Αποκάλυψη τώρα

    π. Στέφανος Φρήμαν 

Λίγες διδαχές της Χριστιανικής πίστης έχουν τόσο εύκολα παρερμηνευτεί και εφαρμοστεί τόσο εσφαλμένα όσο αυτές που αναφέρονται στο ‘Τελος του Κόσμου’. Η Χριστιανική ιστορία, τόσο της Ανατολής όσο και της Δύσης, μπορεί να παρουσιάσει πολλά παραδείγματα τέτοιων παρερμηνειών- κάποιες από τις οποίες οδήγησαν μάλιστα και σε λουτρά αίματος κατά τις χειρότερες περιόδους της ιστορίας της Εκκλησίας. Για τον ίδιο λόγο ο ‘αποκαλυπτισμός’, δηλαδή η πίστη στο τελος της ιστορίας, επέδρασε πολύ δυναμικά στους πολιτισμούς όπου ξαπλώθηκε η Χριστιανοσύνη. Αρκετές ουτοπίες ( Μαρξισμός, Ναζισμός, Σεκταριστικός Χιλιασμός κλπ.) είναι όλες παράγωγα της παρερμηνευμένης Χριστιανικής ιδέας.

Η εικόνα για το τέλος του κόσμου μπορεί να κατανοηθεί με δύο τρόπους. Και στίς δύο περιπτώσεις τα χειρότερα αποτελέσματα τα βρίσκουμε στις ομάδες που όχι μόνο πιστεύουν σε κάποιο είδος ‘αποκαλυπτισμού’ αλλά και στο ότι οι δικές τους ενέργειες μπορούν να επιφέρουν ένα άμεσο αποτέλεσμα στον ερχομό του τέλους.

Αναρίθμητες σέκτες αποκαλυπτισμού έχουν αναφυεί μέσα σε διάφορες Χριστιανικές αιρέσεις ανά τους αιώνες, πολλές από αυτές σε Αμερικανικό έδαφος, μιάς χώρας όπου οι πρώτοι Ευρωπαίοι άποικοι είχαν μιά αναμφισβήτητα αποκαλυπτική ιδέα για τον κόσμο. Ακόμα και ο Ισλαμισμός, που κάποτε περιγράφεται από τους Ορθόδοξους Πατέρες ως ‘αίρεση’ αντί ως ‘νέα θρησκεία’, διαθέτει το αποκαλυπτικό του στοιχείο, ιδιαίτερα ανάμεσα σε εξτρεμιστικές ομάδες.

Ποιά είναι λοιπόν η φύση του λανθασμένου αποκαλυπτισμού σε αντίθεση με την Ορθόδοξη άποψη για το Τέλος; Το πρωταρχικό στοιχείο του λανθασμένου αποκαλυπτισμού βρίσκεται κυρίως στην γραμμική θεώρηση της ιστορίας, όπου το κάθετί ερμηνεύεται κυριολεκτικά. Ο γραμμικός χρόνος επιτρέπει μόνο μιά αλληλουχία στιγμών που ερμηνεύονται με την προηγούμενη στιγμή. Ο Θεός μπορεί να παρέμβει κατα τη διάρκεια της γραμμικής πορείας αλλά η γραμμική φύση των γεγονότων δεν αλλάζει. Μπορούμε να υποθέσουμε ότι με βάση αυτό το μοντέλο η ιστορία μπορεί να αλλάζει αλλά όχι η φύση και η εμπειρία του χρόνου.

Αυτού του είδους η γραμμικότητα και κυριολεξία συχνά μετατρέπουν τους οπαδούς τους σε καρικατούρες τύπου Τζέρυ Φλέτσερ, του σχεδον ψυχωτικού πρωταγωνιστή της ταινίας Conspiracy Theory (1997). Αυτός διάβαζε προσεκτικά πολλές καθημερινές εφημερίδες, αναζητώντας μοτίβα και ψάχνοντας για συσχετισμούς εκεί που δεν υπήρχαν ( αλλά παραδόξως βρίσκοντας και μερικά χάριν της ταινίας).

Το Τελος, σύμφωνα με την Ορθόδοξη θεολογία, δεν είναι μιά θεωρία κοσμικής συνομωσίας κατηργασμένης μέσω της γραμμικής χρονικής γραμμής της ανθρώπινης ιστορίας. Οι εφημερίδες μας δεν περιέχουν υποδείξεις και κρυμμένες ενδείξεις για τον ερχομό του Τέλους. Αντίθετα ολόκληρη η γραμμική θεώρηση της ζωής και του χρόνου αποτελούν αποτυχία της κατανόησης της έννοιας του Πάσχα του Κυρίου και όλων όσων έχουν συμβεί με την Ανάσταση του Ιησού Χριστού.

Η γλώσσα της Γραφής, τόσο κατά τη διάρκεια της διακονίας του Χριστού όσο και από με τις περιγραφές που έκαναν οι απόστολοι για τις συναντήσεις που είχαν μαζί Του μετά την Ανάστασή Του, είναι λίγο περίεργη ειδικά με το πώς χειρίζεται το χρόνο. Οι περισσότεροι Χριστιανοί γνωρίζουν τη δήλωση του Ιησού: «Ἀβραὰμ ὁ πατὴρ ὑμῶν ἠγαλλιάσατο ἵνα ἴδῃ τὴν ἡμέραν τὴν ἐμήν, καὶ εἶδεν καὶ ἐχάρη. 57εἶπον οὖν οἱ Ἰουδαῖοι πρὸς αὐτόν• πεντήκοντα ἔτη οὔπω ἔχεις καὶ Ἀβραὰμ ἑώρακας; 58εἶπεν αὐτοῖς Ἰησοῦς• ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, πρὶν Ἀβραὰμ γενέσθαι ἐγὼ ειμί» ( Ιω.8, 56-58).

Είναι φανερό ότι το κείμενο αναφέρεται στον προ-αιώνιο Υιό του Θεού, αλλά τα λόγια του Χριστού καταστρέφουν ολοσχερώς την έννοια του χρονου. Τα λόγια Του είναι κάτι πολύ περισσότερο από ένα γρίφο- είναι μιά αποκάλυψη για την αλλοίωση ( ίσως αναδιαμόρφωση) και ολοκλήρωση του χρόνου. Ο Ιησούς στην Αποκάλυψη του Ιωάννη λέει: «13ἐγὼ ειμί τὸ Ἄλφα καὶ τὸ Ὦ, ὁ πρῶτος καὶ ὁ ἔσχατος, ἡ ἀρχὴ καὶ τὸ τέλος» ( Αποκ. 22, 13). Αυτή η δήλωση, που αποτελεί μιά ξεκάθαρη διακήρυξη της θεότητός Του, χρησιμοποιεί καθαρούς χρονικούς όρους, οι οποίοι ωστόσο και στις τρείς περιπτώσεις είναι αντιφατικοί μεταξύ τους. Η χρονικότητα του Χριστού δεν μπορεί να διατυπωθεί με καθαρούς γραμμικούς χρονικούς προσδιορισμούς.

Και ο Αγιος Ιωάννης αφήννει πίσω την χρονικότητα με τη διακήρυξή του: «καὶ προσκυνήσουσιν αὐτὸν πάντες οἱ κατοικοῦντες ἐπὶ τῆς γῆς, οὗ οὐ γέγραπται τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἐν τῷ βιβλίῳ τῆς ζωῆς τοῦ ἀρνίου τοῦ ἐσφαγμένου ἀπὸ καταβολῆς κόσμου»( Αποκ.13, 8).

Ο Χριστός έχει χωρίς αμφιβολία σφαγιαστεί στο Σταυρό σε ιστορική χρονική στιγμή

Και παρ’ όλα αυτά ο Αγ. Ιωάννης Τον περιγράφει ως το Αρνίον «το εσφαγμένον από καταβολής κόσμου». Το Πάσχα του Ιησού είναι ταυτόχρονα ‘ιστορικο’ και κοσμικό, με την έννοια του ότι υπερβαίνει το χρόνο.Αυτή η υπερβατικότητα της ιστορίας και του χρόνου είναι αναπόσπαστο μέρος της Ορθόδοξης λατρείας ( και επομένως και της ζωής μας).

Αρχίζουμε τη Θεία Λειτουργία με το «Ευλογημένη η Βασιλεία…». Ο ιερέας δεν λέει: «Ευλογημένη η Βασιλεία που πρόκειται να έρθει..» Αντίθετα, ευλογεί τη Βασιλεία που υπάρχει τώρα γιατί όταν ευχαριστούμε το Θεό, στεκόμαστε μέσα στη Βασιλεία Του. Κατά τη διάρκεια της θείας λειτουργίας του Αγ. Ιωάννη του Χρυσοστόμου ο ιερουργός προσφέρει ευχαριστεία στον αόριστο βαθμό για τη δοξασμένη Δευτέρα Παρουσία του Χριστού. Τι μπορεί να σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι έχοντας βαπτιστεί στο θάνατο του Ιησού και αναστηθεί με το καθ’ ομοίωση της Αναστάσεώς Του, ο χρόνος έχει μεταβληθεί από τωρινός σε χρόνο που συμμετέχει στον μέλλοντα αιώνα.

Εμείς ωστόσο,παραμένουμε στο Αλφα και το Ωμέγα: Η Αρχή και το Τέλος ενοικεί στις καρδίες μας. Πολλοί έχουν απορρίψει την Αρχή και το Τελος ενστερνιζόμενοι ένα ‘γραμμικό Χριστο΄. Αυτοί είτε χάννονται στις έρευνες τους ψάχνοντας τον ‘ιστορικό Ιησού’ είτε ψάχνουν τις Γραφές και τις εφημερίδες για στοιχεία που να δείχνουν τη γραμμική προσεγγιση ενός Ιησού που είναι προσδεδεμένος με το χρόνο. Τέτοιος Χριστός υποβιβάζει το Χριστιανισμό σε θεωρίες και ηθικισμούς. Ο γραμμικός Ιησούς δεν σώζει ούτε και μπορεί να σώσει. Αυτό που είναι προσδεδεμένο στο χρονο είναι προσδεδεμένο και στο θάνατο. Αυτός που καταπάτησε το θάνατο με το θάνατο Του έχει καταπατήσει επίσης και το χρόνο με τον ίδιο το χρόνο και μάς «εισήγαγε στη Βασιλεία Του τη μέλλουσα».

Με τέτοια μεταμόρφωση που έχει συμβεί στη ζωή μας, μπορούμε να σταματήσουμε να ζούμε σαν δέσμιοι της εποχής μας περιμένοντας την επιστροφή ενός εξόριστου Θεού. Ο Θεός είναι μαζί μας και μας καθιστά ικανούς να είμαστε μαζί Του.

Του π. Στεφάνου Φρήμαν
Μετάφραση: Φιλοθέη

Πηγή: http://glory2godforallthings.com/2011/07/30/apocalypse-now-2/