιό ένας αξιόλογος μουσικοδιδάσκαλος από την Πάτρα. Τον έλεγαν Δημήτριο Παναγιωτόπουλο, αν θυμάμαι καλά. Τότε πάρα πολλοί άνθρωποι σπουδαίοι και προσοντούχοι είχαν εξαναγκαστεί να φύγουν από τις πόλεις και να καταφύγουν σε μικρά μέρη, για να μπορέσουν να ζήσουν. Δίναμε λοιπόν, θυμάμαι, ένα καρβέλι ψωμί σαν πληρωμή και μου μάθαινε ο καθηγητής εκείνος Βυζαντινή μουσική. Επί τρία χρόνια μου έκανε συστηματικά μαθήματα και από εκείνον έμαθα τα λίγα μουσικά που γνωρίζω. Διδάχθηκα εκτός από την θεωρία, ασκήσεις παραλλαγής, τους οκτώ ήχους από το Αναστασιματάριο του Ιωάννη, τις καταβασίες όλες από το Ειρμολόγιο της «Ζωής», δοξαστικά του ενιαυτού από την Κυψέλη και αργοσύντομες δοξολογίες διαφόρων μουσικοδιδάσκαλων. Από ένα ογκώδες μουσικό βιβλίο, θυμάμαι – που δεν συγκρατώ τον τίτλο του – διδάχθηκα τα Χερουβικά του Φωκαέως, του Κωνσταντίνου Πρωτοψάλτου και του Νικόλαου Πρωτοψάλτου. Όπως επίσης διδάχθηκα πολλά Κοινωνικά και καλοφωνικούς ειρμούς και κρατήματα. Η εκμάθηση της Βυζαντινής μουσικής τα χρόνια της Κατοχής είχε σημαντική σημασία στη ζωή μου. Με βοήθησε, ώστε από τα δεκαεννέα μου χρόνια να ψάλλω ως δεξιός Ιεροψάλτης στην εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου της γενέτειρας μου και να εξοικονομώ κάτι προς βοήθεια της πολυμελούς οικογένειας μου. Η εκμάθηση της μουσικής με βοήθησε κατόπιν σε ολόκληρη τη ζωή μου στην άσκηση του λειτουργικού μου έργου. Οφείλω ευγνωμοσύνη στον άνθρωπο εκείνο, που με δυσκολίες και με κόπο μου έμαθε μουσική, η οποία με βοήθησε σημαντικά σε ολόκληρη τη ζωή μου. Το θεωρώ ευλογία Θεού»…

Επιμέλεια: Κώστας Ζουρδός