Ο Φλογερός Παπαφλέσσας και η Συνέλευση της Βόστιτσας, στις 26 Ιανουαρίου 1821

Του Κώστα Ζουρδού, θεολόγου

Συμπληρώνονται διακόσια χρόνια από την ημέρα της ιστορικής και σημαντικής Μυστικής Συνέλευσης της Βόστιτσας, στις 26 Ιανουαρίου 1821 που έγινε μεταξύ των Φιλικών της Βόρειας Πελοποννήσου με κύριο σκοπό τον ορισμό της ημερομηνίας ενάρξεως της ελληνικής επανάστασης, σε μια συνάντηση που πρωταγωνίστησε ο Γρηγόριος Δίκαιος γνωστότερος ως Παπαφλέσσας! Ο «απατεών και εξώλεστατος καλόγερος», όπως τον αποκαλούσε ο Παλαιών Πατρών Γερμανός στα απομνημονεύματα του, έβαλε φωτιά στην συνέλευση και με τον χαρακτήρα του κίνησε το γρανάζι καθοριστικά της ενάρξεως της ελληνικής επαναστάσεως στην Πελοπόννησο που ήταν ο πρωτεργάτης της. Η συνέλευση πραγματοποιήθηκε στη Βόστιτσα (σημερινό Αίγιο) γιατί εκεί υπήρξε σχετικά μικρή στρατιωτική τούρκικη δύναμη κάτι που εξυπηρετούσε τους σκοπούς της μυστικότητας της συνάντησης.

 

Ένα χρόνο πριν την πραγματοποίηση της συνέλευσης της Βόστιτσας ο Φιλικός Ιωάννης Παπαρρηγόπουλος είχε συναντηθεί στο Ισμαήλιο της Βεσσαραβίας με τον Αλέξανδρο Υψηλάντη και συμφώνησαν για την σύσταση Εφορίας Φιλικών στην Πελοπόννησο και με τον σκοπό αυτό ο Ιωάννης Παπαρρηγόπουλος  επέστρεψε στην Ελλάδα για να μεταφέρει τις οδηγίες της Φιλικής Εταιρείας. Η Εφορία των Φιλικών της Πελοποννήσου αποτελούντα από τους: Παλαιών Πατρών Γερμανό, Μονεμβασίας Χρύσανθο, Χριστιανουπόλεως Γερμανό, Ασημάκη Ζαΐμη, Σωτήριο Χαραλάμπη, Θεοχάρακη Ρέντη, Παναγιώτη Αρβάλη και ταμία τον Ιωάννη Παπαδιαμαντόπουλο. Οι Έφοροι μαζί με τους Πρόκριτους της Πελοποννήσου σκόπευαν να συνεδριάσουν στην Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου τον Φεβρουάριο του 1821 αλλά η άφιξη του Παπαφλέσσα ως απεσταλμένου του Πατριαρχείου επέσπευσε τα γεγονότα. Η σύσκεψη ορίστηκε για τις 26 Ιανουαρίου 1821 στο αρχοντικό του Ανδρέα Λόντου στη Βόστιτσα και ολοκληρώθηκε στις 29 Ιανουαρίου του 1821. Στη Συνέλευση πήραν μέρος πολλοί κληρικοί από όλη την Πελοπόννησο και πρόκριτοι μόνο από τρεις επαρχίες της Αχαΐας Πατρών, Βοστίτσας και Καλαβρύτων. Δεν πήραν μέρος μόνο από την τέταρτη επαρχία, αυτή της Γαστούνης. Προεδρεύων της συνέλευσης ήταν ο Παλαιών Πατρών Γερμανός. Τον Γενικό Επίτροπο της Φιλικής Εταιρείας Αλέξανδρο Υψηλάντη εκπροσώπησε ο Παπαφλέσσας και με περίσσιο ενθουσιασμό και πατριωτικό φλογερό ζήλο μίλησε για την άμεση έναρξη της επανάστασης και παρουσίασε επιστολές του Υψηλάντη που είχαν ως περιεχόμενο οδηγίες για την εκδήλωση της στην Πελοπόννησο. Στα επιχειρήματα του Παπαφλέσσα για την άμεση έναρξη της επανάστασης ήταν μεταξύ άλλων, η αποστολή ρώσικων στρατευμάτων για ενίσχυση της επανάστασης, η επάρκεια πολεμικού υλικού και η ανταρσία του Αλή Πασά που κρατούσε την προσοχή του Σουλτάνου. Οι πρόκριτοι και τα υπόλοιπα μέλη της συνάντησης δυσπιστούσαν στα επιχειρήματα του Παπαφλέσσα με προεξάρχοντα της αμφισβήτησης τον Παλαιών Πατρών Γερμανό που στηρίχθηκε στις άγριες μνήμες και τα αποτελέσματα της τραγωδίας του 1770. Κατά τη διάρκεια της συνέλευσης, ο βοεβόδας της Βοστίτσας, υποψιασμένος από τις φήμες που κυκλοφορούσαν παντού για την επικείμενη εξέγερση, ζήτησε εξηγήσεις για τη συνεδρίαση. Οι Έλληνες, έχοντας προβλέψει αυτό το ενδεχόμενο, είχαν πληροφορήσει τον ταμία του βοεβόδα ότι επρόκειτο απλώς για μια κτηματική υπόθεση μεταξύ των δύο μεγάλων μονών, των Ταξιαρχών και του Μεγάλου Σπηλαίου.

Παρά τις διαφωνίες και τον χωρισμό των μελών της σύσκεψης σε δύο απόψεις: του Παπαφλέσσα που επιχειρηματολογούσε για την άμεση έναρξη της επαναστάσεως και του Παλαιών Πατρών Γερμανού για την αναβολή της, η προσωπικότητα και το πάθος του Παπαφλέσσα τελικά επικράτησαν και η επανάσταση ορίστηκε για τον Μάρτιο του 1821!

Για την Συνέλευση της Βόστιτσας και για τον ρόλο του Παπαφλέσσα έχουν γραφεί πολλά και σε πολλές περιπτώσεις πικρόχολα και βιαστικά. Κυρίως για την δυνατότητα του Παπαφλέσσα να επιχειρηματολογεί με υπερβολές, ψέματα και χαλκευμένα στοιχεία. Ακόμα και αν οι κατηγορίες αυτές είναι αληθινές και στέρεες τα εσωτερικά ελατήρια του Παπαφλέσσα ήταν η ελευθερία της πατρίδας που τελικά μια παλαβομάρα, μια αποκοτιά ήταν ικανές να κινήσουν το γρανάζι του ξεσηκωμού και της αποτίναξης του τούρκικού ζυγού της σκλαβιάς. Η συμβολή του Παπαφλέσσα στην έναρξη της επαναστάσεως αλλά και στην εδραίωση της ήταν σημαντική και καθοριστική και αποδεικνύεται στο πεδίο της μάχης και στην θυσία του αίματος για την πατρίδα. Ο Παπαφλέσσας δεν ήταν ο θεωρητικός της επανάστασης αλλά ο πατριώτης που έπιασε το καριοφίλι με σκοπό να δώσει τη ζωή του για την ελευθερία της πατρίδας του. Κάτι που το απόδειξε με την θυσία του στο Μανιάκι. Η μυστική Συνέλευση της Βόστιτσας που πραγματοποιήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 1821 είναι και μια μνήμη θάρρους και τρέλας από έναν φλογερό επαναστάτη τον Παπαφλέσσα που ακόμα και σαν τέτοια αξίζει να την θυμόμαστε!....