«Εν δράσει 2017»: «Πειραιάς: Κοινωνικό και πολιτιστικό παρελθόν και παρόν. Υπάρχει μέλλον;»

 Του Σταμάτη Μιχαλακόπουλου

Γνωρίζοντας την ιστορία του τόπου μας εκτιμούμε το που βρισκόμαστε. Κατανοούμε ότι προστατεύοντας τον τόπο μας βοηθούμε την ανάπτυξη του. Η ιστορία είναι πολιτισμικός θησαυρός
Στο πλαίσιο του προγράμματος «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει…» του Ιερού Ναού Ευαγγελιστρίας Πειραιώς, την Κυριακή 5 Νοεμβρίου και σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο Επιστημόνων Πειραιώς (Σ.Ε.Π.), οργανώθηκε συζήτηση στο Πνευματικό Κέντρο του Ναού, με θέμα: «Πειραιάς: Κοινωνικό και πολιτιστικό παρελθόν και παρόν. Υπάρχει μέλλον;»



Συμμετείχαν ο Ιστορικός και Δημοσιογράφος κ. Στέφανος Μίλεσης, Πρόεδρος της Φιλολογικής Στέγης Πειραιά και η Ιστορικός και Εκπαιδευτικός κα Αρχοντία Παπαδοπούλου.
Την εκδήλωση συντόνισε ο Πρόεδρος του Σ.Ε.Π. κ. Παναγιώτης Χαρατζόπουλος, Φυσικός Msc, Med.

κ. Παναγιώτης Χαρατζόπουλος

Στέφανος Μίλεσης
Αρχικά έλαβε το λόγο ο Ιστορικός και Δημοσιογράφος κ. Στέφανος Μίλεσης, Πρόεδρος της Φιλολογικής Στέγης Πειραιά, απαντώντας στο πότε και πως δημιουργήθηκε ο σύγχρονος Πειραιάς.
Ο Δήμος Πειραιά ανασυστάθηκε το 1835. Οι δύο πρώτες ομάδες που εγκαταστάθηκαν ήταν οι Υδραίοι και οι Χίοι. Και οι δύο ομάδες είχαν ως κέντρο την Εκκλησία τους. Οι μεν Υδραίοι την ενορία του Αγίου Νικολάου, οι δε Χίοι την ενορία του Αγίου Κωνσταντίνου.

κ. Στέφανος Μίλεσης

Κάθε ομάδα, συνέχισε, που έρχεται στον Πειραιά κρατάει τα ήθη και τα έθιμα της ιδιαίτερης πατρίδας τους. Ο συνοικισμός του Πειραιά δημιουργεί μικροκοινωνίες μέσα στις οποίες οι κάτοικοι ζούνε μέσα στα όρια των συνοικιών τους.
Παρ’ όλα αυτά, τα πρώτα καταστήματα που ανοίγουν στην Ακτή Μιαούλη δεν είναι συνοικιακά, αλλά απευθύνονται σε όλο τον Πειραιά. Το εμπόριο είναι αυτό που μεταβάλλει και δημιουργεί το άνοιγμα των συνοικιών.
Έχουμε έτσι έναν Πειραιά στον οποίον ζούνε 30 – 40 ανεξάρτητες κοινοτικές ομάδες οι οποίες δεν αντιλαμβάνονται  ότι η νέα πόλη στην οποία έχουν έρθει, θα είναι η μελλοντική τους πατρίδα.
Αρχοντία Παπαδοπούλου
Την σκυτάλη πήρε στη συνέχεια η Ιστορικός και Εκπαιδευτικός κα Αρχοντία Παπαδοπούλου, αναφερόμενη στην παρουσία των προσφύγων της Μικράς Ασίας στον Πειραιά και την συμβολή τους στην ανάπτυξη της πόλης.
Με την επανίδρυση του Δήμου Πειραιά το 1835 εμφανίζονται οι πρόσφυγες από την ελληνική ανατολή. Βρίσκονται σε δύο ομάδες, αυτοί που είχαν πολεμήσει στην επανάσταση του 1821 και παρέμειναν και εκείνοι που ήρθαν κατ’ ευθείαν από τις μικρασιατικές πατρίδες τους.
Όπως είπε η κα Παπαδοπούλου, ήρθαν γιατί ο Πειραιάς ήταν μια νέα πόλη, πολλά υποσχόμενη οικονομικά.

κα Αρχοντία Παπαδοπούλου

Μετά την Μικρασιατική καταστροφή, ήρθαν χιλιάδες πρόσφυγες στο λιμάνι του Πειραιά. Γέμισαν αρχικά όλες οι αποθήκες που υπήρχαν, για να στεγαστούν. Επίσης οι Εκκλησίες, το Δημοτικό Θέατρο και οι πλατείες. Μάλιστα οι περισσότεροι που δούλευαν στον ΟΛΠ ήταν μικρασιάτες.
Όταν άρχισαν να εγκαθίστανται, δεν εγκαταστάθηκαν στο κέντρο του Πειραιά, αλλά γύρω από τον Πειραιά, όπως στη Νίκαια, που είναι ο μεγαλύτερος προσφυγικός συνοικισμός μετά τη Θεσσαλονίκη, τη Δραπετσώνα, το Κερατσίνι.
Από το 1934 άρχισαν να σπάνε οι συνοικισμοί από τον Δήμο του Πειραιά και να δημιουργούνται νέοι Δήμοι. Ιδρύθηκαν επίσης και περισσότερα εργοστάσια. Δεκάδες εκατοντάδες γυναίκες δούλεψαν στα πειραϊκά εργοστάσια υφαντουργίας και καπνοβιομηχανίας.
Αφού εγκαταστάθηκαν και σταδιακά δημιούργησαν σχολεία για τα παιδιά τους και απόκτησαν εργασία, δημιούργησαν πολιτιστικούς συλλόγους, κυρίως στους προσφυγικούς συνοικισμούς. Επέδρασαν σε όλον τον Πειραιά, διότι ήταν άνθρωποι εμφορούμενοι από θέμα πολιτισμού.
Το μέλλον του Πειραιά
Ως προς το μέλλον του Πειραιά, οι εισηγητές τόνισαν ότι το μέλλον είναι δύσκολο γιατί θα έπρεπε να είχαμε αναπτύξει παιδεία. Θα πρέπει έστω και την τελευταία στιγμή να δώσουμε ώθηση στην μελέτη της τοπικής ιστορίας.
«Γνωρίζοντας την ιστορία του τόπου μας εκτιμούμε το που βρισκόμαστε. Κατανοούμε ότι προστατεύοντας τον τόπο μας βοηθούμε την ανάπτυξη του. Η ιστορία είναι πολιτισμικός θησαυρός.
Είναι τέλος απαραίτητη η συνεργασία του Δήμου με τα πολιτιστικά σωματεία και η περαιτέρω ανάπτυξη τους. Έχουμε σπουδαίο υλικό στον Πειραιά που μένει στα αζήτητα.»