ΑΓΓΕΛΟΙ ΥΠΟΚΑΘΙΣΤΟΥΝ ΙΕΡΕΙΣ!

                    
του Ηλία Βουλγαράκη, Καθηγητή Θεολογικής Σχολής ΕΚΠΑ

Η διδασκαλία της Εκκλησίας μας για τους αγγέλους δεν αναφέρει ότι έχουν τη δυνατότητα να τελούν ιερά μυστή­ρια. Μια ενδεχόμενη εξήγηση του πράγματος είναι ότι οι άγγελοι, δεν έχουν υλικό σώμα και, είναι, κατά τον άγιο Ιωάννη Δαμασκηνό, «ανεπίδεκτοι μετανοίας». Το ακριβώς αντί­θετο συμβαίνει με τον άνθρωπο. Επειδή έχει «την του σώματος ασθένειαν», έχει και τη δυνατότητα της μετανοίας. Εφόσον όμως τα ιερά μυστήρια συνδέονται στο σύνολό τους κατά ένα μικρό ή μεγάλο μέρος με τη μετάνοια, οι άγγελοι δεν έχουν την κατά φύσιν δυνατότητα να τα τελούν.
Όμως η ευσεβής παράδοση μάς περιγράφει περιπτώσεις που άγγελοι βάπτισαν ανθρώπους, μετέδωσαν τη Θεία Ευχαριστία και χειροτόνησαν ιερείς.

Ας δούμε μια πρώτη περίπτωση που αφορά την τέλεση του μυστηρίου της χειροτονίας επισκόπου από αγγέλους. Πρόκειται για το γνωστό Αμφιλόχιο (+395), που ως επίσκοπος Ικονίου άσκησε μεγάλη δραστηριότητα εναντίον των αιρετι­κών. Η σχετική περιγραφή για τη χειροτονία του περιλαμβάνεται σε δύο κείμενα που γράφτηκαν σε μεταγενέστερη επο­χή. Τούτο συμπεραίνεται από το γεγονός ότι οι ιστορικές πληροφορίες που δίνουν δεν είναι μόνο γενικές αλλά και σε πολλές περιπτώσεις λανθασμένες.

Σύμφωνα με τις περιγραφές των δύο κειμένων ο Αμφιλόχιος ήταν μοναχός. Όταν ο άξιος επίσκοπος του Ικονίου, ο Ιωάννης, εκδήμησε στον Κύριο, ο Αμφιλόχιος πρέπει να ήταν σαράντα ετών. Η πρόνοια όμως του Θεού για την επισκοπή που χήρευε εκδηλώθηκε με την επιλογή του Αμφιλοχίου.

Ήταν νύχτα, όταν άγγελος Κυρίου πληροφόρησε τον Αμφιλόχιο ότι θα χειροτονηθεί επίσκοπος της Εκκλησίας του Ικονίου. Παρά τη θεοσημία ο Αμφιλόχιος ήταν συγκρατημένος, φοβού­μενος μήπως το συμβάν δεν προερχόταν από το Θεό. Το άλλο όμως βράδυ συνέβη το ίδιο, καθώς και το μεθεπόμενο. Την τρίτη φορά σηκώθηκε από το στρώμα με πρόθεση να αναλάβει ο ίδιος τον έλεγχο του φαινομένου. Για το σκοπό αυτό απευθύνθηκε στον άγγελο και του λέει: «Αν είσαι άγγελος του Θεού να συμπροσευχηθούμε». Ο άγγελος συμφώνησε, έσκυψε το κεφάλι και είπε: «Άγιος, άγιος, άγιος Κύριος Σαβαώθ πλήρης ο ουρανός και η γη της δόξης Αυτού».

Στο σημείο εκείνο ο άγγελος πιάνει το χέρι του Αμφιλόχιου και τον οδηγεί στο ναό. Οι πόρτες άνοιξαν από μόνες τους. Φως πλούσιο περιέλουσε το ναό, που γέμισε από ένα πλήθος άνδρες με άσπρους χιτώνες. Στη συνέχεια όλοι αυτοί τον οδήγησαν στο θυσιαστήριο, του έδωσαν στα χέρια του αυτό που κρατούσαν, που έμοιαζε να είναι το Ευαγγέλιο, ενώ του είπαν την ευχή ο Κύριος «είη μετά σου». Ένας από το χορό των ανδρών που προΐστατο έκανε τη σύσταση να προσευχηθούν, ώστε να φοιτήσει το Άγιο Πνεύμα στον υποψήφιο. Τότε όλοι προσευχήθηκαν και αφού απάντησαν το « Ειρήνη σοι» έφυγαν στη μέση της νύχτας.

Την υπόλοιπη νύχτα ο Αμφιλόχιος σκεφτόταν το συμβάν, ώσπου χτύπησε το τάλαντο «τους αδελφούς αφυπνίζον». Πήγε στο ναό και ανέφερε το γεγονός στον ηγούμενο. Σε όλη τη Λειτουργία έμεινε άφωνος, πεσμένος καταγής. Μετά από αρκετή ώρα συνήλθε, ενώ το πρόσωπό του φωτιζόταν «απορρήτω αίγλη».

Όταν επέστρεψε στο κελί του από το ναό βρήκε επτά ε­πισκόπους που τον περίμεναν με σκοπό να τον χειροτονήσουν επίσκοπο Ικονίου. Τον παίρνουν πάλι στο ναό και άρχισαν να φορούν τις ιερατικές τους στολές. Τότε ο Αμφιλόχιος τους πληροφόρησε τι συνέβη κατά τη διάρκεια της νύχτας και μέχρι εκείνη την ώρα. Πίστεψαν στα λεγόμενά του και κάλεσαν τους άλλους επισκόπους και τους λοιπούς κληρικούς για να αναγγείλουν ότι ο Αμφιλόχιος χειροτονήθηκε επίσκοπος  Ικονίου παμψηφεί.

Μια άλλη περίπτωση συνδέεται με τη θεία Μετάληψη, την οποία άγγελοι έδιναν σε μοναχό. Τη σύντομη αυτή διήγηση μάς την αναφέρει ο Μακάριος από την Αλεξάνδρεια, που ήταν ιερέας στους γνωστούς μοναχούς με το όνομα Κελλιώτες, επειδή έμεναν στην περιοχή των Κελλίων. Μια από τις διη­γήσεις του αναφέρθηκε και σε κάποιον Μάρκο που ήταν νεό­τερός του στην ηλικία και διακρινόταν για την υπερβολική πραότητά του και τη σωφροσύνη του περισσότερο από κάθε άλλον. Ξεχώριζε ακόμη και για ικανότητά του στην αποστήθιση της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης. Γι’ αυτόν το Μάρκο ο Μακάριος έδωσε τη μαρτυρία, ότι την ώρα που με­τέδιδε τη Θεία Ευχαριστία στους άλλους μοναχούς δεν τη με­τέδιδε ο ίδιος και στο Μάρκο, γιατί ειδικά γι’ αυτόν παρενέβαινε άγγελος που έπαιρνε τα τίμια δώρα από την αγία τράπεζα και τον μεταλάμβανε .

Ένα τρίτο περιστατικό αναφέρεται σε πολύ μεταγενέστερα χρόνια. Το σχετικό κείμενο, που ανάγεται στον 15ο αιώνα, αναφέρεται σε θαύματα και από άποψη τύπου γραψίματος ανήκει στα λεγόμενα επικά. Μιά κόρη από γονείς χριστιανούς ζούσε μαζί τους σε περιοχή μουσουλμάνων.  Επειδή, στην περιοχή αυτή δεν υπήρχε ορθόδοξος ιερέας, η κόρη ήταν αβάπτιστη. Όταν ενηλικιώθηκε, πειράχτηκε από το σατανά και πολύ βασανιζόταν. Μετά το θάνατο του πατέρα της εκδηλώθηκε η θεία ευσπλαχνία. Κατεβαίνει η Παναγία από τον ουρανό και ελευ­θερώνει τη νέα από το σατανά. Στη συνέχεια παρακαλεί τον Υιό της να ρίξει φωτιά και να κατακαύσει το δαίμονα «ίνα μη πάλιν πειράξη αυτήν».

Ύστερα η Παναγία μεταφέρει τη νέα σε άλλη περιοχή, όπου υπήρχε ορθόδοξος ναός. Τότε λέγει στους συνοδούς της αγγέ­λους. «Λάβετε αυτήν υμείς και βαπτίσατε». Όταν τη βάπτισαν της φόρεσαν λευκή στολή και στεφάνι στο κεφάλι της και, τέλος, της έδωσαν να μεταλάβει τα άχραντα μυστήρια. Στη συνεχεία τη μετέφεραν πάλι, στον τόπο από τον οποίο την είχε πάρει η Παναγία.

(Ηλίας Α. Βουλγαράκης, «Καθημερινές ιστορίες Αγίων και αμαρτωλών στο Βυζάντιο», εκδ. Μαΐστρος, σ. 65-68)
pemptousia.gr