Μνήμη αγήρως…

Με αφορμή την εκδημία του πρώην Κισσάμου και Σελίνου Ειρηναίου

για το Amen.gr, του Γεωργίου Ι.Ανδρουτσοπούλου, [εκλεγμένου] Λέκτορα Εκκλησιαστικού Δικαίου Νομικής Αθηνών- Δικηγόρου

 

Το πρωινό της Μ. Τρίτης, 30 Απριλίου 2013, εξεδήμησε προς Κύριον ο Μητροπολίτης [πρώην] Κισσάμου και Σελίνου, της Εκκλησίας Κρήτης, Ειρηναίος [Γαλανάκης]. Γεννήθηκε, το έτος 1911, στο Νεροχώρι Αποκορώνου και εξελέγη Επίσκοπος από την Ι. Επαρχιακή Σύνοδο τον Δεκέμβριο του έτους 1957. Μάλιστα, μετά την ανύψωση, με Πατριαρχική και Συνοδική Πράξη (αριθ. 812/25.9.1962), όλων των Επισκοπών της Κρήτης σε Μητροπόλεις, γεγονός το οποίο επικυρώθηκε και νομοθετικώς (άρθρ. 13 Ν.Δ. 4562/1966), ο Ειρηναίος προήχθη σε Μητροπολίτη Κισσάμου και Σελίνου. Είναι αλήθεια ότι ο αοίδιμος Ιεράρχης άφησε βαθιά τα δακτυλικά αποτυπώματα της παρουσίας του σε αυτή τη μητροπολιτική επαρχία, πλην όμως δεν είναι ίσως τόσο ευρέως γνωστό ότι η επισκοπική του διακονία δεν περιορίστηκε εντός της ελληνικής επικράτειας, αλλά επεκτάθηκε και εκτός αυτής...   
   
Ειδικότερα, στις 16 Δεκεμβρίου 1971, μετατέθηκε, παρά τις αντιρρήσεις του, έπειτα από επίμονη απαίτηση του Οικουμενικού Πατριάρχη Αθηναγόρα και σε καιρούς δυσχείμερους, με τη στρατιωτική δικτατορία να έχει επιβληθεί στη χώρα μας, στη Μητρόπολη Γερμανίας. Και τούτο, παρά το ότι ο Καταστατικός Νόμος της Εκκλησίας της Κρήτης (Ν. 4149/1961), όπως ίσχυε τότε, δεν προέβλεπε τέτοια δυνατότητα για τους Μητροπολίτες της Εκκλησίας της Κρήτης...
Η Μητρόπολη Γερμανίας ιδρύθηκε κανονικώς, ως επαρχία του Οικουμενικού θρόνου, με απόσπαση από την Αρχιεπισκοπή Θυατείρων και Μ. Βρεττανίας, με Πατριαρχικό και Συνοδικό Τόμο της 5ης Φεβρουαρίου 1963. Αφορμή για την ίδρυση της Μητροπόλεως αποτέλεσε η εγκατάσταση στη Γερμανία χιλιάδων Ελλήνων εργατών, των λεγόμενων Gastarbeiter, οι οποίοι δέχτηκαν την πρόσκληση της τότε Δυτικής Γερμανίας να ενισχύσουν το εργατικό δυναμικό της στην κρίσιμη μεταπολεμική εποχή. Έτσι, η πρόσφατη εκδημία του τρίτου κατά σειρά Μητροπολίτη Γερμανίας Ειρηναίου [Γαλανάκη] συμπίπτει με τη συμπλήρωση εφέτος 50 ετών [1963-2013] από την ιδρυτική πράξη της εν λόγω Μητροπόλεως! Η συμβολή του πολιού Ιεράρχου Ειρηναίου στην εδραίωση της σχετικώς νέας Μητροπόλεως υπήρξε καθοριστική. Όλως ενδεικτικώς, να σημειωθεί ότι, μεταξύ άλλων, τόσο ο μητροπολιτικός ναός της Αγ. Τριάδος όσο και το μητροπολιτικό μέγαρο στη Βόννη οικοδομήθηκαν επί των ημερών του...Ωστόσο, η εκεί παρουσία του σημαδεύτηκε, δίχως άλλο, από δύο γεγονότα, όλως σημαντικά από πλευράς νομοκανονικού δικαίου•
Το πρώτο, υπήρξε η σύνταξη, στις 20 Δεκεμβρίου 1972, μετά σύμφωνη γνώμη της Ι. Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου, του πρώτου, οριστικού «Καταστατικού Χάρτη της Ελληνικής Ορθοδόξου Μητροπόλεως Γερμανίας Εξαρχίας Κεντρώας Ευρώπης». Ο Καταστατικός αυτός Νόμος, ο οποίος αποτελείται από προοίμιο και δέκα συνολικώς άρθρα, θέτει το πλαίσιο της αυτοδιοικήσεως της Μητροπόλεως Γερμανίας και ρυθμίζει, μεταξύ άλλων, ζητήματα, όπως η εκλογή Μητροπολίτη και Βοηθών Επισκόπων, η οργάνωση της ενορίας και η μισθοδοσία των ιερέων. Ο Καταστατικός αυτός Χάρτης δημοσιεύθηκε το πρώτον στη χώρα μας, το έτος 1979, στο περιοδικό «Θεολογία» [τόμ. 50, σελ. 71-89], ως τμήμα ευρύτερης μελέτης υπό τον τίτλο «Η Ελληνική Ορθόδοξος Μητρόπολις Γερμανίας και ο Καταστατικός αυτής Χάρτης» από τον κ. Ιωάννη Κονιδάρη, Καθηγητή του Εκκλησιαστικού Δικαίου στη Νομική Αθηνών, ο οποίος είχε γνωρίσει τον μακαριστό Ειρηναίο [Γαλανάκη], ως Μητροπολίτη Γερμανίας, κατά τα έτη των εκεί μεταπτυχιακών σπουδών του.
Το δεύτερο γεγονός υπήρξε η αναγνώριση, με τον Νόμο της 29 Οκτωβρίου 1974,  της Μητροπόλεως Γερμανίας ως Νομικού Προσώπου Δημόσιου Δικαίου, με ό,τι αυτό συνεπάγεται από πλευράς απολαύσεως δικαιωμάτων, η οποία κατέστη εφικτή μετά από ενέργειες του [τότε] Μητροπολίτη Ειρηναίου και ειδικότερα μετά την από 20 Δεκεμβρίου 1972 αίτηση του προς τον Υπουργό Πολιτισμού της Βορείου Ρηνανίας-Βεστφαλίας J. Girgensohn. Χαρακτηριστικό, μάλιστα, της σημαίνουσας θέσεως που κατέχει πλέον η Ορθόδοξη Εκκλησία στη Γερμανία, η οποία οφείλεται ασφαλώς και στη δεκαετή ποιμαντορία του Μητροπολίτη Ειρηναίου, είναι ότι μέχρι τον Νοέμβριο 2011 τέσσερα ομόσπονδα κρατίδια, ήτοι στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία, στη Βαυαρία, στην Κάτω Σαξωνία και στην Έσση, είχαν ήδη εισαγάγει επισήμως στο πρόγραμμα των κρατικών σχολείων γενικής εκπαιδεύσεως το μάθημα των ορθόδοξων θρησκευτικών...
Ωστόσο, καθόλο αυτό το διάστημα της, δεκαετούς περίπου, παραμονής του Μητροπολίτου Ειρηναίου στη Γερμανία, άσβεστη παρέμενε η επιθυμία του να επιστρέψει στην Κρήτη και συγκεκριμένα στη Μητρόπολη Κισσάμου και Σελίνου, για την οποία είχε αρχικώς εκλεγεί. Έτσι, μετά από έντονες πιέσεις του λαού της Κρήτης, που έφθασαν μέχρι του σημείου να φράξουν την είσοδο του μητροπολιτικού οίκου, χτίζοντάς την με τούβλα και προειδοποιώντας ότι «Μόνο ο Ειρηναίος θα την ανοίξη», η Ι. Επαρχιακή Σύνοδος της Εκκλησίας Κρήτης αποφάσισε, κατά την έκτακτη σύνοδο της 26ης Ιανουαρίου 1981 [με αριθ. ΠΒ´], υπό την προεδρία του Αρχιεπισκόπου Κρήτης Τιμοθέου [Παπουτσάκη], να προβεί με μετάθεση του [τότε] Μητροπολίτη Γερμανίας Ειρηναίου [Γαλανάκη] στην πλήρωση του θρόνου της Μητροπόλεως Κισσάμου και Σελίνου, η οποία, λόγω της μεταθέσεως, ήδη από το έτος 1979, του μέχρι τότε Ποιμενάρχου της Κυρίλλου [Κυπριωτάκη] στη Μητρόπολη Γορτύνης και Αρκαδίας, τελούσε εν χηρεία. Η μετάθεση αυτή έγινε κατ’ εφαρμογή του άρθρ. 22 § 4 Καταστατικού Νόμου της Εκκλησίας της Κρήτης, όπως η διάταξη αυτή προστέθηκε με το Ν.Δ. 77/1974 (άρθρ. 2), σύμφωνα με την οποία εκλόγιμοι για κενή μητροπολιτική έδρα, άνευ εγγραφής μάλιστα στον κατάλογο των προς αρχιερατείαν εκλογίμων, είναι «και Μητροπολίται» του Οικουμενικού Πατριαρχείου, όπως ήταν, εν προκειμένω, ο Μητροπολίτης Γερμανίας (άρθρο 1, § I Καταστατικού Χάρτη Μητρ. Γερμανίας).
Η επανατοποθέτηση, επί κυβερνήσεως Νέας Δημοκρατίας, στη Μητρόπολη Κισσάμου και Σελίνου του [τότε] Μητροπολίτη Γερμανίας Ειρηναίου [Γαλανάκη] συνιστά την απαρχή μιας νέας, β´περιόδου διαποιμάνσεώς της από τον, ως είρηται, Μητροπολίτη, η οποία ολοκληρώθηκε το έτος 2005. Τότε που ο Μητροπολίτης Ειρηναίος, εκδηλώνοντας για άλλη μια φορά την αποφασιστικότητά του, υπέβαλε, σε ηλικία 94 ετών, προς την Ι. Επαρχιακή Σύνοδο εγγράφως την παραίτησή του, ως εκ του βαθέος γήρατος (άρθρο 39 § 1 Ν. 4149/1961), η οποία έγινε αποδεκτή, εγκρίθηκε δε η απόφαση αυτή και από την Ι. Σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Μάλιστα, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, στην από 11 Αυγούστου 2005 επιστολή του (αριθ. πρωτ. 741) προς τον Μητροπολίτη Ειρηναίο «επί τη αποχωρήσει αυτού εκ της ενεργού υπηρεσίας» ομολογούσε ότι η απόφασή του να αποχωρήσει οικειοθελώς από την ποιμαντορία της Επαρχίας Κισσάμου και Σελίνου «μεγάλως εδίδαξεν ημάς τούς νεωτέρους εν τω Αμπελώνι του Κυρίου εργάτας και εβοήθησε να ανανεώσωμεν την προσωπικήν κλήσιν διακονίας εν Αυτώ…».
Δεν καταλείπεται οιαδήποτε αμφιβολία ότι το αλάνθαστο κριτήριο της εκκλησιαστικής συνειδήσεως έχει ήδη αναδείξει τον Μητροπολίτη Ειρηναίο [Γαλανάκη] ως  «σέμνωμα αληθώς και αγλάισμα» της Εκκλησίας και του Έθνους, για τα έργα του, αλλά και τη σιωπή του• για την αποφασιστικότητα, αλλά και την απλότητά του• για την πρωτοποριακή του σκέψη, αλλά και τη φιλάνθρωπη στάση του...
Ας είναι αιωνία και αγήρως η μνήμη αυτού, ενός αληθώς προτύπου επισκόπου...