Μια συγνώμη που άργησε 108 χρόνια!

«Πατριαρχική συγνώμη» για τον Άγιο Νεκτάριο, 15 Ιανουαρίου 1998

Του Κώστα Ζουρδού, θεολόγου

Η ημερομηνία της 15^ης Ιανουαρίου είναι σημαδιακή και θαυματουργή για τον Άγιο Νεκτάριο και αποτελεί χαρακτηριστικό ορόσημο της θαυμαστής ζωής του. Στις 15 Ιανουαρίου του 1847, ο Άγιος Νεκτάριος έλαβε το βάπτισμα στην γενέτειρά του Σηλυβρία και πήρε το όνομα Αναστάσιος. Τριάντα χρόνια μετά, στις 15 Ιανουαρίου του 1877 χειροτονήθηκε Διάκονος στη Χίο και έλαβε το όνομα Νεκτάριος. Δώδεκα χρόνια μετά, στις 15 Ιανουαρίου του 1889, χειροτονήθηκε από τον τότε Πάπα και Πατριάρχη Αλεξανδρείας Σωφρόνιο, Μητροπολίτης Πενταπόλεως στο Κάιρο της Αιγύπτου. Ωστόσο το1890 εκδιώχθηκε από το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας «ως επαναστάτης κατά της εκκλησιαστικής αρχής» χωρίς ποτέ να ακούσει τις καταγγελίες και να απολογηθεί για αυτές. Ο Άγιος Νεκτάριος σήκωσε αγόγγυστα τον σταυρό του μαρτυρίου και δικαιώθηκε εκκλησιαστικά 108 χρόνια μετά με την Πατριαρχική συγγνώμη του Μακαριστού Πατριάρχη Αλεξανδρείας Πέτρου. Ο Μακαριστός Πατριάρχης Αλεξανδρείας Πέτρος πήρε την απόφαση να δικαιώσει τον Άγιο Νεκτάριο για τις άδικες συκοφαντίες εναντίον του και να τον «αποκαταστήσει» εκκλησιαστικά διαγράφοντας τις κατηγορίες και επαναφέροντας τον στα δίπτυχα της Εκκλησίας της Αλεξανδρείας. 

Ο Άγιος Νεκτάριος ενώ είχε επίσημα αναγνωριστεί ως Άγιος της Ορθοδόξου Εκκλησίας από το Οικουμενικό Πατριαρχείο παρέμεινε για 37 έτη εκκλησιαστικά εκδιωγμένος. Ο Μακαριστός Πατριάρχης Αλεξανδρείας Πέτρος πραγματοποίησε όλες τις εκκλησιαστικές ενδεδειγμένες ενέργειες για την αποκατάσταση και την συγνώμη για τον Άγιο Νεκτάριο και για την πραγμάτωση του σκοπού αυτού  ξεκινάει τις συνομιλίες γράφοντας στον Μητροπολίτη Ύδρας, Σπετσών και Αιγίνης, για να προχωρήσουν στην πραγματοποίηση της Συνοδικής Αποφάσεως. «Δια τούδε του Πατριαρχικού Ημών Γράμματος, έχομεν την χαράν όπως γνωρίσωμεν τη υμετέρα φίλη Σεβασμιότητι ότι, το από ικανού χρόνου απασχόλησαν Ημάς θέμα της αποκαταστάσεως της διασαλευθείσης κανονικής εκκλησιαστικής τάξεως, δια της αδικωτάτης ποινής αποπομπής του εν Αγίοις συγκαταριθμομένου και αναπαυομένου νεοφανούς Πατρός ημών Νεκταρίου Πενταπόλεως του Κεφαλά, εκ της διοικήσεως και του Κλίματος του καθ’ημάς Πατριαρχικού θρόνου, εύρε, Θεού ευδοκήσαντος, την αγαθήν και ποθουμένην υπό της συνειδήσεως της Εκκλησίας λύσιν. Τη εισηγήσει Ημών, σήμερον 15η Ιανουαρίου, επετείω ημέρα της εις Επίσκοπον χειροτονίας του Αγίου, η αγία και Ιερά Σύνοδος, εν φόβω Θεού και ευθύνη πολλή, διασκεψαμένη, ομοφώνως, ηκύρωσε και εξηφάνισε την επιβληθείσαν, εν τοις χρόνοις εκείνοις, αδικωτάτην ποινήν της αποπομπής εκ της διακονίας αυτού εν τη Εκκλησία Αλεξανδρείας.Ταύτα αδελφικώς αγγέλλοντες υμίν, γνωρίζομεν τη υμετέρα Σεβασμιότητι ότι, εν καιρώ επικοινωνούντες και αύθις μεθ’ημών, θέλομεν καταρτήση πρόγραμμα θρησκευτικών εκδηλώσεων διά το ιστορικόν τούτο γεγονός, εν Αλεξανδρεία, Καϊρω και Αιγίνη, εξαγγέλλοντες εν Εκκλησία 68 πολλή, τω λαώ του Θεού, την λύσιν του εκκλησιαστικού τούτου θέματος. Ευχόμενοι πάσαν παρά του παντοδυνάμου Θεού ενίσχυσιν υμών τη πρεσβεία του εν αγίοις Πατρός ημών Νεκταρίου του θαυματουργού, ασπαζόμεθα υμάς φιλήματι αγίω».  

Στη συνεχεία, όπως είναι και φυσικό, ενημερώνει όλο το ποίμνιο της Αλεξανδρινής Εκκλησίας για το μέγα γεγονός γράφοντας τους την εξής Εγκύκλιο: «Τέκνα ευσεβή και φιλόθεα της Εκκλησίας. Σε μία εποχή κατά την οποία οι μεταβολές των σχημάτων της ζωής, τα προϊόντα της τεχνολογικής παραγωγής και τα πληθωρικά βιώματα των εμπειριών της καθημερινότητος συγχέουν αθεράπευτα το ανθρώπινο πνεύμα, συνθλίβουν την ελπίδα της καρδιάς και αναιρούν το ανθρώπινο πρόσωπο, οι άγιοι της Εκκλησίας μας μαρτυρούν για την σωτηρία του ανθρώπου, για το πνευματικό μεγαλείο του ανθρωπίνου πνεύματος και την υπαρξιακή διαλεκτική της ελπίδος και της καταξιώσεως του ανθρωπίνου βίου. Ένας από τους μεγάλους Αγίους της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας, που έζησε την χαρά της συναντήσεως και της διαρκούς συνυπάρξεως μετά του Χριστού, του Θεού μας, για να κτίσει έναν καινούργιο κόσμο, για να αποσυνθέσει την κηλιδωμένη κληρονομιά και να ανασυνθέση το ανθρώπινο πρόσωπο, είναι και ο Άγιος Νεκτάριος, ο της Κυρηναϊκής πάλαι Πενταπόλεως Επίσκοπος, ο Θαυματουργός. Όλα όσα πιστεύει και ζει η Εκκλησία μας τα ευρίσκει στο εσωτερικό πρόσωπο του Αγίου Νεκταρίου, βιωματικά επαληθευμένα. Είναι αληθινά ζυμωμένος με μεγάλες εμπειρίες. Δοκιμάστηκε όλος και σώθηκε όλος. Γι΄αυτό μπορεί και μεταγγίζει αγιότητα και χάριν. Ο Άγιος έζησε στο χώρο του Πατριαρχείου μας, και παρά τις δυσκολίες που προήλθαν από την εσπιλωμένη ανθρώπινη προαίρεση, την ατμόσφαιρα της περιφρονήσεως και της εξουθενώσεως, του φθόνου και της αδικίας, έγινε ο ελάχιστος του κόσμου, άγγιξε τα ακραία όρια της ταπεινώσεως, αντέταξε την σιωπή των χειλέων στους θορύβους της φλεγομένης ψυχής, ξανάζησε, σαν τον Νώε μέσα στην κιβωτό του, την εμπειρία της ανθρωπότητας, αναμειγνύοντας τα ύδατα του κατακλυσμού του με το νερό του βαπτίσματος και τα δάκρυα των οφθαλμών του, κυριάρχησε σε κάθε ταραχή και πειρασμό σε κατάσταση διαρκούς προσευχής. Έγινε δοχείο της χάριτος. Είναι ο πτωχός, ο αφανής, ο πράος, ο γλυκύς, ο θαυματουργός, ο θεματοφύλακας της θείας φιλανθρωπίας. Μέσα σ΄αυτήν την ζωή και την πολιτεία του Αγίου Νεκταρίου, ο κόσμος, ο άνθρωπος, ο κάθε ένας από εμάς ευρίσκει το μέτρο του, την κλίμακα των συγκρίσεων, την αλήθεια, κατανοεί το ανούσιο κάθε πνευματικής αυτάρκειας, βλέπει την τελειότητα στον φόβο μήπως πληγώσει την αγάπη έστω και στο ελάχιστο, ψάχνει για το ένα το οποίο χρειάζεται “του ενός ού έστι χρεία”, ανακαλυπτει την ευαγγελική πραγματικότητα της αρνήσεως του εαυτού του και της άρσεως του σταυρού μέσα στην καθημερινότητα. Ο βίος του Αγίου αποκαλύπτει κάτι εντελώς διαφορετικό: τον ανθρώπινο δυναμισμό, κινητοποιημένο από την παρουσία του Θεού, την ελευθερία της εκλογής και της σφοδρής επιθυμίας να είσαι παιδί του Θεού. Παρήλθαν 110 χρόνια από την εις Επίσκοπον χειροτονία του Αγίου στο κλίμα του Πατριαρχείου μας και 100 και πλέον χρόνια από τότε που η ανθρώπινη αδυναμία, η πλάνη και η επήρεια του πονηρού, απεμάκρυναν και εξεδίωξαν από τον χώρο του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας τον Μεγάλο Πατέρα και διδάσκαλο της Εκκλησίας μας, τον Άγιο Νεκτάριο. Η περί Ημας Αγία και Ιερά Σύνοδος του πρεσβυγενούς και παλαιφάτου Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής, επικαλουμένη το έλεος του φιλανθρώπου Θεού και του πληρώματος της Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας περί της αγιότητος του ανδρός, αναγνωρίζει την αδικία προς το πρόσωπο του Αγίου, αποκαθιστά την κανονική τάξη, εκζητεί την συγχώρηση του Αγίου διά όλους μας και διά τους προαπελθόντας πατέρας και αδελφούς μας, για όσα εκείνος αδίκως υπέμεινε, και αφιερώνει το ερχόμενο έτος 1999 στην ιερά μνήμη του αγίου Πατρός ημών Νεκταρίου, Μητροπολίτου Πενταπόλεως, του θαυματουργού. Η αφιέρωση του έτους 1999 στην ιερά μνήμη του Αγίου Νεκταρίου είναι ουσιαστικά μιά πρόσκληση για μετάνοια, για να αποσπασθούμε από τον κόσμο της πτώσεως, της φθοράς και του θανάτου και να ενσωματωθούμε στον νέο κατά Χριστόν κόσμο της ανορθώσεως. Είναι ένας σωστός δείκτης για να ξαναβρούμε μαζί με τον Θεό και τον χαμένο παραδείσιο άνθρωπο, να αποκτήσουμε συνείδηση και καρδιά. Αυτή είναι η παρακαταθήκη και το πολύτιμο δώρο ενός αγίου ανθρώπου, ενός από εμάς, του εν αγίοις Πατρός ημών Νεκταρίου. Γι αυτό και ξεπέρασε τη φθορά, τον θάνατο, τον χρόνο. Γι’ αυτό υπάρχει και σήμερα. Η χάρις του Σωτηρος ημών Ιησού Χριστού, με τις πρεσβείες του εν Αγίοις Πατρός ημών Νεκταρίου, ας είναι πάντοτε μαζί μας. Διάπυρος προς Θεόν ευχέτης πάντων υμών Εν τη Μεγάλη Πόλει της Αλεξανδρείας Τη 10 Σεπτεμβρίου 1998».

 

Έκτοτε η Πατριαρχική συγνώμη είναι σε θέση περίοπτη στο κελί του Αγίου Νεκταρίου στην Αίγινα για να θυμίζει την αδικία, την ιστορία και την εξέλιξη της. Αλλά και για να τονίσει πως ο Θεός πάντα θα αποκαθιστά στον δικό του χρόνο τις αδικίες! Για την ιστορία ο Μακαριστός Πατριάρχης Αλεξανδρείας Πέτρος Ζ΄ θα φύγει από την ζωή στις 11 Σεπτεμβρίου 2004 σε ένα αεροπορικό δυστύχημα από πτώση ελικοπτέρου «Σινούκ» πάνω από το Άγιον Όρος κατά την πραγματοποίηση πνευματικής επίσκεψης στο Περιβόλι της Παναγιάς συνοδεία 16 ατόμων.

Μια συγνώμη που άργησε 108 χρόνια αλλά δεν λησμονήθηκε. Ο Θεός έχει πάντα τα δικά του μέτρα μακριά από τα δεδομένα και τα ανθρώπινα. Ένας Άγιος που και μετά θάνατον αλλά και μετά την αγιοποίηση του έμεινε διωκόμενος για πολλά χρόνια!....