Πανελλαδικές για πάντα!

 Νίκος Ορφανός

Πλησιάζοντας στο τέλος του σχολικού σου βίου, αισθάνεσαι όλο και πιο πολύ σαν τον Ρότζερ Γουότερς των Πινκ Φλόιντ, πάνω στο τείχος, που προσπαθεί να το γκρεμίσει. Αν γράψεις καλά, το ντουβάρι καταρρέει για να αποκαλύψει κάτι περισσότερο από το τίποτα, πασπαλισμένο με εισαγωγή σε Πανεπιστήμιο, της αρεσκείας σου μεν, αμφιβόλου επαγγελματικής αξίας δε. Η ράθυμη φοιτητική ζωή σε περιμένει. Αν περάσεις σε ίδρυμα εκτός τόπου κατοικίας σου, τη ‘φχαριστιέσαι ακόμη περισσότερο, αρκεί να έχει ο γονιός να στέλνει. Αλλιώς φτώχεια, μιζέρια και κρύο τους χειμώνες. Βόλτες πάνω κάτω, κομματικές νεολαίες της πυρκαγιάς, φοιτητικές εκλογές του απόλυτου τίποτα, και ξενύχτια στις εξεταστικές, με κουβάδες καφέ, και ουφ, σαν εφιάλτης μετά τα Χριστούγεννα και ξανά μανά τέλος Ιουνίου, και ξανά πάλι Σεπτέμβρη, ίσα να σου μαγαρίζουν τις διακοπές.


Το τέλος της εφηβείας της ελληνικής νεολαίας στύβεται σε αυτό που ονομάζουμε Πανελλαδικές εξετάσεις, τουτέστιν ήδη μια διετία πριν διαβάζεις εντατικά τα ίδια και τα ίδια αποξηραμένα βιβλία, μην τυχόν και σου ξεφύγει το "SOS", και διαψεύσεις τις στατιστικές του φροντιστηρίου, και πάνε χαμένα τα λεφτά που σκάει ο πατέρας και η μάνα μηνιαίως, μπας και πάρεις πτυχίο και βρεις καμιά δουλειά της προκοπής - ναι, καλά.
Το όνειρο του πτυχίου επισφράγισε τη νοοτροπία που περιφρόνησε τις χειρωνακτικές δουλειές σε αυτόν τον τόπο. Η κόρη του αγρότη έφευγε να σπουδάσει στην Αθήνα. Τι να κάνει η κοπέλα στο μίζερο χωριό; Να τη συζητάνε από δω κι από κει; Ζούσε τη ζωή της αλλού. Ο γιος του φούρναρη ξέφευγε από το ξενύχτι του ψωμιού και γινόταν δικηγόρος, με κοστούμι και γραφείο στην πόλη. Τόσα τα έξοδα του φροντιστηρίου επί διετία, των ιδιαίτερων, τα πήγαιν’ έλα στη Σχολή, βάλε και μια πενταετία να στέλνεις τα μηνιάτικα, σύνολο εφτά χρόνια έξοδα, να μας ξεκουράσεις κι εμάς, παιδί μου, και να φέρεις το πτυχίο στον πατέρα σου που σκέβρωσε να οργώνει, να ζυμώνει, να χτίζει, να κουβαλάει, να… να… να το καμαρώσει και να βγει στο καφενείο, το παιδί πήρε πτυχίο, επιστήμονας!
Ο Νίκος του κυρ Τάκη δεν τα παίρνει τα γράμματα, τον έβαλε ο πατέρας του μεροκάματο στη λαχαναγορά, τους βλέπεις τους σκουπιδιάρηδες; εκεί θα καταλήξεις, κακομοίρη μου, αν δε διαβάσεις. Τι θα πω, βρε, στους μπαρμπάδες σου στο χωριό, που όλα σου τα ξαδέρφια σπουδάζουνε, ότι πάτωσες; Ο πατέρας του Δημήτρη έχει λεφτά ρε, θα φύγει να σπουδάσει έξω αυτός, εσύ να δούμε τι ψάρια θα πιάσεις. Ορίστε, στο σούπερ μάρκετ θέλουνε ταμίες, καημένη μου, κανόνισε την πορεία σου... η αγωγή της ελληνικής μεταπολιτευτικής οικογένειας ήταν πτυχίο και παραλάβατε διορισμόν.
Έχει προηγηθεί μια χρονιά που έχεις στύψει τα σώψυχά σου να αποστηθίζεις, να γράφεις εκθέσεις με συνταγές έκφρασης, τι θέλετε να γράψω στην έκθεση, αγαπητό μου Υπουργείο; διατάξτε! να κάνεις κοπάνες για να εξοικονομήσεις ώρες για μελέτη, να σου βάζουν χαριστικούς βαθμούς στα δευτερεύοντα μαθήματα, να παπαγαλίζεις σελίδες ολόκληρες, τις ίδιες ακριβώς που σε λίγα χρόνια θα ξαναδώσεις, αν αξιωθείς, με το πτυχίο στη μασχάλη, να δώσεις ΑΣΕΠ για να διοριστείς.
Επίσης σε περιμένουν να σε προϋπαντήσουν στις απανταχού της επικράτειας Πανεπιστημιουπόλεις τα μπαράκια, τα καφέ, τα ουζερί, τα ενοικιαζόμενα δωμάτια, τα σουβλατζίδικα, τα επιπλάδικα με τις φοιτητικές τιμές, οι κυριούλες που γίνονται σπιτονοικοκυρές, καλώς ήρθατε, παιδιά μου, τα ΚΤΕΛ, τα τρένα, τα καράβια, τα ταβερνάκια και οι τοπικοί καθοδηγητές.
Το ντουβάρι των Πανελλαδικών δε θα γκρεμιστεί ποτέ όμως. Μην αυταπατάσαι. Θα αλέσει κι άλλες γενιές. Που θα μπουν σε ένα σωρό Σχολές χωρίς επαγγελματικό αντίκρισμα, Φιλοσοφικές, Νομικές, Αρχιτεκτονικές, Ιατρικές, Θεατρολογίες, Βιβλιοθηκονομίες, Ψυχολογίες, τη στιγμή που οι εύποροι συμμαθητές σου έξω θα σπουδάζουν νέες τεχνολογίες, μάρκετινγκ, κινηματογράφο, και άλλους, ανύπαρκτους ακόμη εδώ, τομείς που θα τους αναγκάσουν να μην επιστρέψουν ποτέ, κατά πάσα πιθανότητα.
Οι Πανελλαδικές εξετάσεις αποτελούν τον πιο ξοφλημένο θεσμό της ελληνικής εκπαίδευσης. Και αντί οι καθηγητές, όσοι νοιάζονται τουλάχιστον, να απαιτήσουν την πλήρη του αναμόρφωση, τυρβάζουν ακόμη για τα φραγκοδίφραγκα της ξεφτιλισμένης επιτήρησης.
Δε συζητάω για το τι κάνουν έξω. Για τις εξετάσεις που κάθε Πανεπιστήμιο, ξεχωριστά διεξάγει. Για τις διαπανεπιστημιακές σπουδές και τις εύκολες μετατάξεις. Ποιος πραγματικά πιστεύει ότι ένας έφηβος δεκαοχτώ χρονών ξέρει ακριβώς και αυτός και πρωτίστως και η κοινωνία του, τι θέλει να κάνει στη ζωή του επαγγελματικά; Και ήδη είναι πολύ αργά. Στην Τρίτη Λυκείου η αγωγή και η καλλιέργεια έχουν θεμελιώσει το ντουβάρι. Και έχουν χτιστεί βαθιά.
Τελειώσαμε, κυρίες και κύριοι. Και αγαπητά μου παιδιά. Τελειώσαμε.

Καλά αποτελέσματα παρ’ όλα αυτά. Και καλή πρόοδο!

*Ο Νίκος Ορφανός εμφανίζεται στο θέατρο Skrow στην παράσταση Ένας άνθρωπος υπό χρεoκοπία.

 http://www.protagon.gr