«Δεν θα πάω στο σχολείο την 21ην Απριλίου, αν γίνει γιορτή. Είναι καιρός για αρετή και κάθαρση»!.....Ο Ηρωικός Δάσκαλος Νικηφόρος Ζήσης….

Σειρά: Ιστορικές Μνήμες

 

Το όνομα Νικηφόρος Ζήσης είναι από αυτά που δεν είναι γνωστά στο ευρύ κοινό και δεν απασχολεί η ιστορία του την επικαιρότητα ακόμα και όταν είναι στην επιφάνεια. Στους αγώνες για την αποτίναξη της δικτατορίας της 21^ης Απριλίου του 1967 δεν αναφέρετε πουθενά ή μεμονωμένα από λίγους γνωρίζοντες. Ίσως γιατί  έφυγε νωρίς. Ίσως γιατί τους αγώνες του δεν τους κεφαλαιοποίησε σε εφήμερη δημοσιότητα. Αν και η δράση και η στάση του την περίοδο της δικτατορίας αλλά και η εν γένει βιωτή του ήταν αξιόλογη και γεμάτη προσφορά για την παιδεία και τον άνθρωπο. Ίσως γιατί ο ηρωισμός στην μέρες μας δεν «πουλάει»! Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή ή μάλλον από το τέλος!

 Το Πρωί της 23^ης Νοεμβρίου του 1976 το «Νήσος Μήλος» ένα δικινητήριο αεροσκάφος της Ολυμπιακής Αεροπορίας που απογειώθηκε από το αεροδρόμιο του Ελληνικού με τελικό προορισμό το αεροδρόμιο «Φίλιππος» της Κοζάνης συνετρίβη κοντά στο χωριό Μεταξά Κοζάνης. Ήταν γύρω στις 9:30- 9:45 όταν έγινε η μοιραία τραγωδία μια από τις μεγαλύτερες της ελληνικής αεροπλοϊας. Μέσα στο αεροπλάνο ήταν 50 επιβάτες και το πλήρωμα του, που έχασαν όλοι τη ζωή τους σε αυτή την μοιραία πτήση.

 

Κυβερνήτης του αεροσκάφους ήταν ένας έμπειρός πιλότος με πολλές ώρες πτήσης και σε πολεμικά αεροσκάφη, ο Κωνσταντίνος Σκιαδάς και ξεκίνησε το αεροπορικό δρομολόγιο από το αεροδρόμιο του Ελληνικού στις 8:35 π.μ. Πάνω από την Λάρισα και λόγω κακής ορατότητας ο πιλότος ενημέρωσε το αεροδρόμιο μετά και από προσπάθειες προσέγγισης ότι συνεχίζει για Κοζάνη. Ο Πύργος ελέγχου του αεροδρομίου της Κοζάνης του έδωσε τις κατάλληλες οδηγίες εξ όψεως γιατί δεν είχε τα κατάλληλα ραδιοβοηθήματα. Ο Κυβερνήτης Κωνσταντίνος Σκιαδάς στην προσπάθεια του να βρει ασφαλή δίοδο για να προσγειώσει το αεροπλάνο και λόγω της πυκνής ομίχλης αλλά και της αδυναμίας του Πύργου ελέγχου να τον βοηθήσει, κατέβασε το αεροπλάνο χαμηλά αλλά τα ισχυρά ρεύματα τον οδήγησαν στην κορυφή «Φλάμπουρο» της οροσειράς του Σαρανταπόρου και το αεροσκάφος συνετρίβει. 

Στην τελευταία του επικοινωνία με τον πύργο ελέγχου ο Κυβερνήτης είχε αναφέρει: «Δεν μπορώ να προσγειωθώ εξ’ αιτίας της ομίχλης. Βλέπω ένα άνοιγμα. Θα επιχειρήσω να προσγειωθώ, περνώντας ανάμεσα…»! Οι κάτοικοι του χωριού Μεταξά άκουσαν την έκρηξη και έσπευσαν πρώτοι στον τόπο του δυστυχήματος αντικρίζοντας το αεροσκάφος κομμένο στα τρία και το πλήρωμα με τους επιβάτες νεκρούς. Το θέαμα που αντίκρισαν έμεινε χαραγμένο για πάντα στη μνήμη τους. Οι εμπειρογνώμονες απεφανθηκαν πως τα αίτια του δυστυχήματος οφείλονται στις άσχημες καιρικές συνθήκες και στην έλλειψη κατάλληλων μηχανημάτων του Πύργου ελέγχου που θα βοηθούσαν τον Κυβερνήτη να προσγειώσει με ασφάλεια το αεροσκάφος. Μέσα στο αεροσκάφος επέβαιναν 50 άνθρωποι γεμάτοι όνειρα, στόχους, ζωή, ιστορία. Ήταν και αρκετοί νέοι φοιτητές που πήγαιναν στα πανεπιστήμια τους για να συνεχίσουν τις σπουδές τους. Ανάμεσα τους ήταν και ο Δάσκαλος, Επιθεωρητής Δημοτικής Εκπαίδευσης, Νικηφόρος Ζήσης!......

 

Ο Νικηφόρος Ζήσης γεννήθηκε το 1920 στο χωρίο Κάτω Ραβένια Ζαγορίου και από μικρός διακρινόταν για την αγάπη του στα γράμματα, στις ανθρώπινες αξίες αλλά και στην Εκκλησία. Φοίτησε στο ιστορικό Ιεροδιδασκαλείο της Βελλάς Ιωαννίνων και το 1940 πήρε το πτυχίο του. Διορίστηκε Δάσκαλος στο Θεμέλιο Φαναρίου και στο Καστρί Ηγουμενίτσας και σύντομα έγινε αγαπητός από την εκπαιδευτική κοινότητα και κυρίως από του μαθητές του για την παιδαγωγική του επάρκεια αλλά και για την αγάπη του. Είχε το επάγγελμα του Δασκάλου ως λειτούργημα και αποστολή του θυσιαστική να μάθει στους μαθητές του εκτός από γράμματα ηθικές αξίες και αρετές. Ήταν τόσο μεγάλη η επιρροή του και το έργο του που το 1950, δέκα χρόνια μετά την απόκτηση του πτυχίου του, του απονεμήθηκε τιμητική διάκριση από το Υπουργείο Παιδείας για την υπηρεσία του. Το διάστημα 1952 – 1954 έλαβε μετεκπαίδευση στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και το 1964 – 1966 εκπόνησε διδακτορικό στη Φιλοσοφία της Παιδείας με υποτροφία της Αμερικανικής Κυβέρνησης στο κολλέγιο SAN DIELO των ΗΠΑ. Με το ξέσπασμα της δικτατορίας της 21 Απριλίου του 1967 τάχθηκε αυτοστιγμεί πολέμιος της και το καθεστώς τον ανεχόταν σιωπηλά. Ώσπου την παραμονή του εορτασμού της 21^ης Απριλίου του 1969 έστειλε στον Υπουργό Παιδείας Θεόφιλο Παπακωνσταντίνου μια συγκλονιστική επιστολή που καταβαράθρωνε το καθεστώς. Ο Παπακωνσταντίνου προσπάθησε να τον μεταπείσει αλλά ο αείμνηστος Δάσκαλος Νικηφόρος Ζήσης ήταν αμετάπειστος. Πως θα μπορούσε άλλωστε να προδώσει τα πιστεύω του. Πως θα μπορούσε να προδώσει τους μαθητές του που τους μίλαγε για ελευθερία, αγάπη και θυσία για την ευημερία όλων. Αμέσως τέθηκε σε διαθεσιμότητα για έναν ολόκληρο χρόνο. Το γεγονός της διαθεσιμότητας δεν τον πτόησε και εξακολουθούσε να καταγγέλλει την Δικτατορία με αποτέλεσμα το 1971 να απολυθεί οριστικά με απόφαση του Υπουργείου Παιδείας διότι «επέδειξεν δράσιν ασυμβίβαστον προς την έννοιαν και τα καθήκοντα του δημοσίου υπαλλήλου».

 

Αμέσως μετά την απόλυσή του τολμά και στέλνει αναφορά παραπόνων στον ίδιο τον δικτάτορα Γεώργιο Παπαδόπουλο: «Το καθεστώς που έχουμε σήμερα είναι απολυταρχικό, ολιγαρχικό. Πολιτικοί, οικονομολόγοι, τεχνικοί, γενικά ειδικοί, παραμερίζονται. Στρατιωτικοί και εκείνοι που έχουν την εύνοια των πρωτεργατών του κινήματος της 21ης Απριλίου 1967 προωθούνται σε θέσεις – κλειδιά. Η κατάφωρη αδικία υπονομεύει την εθνική ενότητα και γαλήνη. Κατά τον Πλάτωνα οι στρατιωτικοί και πολιτικοί υπάλληλοι είναι οι κύνες, οι φρουροί, οι εντολοδόχοι. Διοριστήκαμε και υποσχεθήκαμε «μεθ΄ όρκου» να προασπίσομε τα συμφέροντα του κοινωνικού συνόλου, την εννόμως παιδαγωγούσαν πολιτείαν. Αλλά, όταν, φρουροί αυθαίρετα γίνονται άρχοντες, κάνοντας κακή χρήση της υλικής δυνάμεως και οι πολίτες χάνουν τα κυριαρχικά τους δικαιώματα, παθαίνουν αλλοτρίωση, δεν ξέρουν πως γίνεται η διαχείριση του κράτους, της περιουσίας των, τότε, κατά το Ευαγγέλιο, το καθεστώς ονομάζεται δουλεία. Κατοχή. «Ουκέτι υμάς λέγω δούλους, ότι δούλος ουκ οίδε τι ποιεί αυτού ο κύριος». (Ιωάνν 15.15). Η κατοχή όμως είναι επώδυνη. Προσβάλλει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια προκαλεί αντιδράσεις καταστρεπτικές»

 

Μετά την επιστολή προς τον Δικτάτορα Παπαδόπουλο θα συρθεί στην Ασφάλεια και θα παραπεμφθεί σε στρατοδικείο. Δεν θα διστάσει να στείλει και επιστολή πρόσκληση στην Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος για αντίσταση κατά της Χούντας, χωρίς αποτέλεσμα.

 

Μετά την πτώση της Δικτατορίας, το 1974, επανήλθε στην υπηρεσία και ένα χρόνο μετά εκπροσώπησε το Υπουργείο Παιδείας στο Συνέδριο – Διεθνές Σεμινάριο μετεκπαιδεύσεως διδακτικού προσωπικού σε πειραματικές μελέτες σχετικά με το περιβάλλον. Το 1976 έγινε Επιθεωρητής Δημοτικής Εκπαίδευσης και λίγο αργότερα Επόπτης. Σε μια τέτοια επίσκεψη ως Επόπτης με το ζήλο και την αγάπη του Δασκάλου πάντα να τον «καίει» ξεκίνησε για περιοδεία στα σχολεία. Ήταν μέσα στην πτώση του τραγικού αεροσκάφους που συνετρίβει στο Σαραντάπορο στις 23 Νοεμβρίου του 1976.

 

Στην επιστολή του προς τον Υπουργό της Χούντας  Θεόφιλο Παπακωνσταντίνου στις 21 Απριλίου του 1969, ο Νικηφόρος Ζήσης μεταξύ άλλων έγραφε συγκλονιστικά:  «Η γένεση, επικράτηση και ανοχή του στρατιωτικού κινήματος της 21^ης Απριλίου προδίδει μια βαθιά θρησκευτική και πνευματική κρίση σε όλους τους τομείς (Κλήρος, Πολιτεία, Τύπος, , Ανώτατα Πνευματικά Ιδρύματα, πολιτική ηγεσία, Λαός, Στρατός) όπου το Αγιο. Πνεύμα, που καρπός του είναι η αλήθεια, πίστη, φρόνηση, αγάπη, ελευθερία, παρρησία, ενότητα, δικαιοσύνη και χαρά, είναι απών, εκεί η βία, τα όπλα κυβερνούν. Η χώρα μας ουδέποτε υπήρξε Χριστοκεντρική γι’ αυτό και οι Κυβερνήσεις της δεν υπήρξαν Λαοκεντρικές. Υπάρχουν οξύτατες κοινωνικές αντιθέσεις και αδικίες.

Λίγοι συντηρητικοί αξιωματικοί και μια ασήμαντη μειοψηφία της άκρας δεξιάς βίαια και ανεξέλεγκτα διαχειρίζονται δυο χρόνια τώρα τους πνευματικούς και υλικούς μας θησαυρούς. Από πού αντλούν το δικαίωμα; Στρατιωτικοί μας κυβέρνησαν και ως δικτάτορες και ως πρωθυπουργοί σε αστικές κυβερνήσεις και απέτυχαν.

Δεν θα πάω στο σχολείο την 21^ην Απριλίου, αν γίνει γιορτή. Είναι καιρός για αρετή και κάθαρση. Ο πόνος και η τραγωδία μέστωσε το Λαό μας. Σας ικετεύω ακούστε τη φωνή ενός δασκάλου του Λαϊκού Σχολείου. Στο αρχαίο δράμα ο χορός, ο λαός κάνει με ευτολμία υποδείξεις στους πρωταγωνιστές. Μιλήστε με τον Αρχιεπίσκοπο και με αγάπη αναλύστε στους ισχυρούς της ημέρας ότι η παραμονή τους στην εξουσία εγκυμονεί απροσμέτρητη καταστροφή».

 

Και δεν πήγε στο σχολείο σε αυτή την γιορτή. Γιατί για εκείνον γιορτή ήταν η αγάπη, η ελευθερία, το καθήκον και η ευθύνη του για τα παιδιά. Και πέταξε για τους ουρανούς εκείνο το Νοέμβρη του 1976 αφήνοντας στους επιγόνους του βαθειά και βαριά κληρονομιά. Με την ελπίδα να είναι οι αξίες και η μνήμη του αιώνια!....

 

Κώστας Ζουρδός, θεολόγος

 

Πηγή: Το βιβλίο του Θανάση Κουρταλίδη με τίτλο: «Ο Παιδαγωγός νικηφόρος Ζήσης, από τη ζωή και το έργο του», Αθήνα 1978