Την ξέραμε ως αισθαντική ερμηνεύτρια, σήμερα αποκαλύπτεται μια γυναίκα με συγκροτημένη προσωπικότητα. Με άποψη, καθαρή γνώμη για το σήμερα και αληθινή αγωνία για το αύριο.- Η αγωνία μαθητών και γονέων έλαβε τέλος μετά την απόφαση των καθηγητών να μην προχωρήσουν εν τέλει σε απεργία εν μέσω πανελλαδικών. Παρακολουθήσατε το θέμα; Πώς κρίνετε την απόφαση που πήραν τελικά οι καθηγητές και πώς τον τρόπο με τον οποίο χειρίστηκε η κυβέρνηση το θέμα;
Η Φωτεινή Δάρρα μιλά ανοιχτά για τα εγκλήματα των μεταπολιτευτικών κυβερνήσεων. Και περιμένει το κόμμα που μια μέρα θα πείσει ότι εννοεί τις λέξεις «διαφάνεια», «αξιοκρατία», «κοινωνική δικαιοσύνη», «ανάπτυξη».
Για τη Χρυσή Αυγή δε μασά τα λόγια της -»είναι αρρώστια», λέει, «όχι σύμπτωμα».
Δίνει απαντήσεις για την κυβέρνηση, τον Τσίπρα, τον Κουβέλη. Έχει άποψη για τη Μέρκελ και το σχέδιό της να κάνει υποπόδιό της όλη την Ευρώπη, για την Κική Δημουλά και τον ρατσισμό. Μιλά, ακόμη, για τη φιλία της με την αξεπέραστη Βίκυ Μοσχολιού, αλλά και για την κορούλα της -που έφερε τα πάνω κάτω στη ζωή της.
Κυρίες και κύριοι, η κυρία Φωτεινή Δάρρα…
Δεν θα ήθελα επ’ ουδενεί να ήμουν στη θέση των μαθητών και των γονιών τους αυτή την περίοδο, αλλά ούτε και των εκπαιδευτικών που πήραν μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα δυο πολύ σοβαρές αποφάσεις: Την απεργία εν μέσω πανελλαδικών και την αναίρεσή της. Το σίγουρο είναι ότι η Παιδεία μας μαστίζεται από απίστευτα κακή διακυβέρνηση εδώ και πολύ καιρό, από πολλές και διαφορετικές κυβερνήσεις. Είναι συνεπώς και πολύς ο καιρός που οι εκπαιδευτικοί διαμαρτύρονται.
«Έχει χαθεί η μπάλα», όπως λένε. Όμως υπάρχουν και θέματα μιας διαφορετικής ουσίας: Η ουσιαστική, πνευματική ποιότητα της Παιδείας πέραν των οικονομικο-διοικητικών θεμάτων. Θα πει κάποιος: Είναι αλληλένδετα τα δυο ζητήματα; Ναι, είναι! Οι μαθητές το θίγουν αυτό το ουσιωδέστερο ζήτημα με πειθώ. Είναι αυτό που τους απασχολεί τους νέους ανθρώπους. Αυτό με χαροποιεί βαθιά. Εἰναι μεγάλη ελπίδα ο λόγος τους.
| Η Χρυσή Αυγή είναι νόσος, όχι σύμπτωμα-Το νομοθετικό πλαίσιο που προωθεί η κυβέρνηση για τον ρατσισμό έχει στόχο να θέσει φραγμούς νομιμότητας απέναντι σε ρατσιστικές και ξενοφοβικές εκδηλώσεις. Τι γνώμη έχετε γι’ αυτό το νομοσχέδιο;
Ένα νομοσχέδιο, το οποίο καταδικάζει τις αξιόποινες πράξεις και τη βία με το πρόσχημα της αυτοδικίας, για εμένα είναι σωστό και πρέπει να περάσει. Ούτως ή άλλως νομίζω ότι και ο καθένας μας ξεχωριστά, όλοι οι Έλληνες, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, -ορισμένων που αποτελούν τον σταθερό πυρήνα μίας συγκεκριμένης τάσης- καταδικάζουν τη βία και μάλιστα με το πρόσχημα της αυτοδικίας, που και αυτή από μόνη της καταδικάζεται από τους νόμους. Το θέμα είναι να αντιληφθεί κανείς γιατί δημιουργούνται αυτά τα ακραία φαινόμενα. Όλα τα μεταχουντικά χρόνια ακούγαμε σχεδόν με φόβο λέξεις όπως “Ελλάδα”, “εθνικός αγώνας”, «πατρίδα» μιας και κατά τη διάρκεια της χούντας τις καπηλεύτηκαν δικτάτορες και φασίστες. Εν συνεχεία λέξεις όπως «ηθική και πολιτική εντιμότητα», «κοινωνική δικαιοσύνη» δεν έπεισαν όταν ακούστηκαν από τους πολιτικούς μας. Κι αφού τόσο καιρό μας έλειψαν αυτές οι λέξεις, πάλι φασίστες ή λαικιστές θα τις χρησιμοποιήσουν και δυστυχώς θα βρουν αυτιά που θα τις ακούσουν. Γιατί όλοι αυτοί που ακούν αυτές τις λέξεις σήμερα, παρασύρονται από την ανάγκη που έχουν να τις ακούσουν εδώ και χρόνια. Και για να μιλήσουμε ανοιχτά, πιστεύω ότι τη Χρυσή Αυγή πρέπει να την αντιμετωπίσουμε ως νόσο και όχι ως σύμπτωμα, γιατί αυτή τη στιγμή ως σύμπτωμα την αντιμετωπίζουμε. Θεωρώ ότι η νόσος αντιμετωπίζεται με έναν ισχυρό, πειστικό πολιτικό λόγο, ο οποίος με πράξεις θα αποδειχθεί ότι είναι υπέρ της κοινωνικής δικαιοσύνης, υπέρ της διαφάνειας και της ανάκαμψης.
-Οι μετανάστες της δεύτερης γενιάς, τα παιδιά που γεννήθηκαν στην Ελλάδα από αλλοδαπούς γονείς και μεγαλώνουν εδώ, πρέπει να αποκτούν την ελληνική ιθαγένεια; Πώς πρέπει η Πολιτεία να διαχειριστεί αυτό το θέμα;
Η φιλοξενία είναι ελληνική εφεύρεση και έννοια. Φιλο-ξενία δηλαδή το να αγαπάς τον ξένο. Η δημοκρατία επίσης, ο κοσμοπολιτισμός. Ο Μέγας Αλέξανδρος πήγε στα πέρατα του κόσμου και αυτό που προσπαθούσε να κάνει ήταν να εξαπλώσει ακόμη και σε πολύ μακρινούς λαούς τον ελληνικό πολιτισμό αλλά και να δεχτεί από αυτούς χρήσιμες επιρροές. Αν πραγματικά το πετύχουμε κι εμείς αυτό, αν μπορέσουμε δηλαδή τους μετανάστες της δεύτερης γενιάς, που γεννιούνται και μεγαλώνουν στη χώρα μας να τους ενσωματώσουμε στην ελληνική κοινωνία κάνοντάς τους υπέρμαχους της Παιδείας και της πατρίδας μας, τότε νομίζω ότι αυτό θα είναι μία πολύ καλή εξέλιξη μιας πραγματικότητας που υφίσταται.
-Παρολ’ αυτά η κυβέρνηση έχει αναβάλλει πολλές φορές να δώσει οριστική λύση στο θέμα. Τι νομίζετε ότι φοβάται;
Πάντα υπάρχει πολιτικό παρασκήνιο πίσω από τις αποφάσεις των κυβερνήσεων. Το θέμα είναι να έχει ο λαός την ορθή πολιτική σκέψη και τη σύνεση να το αντιληφθεί.
-Η Χρυσή Αυγή κάνει συσσίτια μόνο για Έλληνες. Γιατί θεωρείτε ότι μέρος της κοινωνίας ανέχεται αυτές τις πρακτικές;
Η Χρυσή Αυγή βρήκε πολλούς ψηφοφόρους, οι οποίοι ψήφισαν αγανακτισμένοι και ως εκ τούτου παρασυρμένοι. Μέσα στη Χρυσή Αυγή λοιπόν μπορείς να συναντήσεις ακραίους παρασυρμένους εκεί από όλους τους χώρους και στην ουσία μόνο ένας μικρός πυρήνας υπάρχει, σταθερός, που πραγματικά γνωρίζει τι λέει η Χ.Α. και τι υποστηρίζει. Οι περισσότεροι παρασυρμένοι βρέθηκαν εκεί. Αλλά ας είμαστε ειλικρινείς. Τη Χρυσή Αυγή ενίσχυσε η απουσία του επίσημου κράτους από τις γειτονιές και η πλήρης αναξιοπιστία του πολιτικού συστήματος. Επί χρόνια υπήρχε ως περιθωριακός σχηματισμός, αλλά κατάφερε να έρθει στο προσκήνιο, επειδή δημιουργήθηκαν οι κατάλληλες συνθήκες. Φτώχεια, ανεργία, εγκληματικότητα, αναξιοκρατία, αναξιοπιστία των πολιτικών. Αν δεν αντιμετωπίσουμε τα αίτια δεν θα αντιμετωπιστεί και η αρρώστια.
| Ο φασισμός δε μπορεί να είναι η απάντηση στα σοβαρά προβλήματα- Σας φοβίζει ότι υφίσταται σήμερα ως κόμμα που εκπροσωπείται στο ελληνικό κοινοβούλιο;
Πώς μπορεί ένα αντιδημοκρατικό κόμμα να υπάρχει και να εκμεταλλεύεται τη δημοκρατία; Αυτό είναι το ελάττωμα και η μεγαλοσύνη της δημοκρατίας. Όχι, δεν θα γίνω φασίστας για να νικήσω τον φασισμό. Με φοβίζει, ωστόσο ότι αυτή η τάση βρήκε πολλούς νέους υποστηρικτές. Η τεράστια ανεργία έχει ορθώσει τείχη αδιεξόδου, ναι. Η απάντηση, όμως, δεν μπορεί να είναι ο φασισμός. Και αυτό με φοβίζει σε σχέση με την Παιδεία της χώρας μας και την κουλτούρα μας.
- Μιλούν σήμερα οι πνευματικοί άνθρωποι; Λένε αυτά που οφείλουν να πουν;
Μιλούν οι πνευματικοί άνθρωποι. Πάντα μιλούσαν. Στα αντιπνευματικά αυτά του καλοζωϊσμού, του ευδαιμονισμού, του life style και της βαθιάς αντι-κουλτούρας που βίωσαν media, κοινωνία, πολιτική ζωή. Θα τους ακούσει κανείς τώρα; Βέβαια μιλώ για τους αληθινά πνευματικούς ανθρώπους. Όχι για αυτούς που αρθρώνουν καιροσκοπικό και κομματικό λόγο, σύμφωνο προς τα συμφέροντά τους. Πολλοί έχουν περάσει τα τελευταία 20 χρόνια από παντού, σχεδόν από όλα τα κόμματα. Το θέμα, όμως, είναι με το λόγο του, ο πνευματικός άνθρωπος να μπορέσει να δώσει ισχύ στο δίκαιο του αδικημένου, στο δίκαιο του ανθρώπου που αισθάνεται ότι απειλείται, ότι καταδυναστεύεται. Αυτό πρέπει να κάνει. Να μπορέσει δηλαδή να δώσει στο ακροατήριό του, που το μοιράζεται και με άλλους ανθρώπους μία επιπλέον δύναμη μέσα από την Τέχνη του, τις πράξεις του, αλλά και την ίδια του τη ζωή ούτως ώστε να τον βοηθήσει να παίρνει κάθε φορά τις σωστές πολιτικές αποφάσεις με σύνεση αλλά και με τόλμη.
| Οι κυβερνήσεις μετέτρεψαν τον πολίτη σε πελάτη- Η εξαθλίωση που βιώνουν πολλοί Έλληνες σήμερα, νομίζετε ότι είναι αποτέλεσμα της λάθος πολιτικής των ανθρώπων που πήραν τις τύχες μας στα χέρια τους; Ποιοι από όσους πέρασαν από την εξουσία διαχρονικά νομίζετε ότι έκαναν το μεγαλύτερο κακό στην Ελλάδα;
Το θέμα είναι να βρούμε τι φταίει που φτάσαμε ως εδώ. Όταν βλέπω να “στοχοποιούνται” ένας-δύο συγκεκριμένοι πολιτικοί, στην ουσία αποφορτίζεται το κλίμα. Δε μπορεί μόνο ένα πρόσωπο ή δύο ή τρία ή πέντε να φταίνε για το κακό της Ελλάδας. Το θέμα είναι τι μας οδήγησε ως εδώ. Όλες οι μεταπολιτευτικές κυβερνήσεις έχουν τεράστια ευθύνη. Δημιούργησαν ένα τερατώδες -ως προς τον όγκο-, φαύλο -ως προς το ήθος- και ακραία γραφειοκρατικό, αναποτελεσματικό και αναξιοκρατικό κράτος, που «ρούφηξε» κάθε παραγωγική δραστηριότητα. Μετέτρεψαν τον πολίτη σε πελάτη και επιχείρησαν να τον καταστήσουν, περίπου, συνένοχο. Για να συντηρήσουν το κράτος -μεγαθήριο και να δίνουν την ψευδαίσθηση της ανάπτυξης σε όλους τους υπόλοιπους Έλληνες, δανείζονταν συνεχώς, με αποτέλεσμα το χρέος να φτάσει 300 δισ. ευρώ το 2009! Έτσι, μοιραία περάσαμε από τον «παράδεισο» των δανεικών στην «κόλαση» της χρεοκοπίας.
Επίσης, η Ελλάδα έφτασε στο σημείο να μην παράγει τίποτα. Όλα τα εισήγαγε. Με δανεικά χτίσαμε μια πλαστή ευημερία, με δανεικά δημιουργήθηκε μια τεράστια φούσκα παντού. Ενώ, λοιπόν, είναι βέβαιο ότι «δεν τα φάγαμε όλοι μαζί», είναι αλήθεια ότι κάποιοι λίγοι τα έφαγαν. Και πολιτικοί και επιχειρηματίες και επαγγελματίες αεριτζήδες. Τώρα, όμως, ζητούν από όλους εμάς να ξεπληρώσουμε τους δανειστές μας. Αυτοί πρέπει να βρεθούν και να πληρώσουν.
Είναι ύποπτο πάντως το γεγονός ότι όταν δάνειζαν ήξεραν ότι δανείζουν λαούς που δεν θα είχαν τη δυνατότητα να τα επιστρέψουν και θα οδηγούνταν στην εξαθλίωση. Δεν φταίνε σε τίποτα οι μεροκαματιάρηδες, ούτε οι έντιμοι επιχειρηματίες, ούτε οι νέοι άνθρωποι που κινδυνεύουν να μη βρουν δουλειά ποτέ. Φταίει ακόμα ο φαύλος κύκλος που προκαλεί ο λαϊκισμός. Ο μεγάλος πολιτικός δεν φοβάται να λέει αλήθειες. Η ιστορική επαλήθευση πάντα τον δικαιώνει.
| Η Γερμανία χτίζει αυτοκρατορία πάνω στη δυστυχία των λαών- Δε φέρθηκαν λοιπόν τίμια οι Ευρωπαίοι εταίροι μας;
Νομίζω ότι υπήρχε δόλος σε αυτό τον δανεισμό. Οι απλοί πολίτες που ζουν με το μεροκάματο δεν είχαν συνειδητοποιήσει την πλαστή ευημερία των δανεικών. Μας δάνειζαν για να αγοράζουμε τα δικά τους προϊόντα. Αυτή είναι η αλήθεια. Κι όταν φτάσαμε στο χείλος της χρεωκοπίας, μας αντιμετώπισαν με απολύτως τιμωρητική διάθεση. Το πρώτο δάνειο που μας έδωσαν ήταν με επιτόκιο 5,7%. Το ίδιο έκαναν και στην Πορτογαλία και τώρα στην Κύπρο. Η γερμανική κυβέρνηση προσπαθεί να μετατρέψει την Ευρώπη σε γερμανική Ευρώπη στην οποία θα κυριαρχεί. Γι’ αυτό και μιλούν τόσα χρόνια για λαούς τεμπέληδων και διεφθαρμένων. Είναι τεμπέληδες και διεφθαρμένοι όσοι τρέχουν στα συσσίτια; Αυτοί έφαγαν τα λεφτά; Η πολιτική που μας έχουν επιβάλλει μέσω της τρόικας έχει οδηγήσει το λαό σε εξαθλίωση. Το βλέπουν, το ξέρουν, θέλουν, όμως, πάνω στη δυστυχία των άλλων, να χτίσουν το δικό τους imperium.
| Ο ευδαιμονισμός κατέλυσε την κοινωνία με ιστό και συναίσθηση-Η κοινωνία μας δεν έχει ευθύνες;
Η κοινωνία ισχύει όταν λειτουργεί ως τέτοια, με ιστό και με κοινωνική συναίσθηση. Ο ευδαιμονισμός και η έλλειψη Παιδείας -επομένως σκέψης- κατέλυσε την κοινωνία μας και την μετέβαλε σε μια παρέα που χαζογλεντάει και μεθοκοπάει. Δεν ήταν πια η ελληνική κοινωνία τότε αλλά κάτι άλλο. Λογικό, μετά από την τόση φτώχεια, που ήταν φτώχεια αιώνων. Μόνο η Παιδεία θα μπορούσε να σταματήσει την κατρακύλα. Αλλά πρώτη αυτή είχε καταλυθεί.
-Σας ικανοποιεί η τρικομματική κυβέρνηση;
Περιμένω να δω τα αποτελέσματα. Και αυτό που βλέπω -δυστυχώς- είναι η συνεχιζόμενη εξαθλίωση, η οποία καθημερινά γιγαντώνεται. Αυτό με θλίβει. Αγωνιώ όπως όλοι οι Έλληνες για την επόμενη μέρα. Έχω ακριβώς την ίδια ανησυχία με όλους τους άλλους. Τώρα μάλιστα που απέκτησα παιδί δε μπορώ πλέον να βλέπω με το πεπερασμένο της δικής μας ηλικίας, αλλά με το άπειρο της ηλικίας των παιδιών μας.
- Ο Αλέξης Τσίπρας σας εμπνέει; Πιστεύετε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ εκφράζει τη νέα γενιά σήμερα;
Πιστεύω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ συγκέντρωσε ποσοστά και από ψηφοφόρους που θέλησαν και πίστεψαν ότι με αυτήν την ψήφο τους θα ενίσχυαν τη διαπραγματευτική δύναμη της Ελλάδας σε σχέση με το Μνημόνιο. Δηλαδή πέραν των στενά οικονομικών διαπραγματεύσεων, ήθελαν να δείξουν με την τοποθέτησή τους αυτή ότι διακυβεύεται μια γενικότερη στάση του λαού απέναντι στα ευρωπαϊκά ζητήματα. Ο Αλέξης Τσίπρας, θεωρώ ότι προσπαθεί να συγκρατήσει τις συνιστώσες του, οι οποίες είναι πολύ διαφορετικές μεταξύ τους πολλές φορές. Και αυτό είναι πολύ δύσκολο να το κάνει κανείς.
- Η πολιτική του έχει το σωστό μείγμα;
Έχει κάποια ιδιαίτερα στοιχεία που προσδίδουν ενδιαφέρον στην πολιτική ζωή.
- Ο Φώτης Κουβέλης έχει δεχθεί πυρά για τη συμμετοχή του στην κυβέρνηση από αρκετούς. Θεωρείτε ότι έκανε το σωστό για τη χώρα ή όχι;
Αυτό θα το κρίνει η ιστορία. Ο Φώτης Κουβέλης σκέφτηκε σε λίγο χρόνο και κομματικά και εθνικά μαζί. Οι δυο οδοί ταυτίστηκαν εύκολα. Σε αντίθετη περίπτωση θα μπορούσε κάποιος να στοιχειοθετήσει άποψη περί κινήτρων. Στενά πολιτικά ήταν υποχρεωτική κίνηση αυτή που τον διαφοροποίησε από τα υπόλοιπα Αριστερά κόμματα.
-Το ΠΑΣΟΚ έχει καμία τύχη αν παραμείνει με τη σημερινή του εικόνα;
Τα ιστορικά κόμματα είναι πολύ δύσκολο να εξακολουθήσουν χρησιμοποιώντας το ίδιο ακριβώς μοντέλο, την ίδια εσωτερική πολιτική. Ήδη αναπτύσσονται άλλες δυνάμεις και αυτό από μόνο του αποδεικνύει ότι δεν μπορούν να ισχύσουν όπως ήταν. Πρέπει κάτι να αλλάξει και όλοι περιμένουν αυτή την αλλαγή.
| Στο ΚΚΕ κατάλαβαν ότι υπήρχε ανάγκη ανανέωσης-Η ανανέωση στο ΚΚΕ με την αλλαγή του Γενικού Γραμματέα, μπορεί να φέρει άλλον αέρα στο κόμμα; Ο Δημήτρης Κουτσούμπας μπορεί να ενισχύσει το Κομμουνιστικό Κόμμα;
Όλοι μας περιμένουμε να δούμε τι σημαίνει αυτή η αλλαγή σε ένα ιστορικό κόμμα όπως αυτό. Πάντως έγινε μία πρώτη κίνηση. Κατάλαβαν οι ίδιοι οι άνθρωποι που στελεχώνουν το κόμμα ότι υπήρχε ανάγκη ανανέωσης. Είναι αξιοπρόσεκτο ότι προηγήθηκε στις αλλαγές το κόμμα που λιγότερο τις συνήθιζε.
| Με εμπνέει η σύγχρονη Ρωμιοσύνη
-Υπάρχει κάποιος πολιτικός που σας έχει εμπνεύσει τα τελευταία χρόνια;Με εμπνέει η απλή, η σύγχρονη Ρωμιοσύνη. Η Ελλάδα του απλού Έλληνα. Νομίζω ότι το πολιτικό κόμμα που θα μιλήσει για διαφάνεια, για ανάκαμψη, για κοινωνική δικαιοσύνη και θα πείσει τον κόσμο για αυτά που λέει και που θα μπορέσει να ξαναπεί τις λέξεις “Ελλάδα”, «πατρίδα», «κοινωνική δικαιοσύνη», «αγώνας για την ανάκαμψη» και να τις κάνει να ισχύουν, είναι αυτό που θα συγκεντρώσει και τους περισσότερους ψηφοφόρους.
-Η Αριστερά μπορεί να γίνει πρώτη δύναμη στη χώρα μας κάποια στιγμή;
Η Αριστερά θεωρώ ότι έχει ανέκαθεν έναν ισχυρό πολιτικό λόγο στην Ελλάδα, ακόμη κι αν αυτό δε μεταφράζεται απαραίτητα σε ψηφοφόρους. Οι Έλληνες έχουμε όλοι μας μέσα μας και αριστερές απόψεις. Ακόμη κι αυτούς που εξακολουθούν και πλουτίζουν σήμερα, -ακόμη κι αυτούς- αν τους ρωτήσεις σε θεωρητικό επίπεδο, θα σου μιλήσουν με αριστερές απόψεις. Είναι η φύση του λαού τέτοια. Άρα λοιπόν η Αριστερά έχει μία ισχύ.
| Η Ελλάδα αναγκάζεται να χάσει ξανά τα παιδιά της-Το είπατε κι εσείς νωρίτερα. Η ανεργία στους νέους έχει φτάσει σε πρωτοφανή επίπεδα, αναγκάζοντας τα περισσότερα από τα πιο λαμπρά μυαλά να αναζητήσουν δουλειά στο εξωτερικό. Τι θα λέγατε σε αυτούς τους νέους;
Τι να πεις σε έναν άνθρωπο που αισθάνεται ότι δε μπορεί να κάνει τα όνειρά του πραγματικότητα στην Ελλάδα; Δυστυχώς, μας έχουν εξαναγκάσει να βλέπουμε τις ίδιες εικόνες που ζήσαμε μετά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο. Αλλά βέβαια, ένας πόλεμος είναι κι αυτός. Η Ελλάδα αναγκάζεται να χάσει ξανά τα παιδιά της. Εγώ λυπάμαι πάρα πολύ τις μανάδες που μένουν πίσω. Θα ήθελα να τους δώσω κουράγιο. Αλλά τι να πεις σε ένα παιδί που έχει όνειρα, που θέλει να τα πραγματοποιήσει και βλέπει ότι δε μπορεί να το κάνει εδώ; Μακάρι να μπορούσε να δοθεί λύση για αυτά τα λαμπρά μυαλά. Εάν είχαμε ένα κράτος δικαίου, θα έλεγε “να δούμε τα λαμπρά μυαλά της χώρας και να τα βοηθήσουμε”. Γιατί αυτοί θα επανδρώσουν την αυριανή Ελλάδα, τη σύγχρονη Ελλάδα. Αυτοί θα την βοηθήσουν να ανακάμψει. Αλλά ποιος θα το κάνει αυτό; Για εμένα, αυτή θα ήταν μία ύψιστη πολιτική πράξη, το να μπορέσεις να κρατήσεις αυτούς τους ανθρώπους εδώ στη χώρα τους και να τους πείσεις ότι αξίζει να εργαστούν εδώ. Πάντως θέλω να πιστεύω ότι το όνειρο ζωής των νέων περιέχει την Ελλάδα ακόμα και τώρα, στις δυσκολίες. Η φιλοπατρία για πολλούς είναι να ενώσεις την τύχη σου με την τύχη της πατρίδας σου στα δύσκολα. Όμως, αν οι νέοι πρόκειται με την επιτυχία τους στο εξωτερικό να στηρίξουν την Ελλάδα, τότε πάει καλά. Να μην ξεχνάμε τη χώρα μας, να σκεφτόμαστε πώς θα την βοηθήσουμε καλύτερα.
-Η ίδια θα σκεφτόσασταν να ξεκινήσετε μία νέα ζωή κάποια μέρα στο εξωτερικό με την οικογένειά σας;
Δε θα μπορούσα ποτέ να σκεφτώ τη ζωή μου μακριά από την Ελλάδα. Πολλές φορές φεύγω και ξαναγυρίζω. Ο Σεφέρης έλεγε «όπου και να ταξιδέψω η Ελλάδα με πληγώνει«, εννοώντας ότι η Ελλάδα ήταν πάντα μέσα του και κάτι τον τραβούσε πάλι να γυρίσει πίσω. Δε μπορείς να φύγεις μακριά. Και πιστεύω ότι ο Έλληνας καλλιτέχνης δε μπορεί να ζήσει για πολύ καιρό μακριά από την Ελλάδα. Ό,τι και να κάνει, όσο και να ζήσει έξω, θα ξαναγυρίσει πίσω.
| Έχω κόψει εδώ και χρόνια την τηλεόραση-Τηλεόραση βλέπετε; Τι θα θέλατε να αλλάξει σήμερα στο πρόγραμμα των καναλιών;
Όχι, δε βλέπω τηλεόραση. Την τηλεόραση την έχω κόψει εδώ και χρόνια διότι αισθάνομαι ότι μπορεί να σου πασάρει αυτό που θέλει και μετά από λίγο θα καθίσεις και θα το παρακολουθήσεις, ακόμη κι αν δε σου αρέσει. Συνηθίζεις δηλαδή. Και δυστυχώς ο άνθρωπος έχει το μειονέκτημα να προσαρμόζεται στο κακό τόσο εύκολα όσο προσαρμόζεται και στο καλό.
-Πώς ενημερώνεστε;
Από το Ίντερνετ. Υπάρχουν έγκυρα sites από τα οποία μπορείς να ενημερωθείς, όχι μόνο ελληνικά αλλά και διεθνή. Μέσα από τα διεθνή μάλιστα καταλαβαίνεις πάρα πολλά για την πολιτική που ακολουθούν οι εταίροι μας σε σχέση με την χώρα μας. Βέβαια πρέπει να πω ότι και το Ίντερνετ είναι μία Βαβέλ. Κάποιες φορές είναι πολύ δύσκολο να ξεχωρίσεις τη σωστή από τη λανθασμένη πληροφορία. Για εμένα, το Ίντερνετ που ενισχύει τον ανώνυμο σκοταδισμό είναι φασισμός. Το Ίντερνετ που διαχέει την επώνυμη γνώμη με ευθύνη είναι δημοκρατία.
| Μην αναδείξουμε τους ήρωες μας μέσα από το λαϊκισμό-Ο Πολιτισμός βιώνει την κρίση; Στη μουσική υπάρχουν νέα ταλέντα, τα οποία αναδεικνύονται σήμερα ή εξαιτίας της κρίσης χάνονται;
Φυσικά και ο Πολιτισμός βιώνει την κρίση. Νέα ταλέντα υπάρχουν, κάθε εποχή έχει να αναδείξει τους δικούς της ήρωες. Το πρόβλημα είναι ότι σήμερα είναι πολύ εύκολο οι ήρωες αυτοί να αναδειχθούν μέσα από τον λαϊκισμό. Σε αυτό πρέπει να είναι προσεκτικός ο κόσμος. Θα πρέπει δηλαδή να αναγνωρίσει αυτόν που απευθύνεται με τιμιότητα στο κοινό και να διακρίνει αυτόν που μέσα από το λαϊκισμό προσπαθεί να τον εκμεταλλευτεί.
-Πώς κάνατε το δικό σας ξεκίνημα στη μουσική;
Στη μουσική το ξεκίνημά μου έγινε από την παιδική μου ηλικία. Νομίζω ότι στη μουσική ξεκινάς από παιδί, από τη στιγμή που γεννιέσαι. Εγώ βλέπω τώρα την κόρη μου, η οποία ακούει μουσική, από μωρό. Δηλαδή, με το που της βάζεις συγκεκριμένα κομμάτια, είναι απίστευτο ότι αντιδρά. Για παράδειγμα, της βάζω τη «Λιλιπούλη» και σταματάει οτιδήποτε κάνει εκείνη τη στιγμή για να ακούσει. Και χαίρεται. Και γελάει. Σε άλλα τραγούδια απλώς ακούει και σε άλλα στεναχωριέται, κάτι που σημαίνει ότι αντιλαμβάνεται τη μουσική χωρίς αυτό να σημαίνει απαραίτητα ότι θα γίνει καλλιτέχνης. Ξεκίνησα από μικρή, αφού άκουγα μουσική και μέσα στην οικογένεια – ο πατέρας μου ήταν αυτοδίδακτος στην κιθάρα. Αργότερα, η ανάγκη μου αυτή για επαφή με την Τέχνη εκφράστηκε μέσα από το θέατρο. Σπούδασα ηθοποιός και εκεί, υπήρχε πάντα κάποιος που με παρότρυνε. Ακόμη και στη Δραματική Σχολή, ο δάσκαλος της μουσικής μου μίλησε πολλές φορές γι’ αυτό. Ώσπου κι εγώ αποφάσισα να ασχοληθώ ολοένα και πιο ενεργά. Και το ένα πράγμα έφερε το άλλο. Το δικό μου ξεκίνημα λοιπόν στη μουσική έγινε μέσα από το θέατρο.
| Το παιδί μου είναι ό,τι πιο σπουδαίο έχω-Και το παιδί ανέτρεψε την καριέρα; Έφερε τα πάνω κάτω;
Άλλαξαν τα μεγέθη, αυτό άλλαξε. Άρχισαν πράγματα, τα οποία φάνταζαν μεγάλα, τα οποία εγώ τα είχα μεγεθύνει στο μυαλό μου, να φαίνονται πολύ μικρά. Και πράγματα, τα οποία δεν τα υπολόγιζα ως τόσο μεγάλα, ξαφνικά έγιναν τα πιο σπουδαία της ζωής μου. Ό,τι πιο σπουδαίο υπάρχει αυτή τη στιγμή στη ζωή μου είναι το παιδί μου. Με μεγάλη διαφορά. Χωρίς, ωστόσο αυτό να αναιρεί την ιδιότητά μου ως καλλιτέχνη. Ήδη έχω αρχίσει και τραγουδάω, και βέβαια όχι τόσο συχνά όσο στο παρελθόν. Αλλά και ποιος σήμερα τραγουδάει τόσο συχνά; Είναι λίγες οι ευκαιρίες πλέον που βρίσκονται για τους καλλιτέχνες.
| Η Κική Δημουλά δε θα έλεγε ποτέ τίποτα το ρατσιστικό- Κική Δημουλά: Έγινε το πρόσωπο των ημερών εξαιτίας της ομιλίας της για τους μετανάστες στην Αθήνα. Κάποιοι την κατηγόρησαν για όσα είπε, κάποιοι άλλοι την στήριξαν. Εσείς;
Δεν μπορώ να φανταστώ ότι μια τέτοια πνευματική μορφή παγκοσμίου μεγέθους θα μπορούσε να εννοεί ξαφνικά το οτιδήποτε ρατσιστικό. Ας μην ξεχνούμε ότι είναι υποψήφια για το Νόμπελ και αυτό σημαίνει πολλά. Πάντως οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι είναι πολύ εύκολο στις μέρες μας να “στοχοποιείται” κάποιος.
-Είναι ένα πρόσωπο που εκτιμάτε η Κική Δημουλά;
Μέσα από το έργο της, σαφέστατα. Δεν τη γνωρίζω προσωπικά.
| Η Αντζελίνα Τζολί έστειλε σπουδαίο μήνυμα-Η Αντζελίνα Τζολί έγινε ένα ακόμη πρόσωπο των ημερών όταν ανακοίνωσε ότι έκανε προληπτική μαστεκτομή, επειδή είχε σοβαρές πιθανότητες να εμφανίσει καρκίνο. Πώς κρίνετε την απόφασή της;
Μία από τις ωραιότερες γυναίκες του κόσμου δεν δίστασε να κάνει ολική μαστεκτομή προκειμένου να κερδίσει την ίδια τη ζωή περνώντας σε εκατομμύρια γυναίκες που έρχονται αντιμέτωπες με τον καρκίνο ένα σπουδαίο μήνυμα. Θα ήθελα να μπορούσαν όλες οι γυναίκες του κόσμου να κάνουν αυτές τις εξετάσεις ώστε να προλαμβάνουν τη νόσο.
| Δε μετανιώνω για τίποτα…-Επιστρέφω σε εσάς. Μετανιώσατε ποτέ, πολύ, για κάτι;
Δανείζομαι από το τραγούδι του Σαρλ Ντυμόν με τη μυθική Πιάφ: «Non, rien de rien! Non, je ne regrette rien… Ni le bien qu’ on m’ a fait… Ni le mal»… Όχι, απολύτως τίποτα δεν μετανιώνω. Ούτε για τα καλά που μου έκαναν, ούτε για τα κακά.
-Η μοναξιά τι είναι για εσάς;
Η μοναξιά είναι για τον καλλιτέχνη απαραίτητο συστατικό της δημιουργίας. Η μοναξιά κατ᾽ επιλογήν και για λίγο μέχρι να ολοκληρώσει το δημιούργημά του. Όχι, όμως, με την έννοια της απομόνωσης.
| Είναι σπουδαίο να τραγουδάω Γκάτσο σε μουσική Παπαδημητρίου-»Λουλούδι στη Φωτιά»… Τι συναισθήματα σας άφησε αυτή η συνεργασία τον χειμώνα που μας πέρασε στο Παλλάς – δεδομένου ότι έγινε μετά από 4 χρόνια με τον Δημήτρη Παπαδημητρίου;
Για εμένα είναι πολύ σπουδαία η στιγμή που τραγουδάω στίχους Νίκου Γκάτσου και βέβαια μουσική Δημήτρη Παπαδημητρίου, ο οποίος έχει κάνει εξαιρετική μελοποίηση. Θεωρώ τον εαυτό μου πάρα πολύ τυχερό που μπόρεσα αυτή την εποχή να τραγουδήσω τα συγκεκριμένα τραγούδια, τα οποία έχοντας γραφτεί, οι περισσότεροι στίχοι εξ αυτών, 30 και 40 χρόνια πίσω, μιλούν για τη σύγχρονη Ελλάδα, σαν να γράφτηκαν σήμερα το μεσημέρι, σαν να τα πήραμε μόλις… Αυτό, με βάση και το κοινωνικό πλαίσιο της εποχής, αποτελεί μια από τις σπουδαιότερες στιγμές στην προσωπική μου διαδρομή στη δισκογραφία.
-Ποιοι στίχοι του Γκάτσου σας εκφράζουν περισσότερο σήμερα;
«Κάν᾽την αγάπη μετερίζι
στη μπόρα και στην παγωνιά.
Κι αν θα βρεθεί μια χούφτα ρύζι
Πάρτο και πες «Καλή χρονιά!»
Πρώτος ανάμεσα στους ίσους
Στάσου απροσκύνητος κι ορθός
Και διώξε τα πουλιά του μίσους
Να πλημμυρίσει ο κόσμος φως.»
-Ποιο τραγούδι αγαπάτε περισσότερο;
«Φύσα φύσα το χρυσαλιφούρφουρο
φύσα το την άνοιξη να φέρεις
κι αν πετάξει σαν φτερό και πούπουλο
κάποιος σ᾽αγαπάει και δεν το ξέρεις»…
Από την «Λιλιπούπολη». Το αγαπημένο της μικρής μου.
-Έχετε πει ότι η συνάντησή σας με την Βίκυ Μοσχολιού, σας έχει στιγματίσει. Τι θυμάστε από αυτήν;
H Βίκυ Μοσχολιού είναι μία από τις σπουδαιότερες λαϊκές τραγουδίστριες, που πέρασαν από τη χώρα μας. Αυτό μπορώ να το πω ως κάποια που συναναστράφηκα για ένα μεγάλο διάστημα και σε επίπεδο επαγγελματικό, αλλά και σε επίπεδο φιλικό. Κυρίως το δεύτερο. Διότι η Μοσχολιού, σου έδινε τη δυνατότητα να γίνεις φίλος της, κάτι πολύ δύσκολο σε αυτά τα μεγέθη καλλιτεχνών. Άλλωστε, η ίδια ήταν μέσα της ένα παιδί. Η ψυχή της είχε μείνει παιδική. Η Βίκυ Μοσχολιού ήταν μαθήτρια στο Ωδείο, μέχρι τέλους. Είχαμε και την ίδια δασκάλα, την Άννα Διαμαντοπούλου. Μου μιλούσε σαν να ήμασταν συμμαθήτριες, και αυτό το θεωρούσα πολύ παράξενο. Πρέπει να πω για τη Μοσχολιού ότι ήταν ένας μεγαλόψυχος άνθρωπος και νομίζω ότι από αυτή τη μεγαλοψυχία της πρέπει να διδαχθούμε όλοι. Και δεν εννοώ μόνο τους νέους καλλιτέχνες, όλοι συνολικά. Αυτή η μεγαλοψυχία του να βοηθήσεις τον άλλο, του να νιώθεις πραγματική αγάπη για τους νέους ανθρώπους και όχι να τους επιλέγεις με κριτήριο το ποιος δε σε απειλεί, ώστε να τον προβάλλεις για να φανείς εσύ τελικά από πάνω και να πουν όλοι, «ε, σαν τον παλιό δεν υπάρχει!», αλλά το να βοηθάς τους νέους ανθρώπους σε τέτοιο σημείο που να τους λες και τα μυστικά της Τέχνης σου. Η Μοσχολιού το έκανε αυτό.
| «Τραγούδα ρε! Τραγούδα με την ψυχή σου…»-Τι είδους μυστικά της σας αποκάλυψε;
Δεν έλεγε ποτέ «θα κάνεις αυτό ή θα κάνεις εκείνο«. Μιλούσε με πολύ μεγάλο αυθορμητισμό και σου μετέδιδε με την ψυχή της το ερμηνευτικό της πάθος. Ερχόταν και σου έλεγε: «Τραγούδα, τραγούδα ρε! Τραγούδα με την ψυχή σου. Πες τα λόγια!» Για αυτήν, ο λόγος για παράδειγμα, ήταν κάτι πολύ σημαντικό. Αυτό έκαναν οι παλιοί μεγάλοι τραγουδιστές. Έδιναν ίση βάση στο λόγο και στη μελωδία. Ήξεραν πολύ καλά να υπηρετούν το λόγο. Και όταν δεν γνώριζαν τι σήμαινε το καθετί αναρωτιόντουσαν. Λένε ότι ο Μπιθικώτσης ρωτούσε τον Θεοδωράκη, όταν τραγουδούσε το Άξιον Εστί: «Τι είναι αυτό; Τι λέω;» Προσπαθούσε να βρει τι σήμαινε η κάθε λέξη.
-Πώς σχεδιάζετε το μέλλον σε σχέση με τη μουσική;
Δεν σκέφτομαι ποτέ το επόμενο βήμα μου όταν κάνω ήδη ένα. Ποτέ δε σκέφτομαι να είμαι δύο – τρεις κινήσεις μπροστά, δε σκέφτομαι έτσι. Ζω το καθετί και είμαι μέσα στη δίνη του μέχρι να ολοκληρωθεί η δική μου προσφορά σε αυτό που έκανα, η δική μου δουλειά. Και από εκεί και πέρα μπορώ να προχωρήσω. Δε μπορώ κάθε 2 μήνες, να σκέφτομαι ένα νέο project για παράδειγμα «Εντάξει κάναμε τον Γκάτσο, πάμε τώρα να κάνουμε κάτι άλλο«. Δηλαδή πρέπει να δίνουμε και τη βαρύτητα και τη χρονική διάρκεια στα πράγματα που κάνουμε και να τα αφήνουμε και λίγο να αναπνεύσουν, να τα κατανοήσει και ο κόσμος. Δεν είναι όλα πρώτης ανάγνωσης ή πρώτης ακρόασης. Πρέπει πρώτα να ωριμάσουν στα αυτιά μας.
Σε επίπεδο live, θα κάνω κάποιες συναυλίες μέσα στο καλοκαίρι. Θα είναι κάποιες κοινές συναυλίες με τον Δημήτρη Παπαδημητρίου, αλλά και κάποιες άλλες που θα κάνω παρέα με τους δικούς μου μουσικούς. Και θέλω να πω ότι χαίρομαι πάρα πολύ που συνεργάζομαι μαζί τους γιατί είναι σπουδαίοι μουσικοί και είμαι τυχερή που τους έχω.
Πηγή: Αιχμή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου