Αντάρτης Μακαριστός….

Του Κώστα Ζουρδού, θεολόγου

Το μεγάλο πλήθος είχε συγκεντρωθεί συγκινημένο για να αποδώσει φόρο τιμής και ευγνωμοσύνης για έναν Ιεράρχη που πάνω από όλα είχε καταγραφεί στην συλλογική μνήμη για την ευθύτητα του πέραν όλον των άλλων χαρισμάτων του. Οι κάμερες εστιάζουν σε έναν νεαρό με μοντέρνα εμφάνιση και γεμάτος σκουλαρίκια που προσπαθεί να σκουπίσει ένα δάκρυ. Ο Δημοσιογράφος πλησιάζει διστακτικά και ρωτάει τον νεαρό: «Τι ήταν για εσάς ο Μακαριστός Αρχιεπίσκοπος;…». Ο νεαρός χωρίς να τον κοιτάξει απάντησε σταθερά: « Ο Μακαριστός ήταν αντάρτης». Την άλλη μέρα ο τίτλος κοσμούσε τις εφημερίδες; Με πηχυαίους τίτλους. Ο νεαρός σκούπισε και άλλο ένα δάκρυ. Το ημερολόγιο έδειχνε 10 Απριλίου 1998. Ήταν η ημέρα που έφυγε από την ζωή ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Σεραφείμ.

Μέσα στον κατάμεστο Ναό και κοντά στην σωρό του Μακαριστού Αρχιεπισκόπου στέκει η αγέρωχη φυσιογνωμία του Γενικού Γραμματέα του ΚΚΕ Χαρίλαου Φλωράκη. Ο Φλωράκης σκουπίζει το ιδρωμένο του μέτωπο και με την βροντερή καρδιτσιώτικη προφορά του ξεκινάει έναν συγκινητικό επικήδειο: "Μακαριστέ Σεραφείμ, Διπλό χρέος μού υπαγορεύει τα στερνά τούτα λόγια στο σημερινό ξόδι σου. Είναι το χρέος του κοντοχωριανού και συντοπίτη, καθώς και το χρέος του συναγωνιστή. Μαζί ξεκινήσαμε στη δεύτερη δεκαετία του αιώνα, από τα χωριά του κάμπου της Καρδίτσας εσύ, και των Αγράφων εγώ. Και οι δύο αγωνιστήκαμε για την πατρίδα, από διαφορετικό ταμπούρι, φυσικά, ο καθένας, αλλά ενάντια στον κοινό κατακτητή, στον κοινό εχθρό. Η ζωή και η πορεία σου επιβεβαιώνουν μια ιστορική αλήθεια: Οτι, δηλαδή, έντιμοι αγωνιστές και πατριώτες υπήρξαν σε όλες τις οργανώσεις της Εθνικής Αντίστασης. Στο τέλος της δεκαετίας του '20, χωρίστηκαν οι δρόμοι. Υστερα από χρόνια ανέβηκες ψηλά κι έγινες αρχηγός της Εκκλησίας. Οσο ψηλά, όμως, κι αν έφτασες, δε χάθηκε από μέσα σου ο ξωμάχος του θεσσαλικού κάμπου και η ντομπροσύνη του, ούτε, φυσικά, η παλικαριά του αντάρτη. Και παρά τη μακρά θητεία σου και στη δημόσια ζωή, δεν ενέδωσες στον πειρασμό της υποκρισίας και της μισαλλοδοξίας. Η στάση σου απέναντι στα πολιτικά και κοινωνικά δρώμενα στη χώρα μας, η εθνική σου υπερηφάνεια, οι χωρίς προκαταλήψεις σχέσεις σου απέναντι σ' εκείνους που είχαν διαφορετική θρησκευτική, φιλοσοφική ή πολιτική θεώρηση, συνέβαλε στο χτύπημα της μισαλλοδοξίας και στο άνοιγμα του δρόμου της εθνικής συμφιλίωσης. Η ιστορία θα στο αναγνωρίσει αυτό. Εκ μέρος της ΚΕ του ΚΚΕ, καλό σου ταξίδι μακαρίτη συντοπίτη".

Πρωτοχρονιά του ΄79. Ο τότε αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Σεραφείμ, επισκέφθηκε στο προεδρικό μέγαρο τον πρωθυπουργό, Κωνσταντίνο Καραμανλή. Την ώρα που τον χαιρέτησε του έπεσε ένα περίστροφο. “Εδώ το έχω ακόμα”, είπε με καμάρι στον έκπληκτο Καραμανλή. “Δεν το αποχωρίζομαι ποτέ”, ανέφερε την ώρα που το ξαναέκρυψε κάτω από τα ράσα του.  Μπορεί να ήταν κατάλοιπο του βουνού, από τα χρόνια που ήταν αντάρτης στα βουνά στην πλευρά του ΕΔΕΣ του Ναπολέοντα Ζέρβα. Το καλοκαίρι του 1941 δεν ήταν τίποτα παραπάνω από ένας απλός δακτυλογράφος στις υπηρεσίες της Ιεράς Συνόδου. Για καλή του τύχη όμως γνώρισε τον Αρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό και κέρδισε την συμπάθεια του. Εκείνος τον χειροτόνησε Αρχιμανδρίτη και τον τοποθέτησε στον Άγιο Λουκά στα Πατήσια. Δύο χρόνια αργότερα τον παρότρυνε να ακολουθήσει το Ζέρβα στο βουνό για να μην τον συλλάβουν οι Γερμανοί, καθώς τα αντιναζιστικά κηρύγματα που εκφωνούσε κάθε Κυριακή είχαν εκνευρίσει τους Γερμανούς και ετοιμάζονταν να τον συλλάβουν. Το καλοκαίρι του ΄43, κρατώντας μια επιστολή του Δαμασκηνού, πήγε να συναντήσει στο στρατηγείο του στην Ήπειρο τον Ναπολέοντα Ζέρβα. Μόλις ο αρχηγός του ΕΔΕΣ τον γνώρισε, σύμφωνα με μαρτυρίες είπε:«Aυτόν τον άνθρωπο ακόμη και ο Xάρος όταν τον αντικρίσει, θα γυρίσει πίσω. Ούτε κι αυτός θα τον νικήσει». Και πράγματι, σε μια αποστολή όπου έπρεπε να μεταφέρει μυστικά έγγραφα, έπεσε σε γερμανικό μπλόκο και ήταν ο μόνος που κατάφερε να διαφύγει. Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου συνέχισε τη δράση του. Όμως, αυτή την επιλογή του την πλήρωσε ακριβά, καθώς αντάρτες του ΕΑΜ σκότωσαν τον πατέρα του.

Το 1949 έγινε μητροπολίτης Άρτας και στη συνέχεια Ιωαννίνων, ενώ τον Ιανουάριο του 1974 ανέβηκε στον Αρχιεπισκοπικό θρόνο. Ο Σεραφείμ σε όλη τη διάρκεια του 60χρονου αρχιεπισκοπικού έργου του έμεινε ένας αυθεντικός επαρχιώτης, όπως τον αποκαλούσαν οι αντίπαλοι του. Διάβαζε σπάνια, πίστευε στην κοινή λογική, ενώ στα δύσκολα θέματα ήταν της άποψης “άστο να περάσει”. Και σχεδόν πάντα «πέρναγε». Ήταν αυθεντικός και πολύ αγαπητός από τους πιστούς αλλά και από όλους τους πολιτικούς ηγέτες σε όλα τα κόμματα. Κατά την διάρκεια της κρίσης με την πολιτεία για την εκκλησιαστική περιουσία με αφορμή τους νόμους Τρίτση, ο Αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ δεν βγήκε στο προσκήνιο αφήνοντας χώρο δράσεις στον Μητροπολίτη Δημητριάδος Χριστόδουλο, στον Μητροπολίτη Αλεξανδρουπόλεως Άνθιμο και στον Μητροπολίτη Θηβών και Λεβαδείας Ιερώνυμο. Όταν ρωτήθηκε γιατί δεν κατεβαίνει και ο ίδιος στον αγώνα ο Σεραφείμ απάντησε με την σοφία του: "Όταν ο Αρχιεπίσκοπος θα κατέβει στο πεζοδρόμιο θα πρέπει να νικήσει. Σε αντίθετη περίπτωση πρέπει να παραιτηθεί".  Αρκούσε μια ολιγόωρη συζήτηση στο Καστρί με τον Ανδρέα Παπανδρέου για να λυθούν όλα. Ο Σεραφείμ “κοιμήθηκε” σαν σήμερα, στις 10 Απριλίου του 1998....