Το ξενύχτι του Τσόρτσιλ και του Στάλιν

Καταναλώνοντας ποταμούς οινοπνευματωδών ποτών και ευγενή εδέσματα συζητούσαν στη Μόσχα, τον Αύγουστο του 1942 ο Ουίνστον Τσόρτσιλ και ο Ιωσήφ Στάλιν, όπως αποκαλύπτει επιστολή Βρετανού διπλωμάτη που δόθηκε τώρα στη δημοσιότητα.

Η θρυλική φωτογραφία της συμφωνίας της Γιάλτας, με τον Βρετανό πρωθυπουργό Τσόρτσιλ, αριστερά, τον Σοβιετικό ηγέτη Στάλιν, δεξιά, και τον Αμερικανό πρόεδρο Ρούζβελτ στο κέντρο. Οι δύο πρώτοι έζησαν μια εύθυμη βραδιά το 1942. Οι άκρως ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες μιας ιδιόμορφης συνάντησης δύο εκ των πρωταγωνιστών του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, του Ουίνστον Τσόρτσιλ και του Ιωσήφ Στάλιν, ξεδιπλώνονται μέσα από την επιστολή του σερ Αλεξάντερ Καντόγκαν, μόνιμου αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών, προς τον λόρδο Χάλιφαξ, πρώην υπουργό Εξωτερικών της Βρετανίας, o οποίος εκείνη την περίοδο ήταν πρέσβης της Βρετανίας στην Ουάσιγκτον.  Το έγγραφο αποχαρακτηρίστηκε την Πέμπτη και δόθηκε στη δημοσιότητα, ανοίγοντας ένα παράθυρο στον τρόπο με τον οποίο περνούσαν τις ζοφερές ημέρες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου οι δύο σύμμαχοι. Στην επιστολή ξεδιπλώνεται με γλαφυρότητα ό,τι συνέβη κατά την επίσκεψη του «πατέρα της νίκης», Ουίνστον Τσόρτσιλ, στη Μόσχα το 1942. «Οι δύο άνδρες –γράφει ο Καντόγκαν– απόλαυσαν θαυμάσια εδέσματα και άνοιξαν αναρίθμητες φιάλες κρασιού. Η διάθεσή τους ήταν “καλή” και οι δύο ήταν χαρούμενοι, αν και ο Τσόρτσιλ μετά τη μία τα ξημερώματα άρχισε να παραπονείται ότι έπασχε από ελαφρύ πονοκέφαλο». Η πρώτη συνάντηση του Τσόρτσιλ με τον Στάλιν είχε ενθουσιάσει τον Βρετανό πρωθυπουργό προτού μια δεύτερη συνάντηση χαλάσει την καλή εντύπωση, καθώς ο Ρώσος ηγέτης δεν φάνηκε να έχει την παραμικρή διάθεση να βοηθήσει σε οτιδήποτε. Ο σερ Αλεξάντερ γράφει: «Ακριβώς η ίδια τεχνική όπως και τον περασμένο Δεκέμβριο, όταν όλα ήταν “μέλι” στην πρώτη συνάντηση και όλα ήταν λάθος τη δεύτερη φορά. Τι παράξενη τεχνική. Ομολογώ ότι δεν βλέπω τον λόγο ύπαρξής της» και συνεχίζει: «Η κατάσταση δημιούργησε ένα μαύρο σύννεφο πάνω από την παρέα, που δεν διαλύθηκε ούτε από το δείπνο το ερχόμενο βράδυ. Δεν υπάρχει τίποτε πιο φρικτό από ένα δείπνο στο Κρεμλίνο. Ομως, έπρεπε να αντέξουμε. Ευτυχώς ο Ουίνστον δεν χρειάστηκε να το υποστεί». Οι δύο ηγέτες κατάφεραν να βρουν κοινό πεδίο συνεννόησης το επόμενο βράδυ, όταν συνέχισε η συζήτηση μόνο με τον Στάλιν, όπως ακριβώς είχε ζητήσει ο Τσόρτσιλ, ο οποίος ήταν «αποφασισμένος να ρίξει και τον τελευταίο του κεραυνό». Η συνάντηση άρχισε στις επτά το απόγευμα και είχε φτάσει μία τα ξημερώματα όταν ο σερ Αλεξάντερ εκλήθη στα διαμερίσματα του Στάλιν στο Κρεμλίνο. «Εκεί βρήκα τον Ουίνστον, τον Στάλιν και τον Μολότοφ, ανάμεσά τους φαγητά κάθε είδους, μέχρι κι ένα χοιρίδιο, αλλά και αναρίθμητα μπουκάλια. Αυτό που με κέρασε ο Στάλιν ήταν κάπως “σκληρό”. Ο Ουίνστον, που εκείνη τη στιγμή άρχισε να παραπονείται για ελαφρύ πονοκέφαλο, φαίνεται ότι είχε αυτοπεριοριστεί σε ένα μάλλον άκακο, αφρώδες κόκκινο κρασί του Καυκάσου». Ηταν γνωστό ότι για τον Στάλιν η φιλοξενία ήταν συνώνυμη με την κατανάλωση μεγάλης ποσότητας οινοπνεύματος και βεβαίως προτιμούσε να συνδιαλέγεται με «ατρόμητους» πότες. «Σίγουρα ο Ουίνστον εντυπωσιάστηκε και νομίζω ότι το συναίσθημα ήταν αμοιβαίο», γράφει ο Βρετανός διπλωμάτης. Η συνάντηση τελείωσε γύρω στις τρεις τα ξημερώματα