Ένα ατελείωτο ταξίδι στα Κύθηρα!...

Ένας χρόνος χωρίς (με) τον Χρήστο Γιανναρά!....

 

Ο Χρήστος Γιανναράς δεν πήγε φέτος το καλοκαίρι στα αγαπημένα του Κύθηρα. Για την ακρίβεια δεν έφυγε ποτέ από αυτά. Τριγυρνάει εκεί στα αφρισμένα ακρογιάλια, στα αέρο – σοκάκια του νησιού, στις παρέες που αστράφτουν και συννεφιάζουν σε συζητήσεις για το παρελθόν και το μέλλον παρέα με μια χωριάτικη σαλάτα, χόρτα και κρασί. Είναι εκεί που το καντήλι ανάβει για να φωτίσει τα πρόσωπα των αγίων στο ξύλινο εικονοστάσι που βαστάει μια παράδοση εκκλησιαστικής ζωής με πόνο και δάκρυ. Στο σπίτι στα Κύθηρα  αντηχεί η φωνή, οι στοχασμοί του  και η αναστάσιμη εξόδιος ακολουθία που έψαλε ο ίδιος για τον εαυτό του.

Πέρασε ένας χρόνος με τους περισπούδαστους κοντυλοφόρους που βγήκαν από το λημέρι τους για να στάξουν μισαλλοδοξία τώρα που δεν υπάρχει αντίλογος. Αλλά δεν θα σταθούμε σε εκείνους. Υπήρχαν φωνές που έδωσαν, αν και πάντα δύσκολο, την διάσταση του έργου και της προσφοράς του σπουδαίου δασκάλου με κορυφαία όλων την περιγραφή του π. Βασίλειου Γοντικάκη*:  «Τὸν Χρῆστο Γιανναρᾶ τὸν γνώρισα τὸ καλοκαίρι τὸ 1951 στὴν κατασκήνωσι τῶν Χριστιανικῶν Μαθητικῶν Ὀμάδων. Ἐκεῖνος ἦταν 16 ἐτῶν καὶ ἐγὼ 15. Ἦταν τὸ παιδὶ θαῦμα ποὺ γέμιζε μὲ τὴν παρουσία του ὅλη τὴ ζωὴ τῆς κατασκηνώσεως. Ἦταν πρῶτος στὶς πολιτιστικὲς ἐκδηλώσεις,στὰ παιχνίδια καὶ στὸν ἀθλητισμό.Ὅταν μετὰ ἀπὸ 2 χρόνια ἄκουσα ὅτι μπῆκε στὴν Θεολογικὴ Σχολή, ἐνθουσιάστηκα ἐλπίζοντας ὅτι θὰ παρουσιαστῆ κάτι μεγάλο στὴν Ἐκκλησία.Σὰν φοιτητὲς μέσα στὸ κλίμα τῆς ἀδελφότητος ΖΩΗ ὁ π. Ἠλίας Μαστρογιαννόπουλος μᾶς ἐπηρέασε θετικά. Αὐτὸς μιλοῦσε καὶ ἔγραφε γιὰ τοὺς πατέρες· εἶχε σχέσεις μὲ πνευματικοὺς ἔξω ἀπὸ τὴν ἀδελφότητα καὶ μὲ ἁγιορεῖτες γεροντάδες.Ὁ π. Ἠλίας μᾶς πῆγε κατὰ τὸ τέλος τῆς δεκαετίας τοῦ 1950 στὸν Δημήτριο Κουτρουμπῆ. Ἀπὸ αὐτὸν πολλὰ μάθαμε γιὰ τὴν ἀξία τῆς Παραδόσεώς μας. Αὐτὸς μᾶς τόνιζε ὅτι ἡ ἀλήθεια δὲν εἶναι μία ἰδέα, ἀλλὰ ἕνα πρόσωπο, ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός. Μᾶς ἔλεγε πόσο εἶναι σπουδαῖο νὰ γίνεται κάπου ἡ Θεία Λειτουργία.Στὴν παρέα τοῦ Κουτρουμπῆ ὁ Χρῆστος ἦταν ὁ πρῶτος ποὺ ἐνθουσιαζόταν ἀπὸ τὸ μήνυμα τοῦ Δασκάλου, τὸ ἔπαιρνε καὶ τὸ μετέδιδε μὲ τὸν μοναδικό του τρόπο στὸ εὐρὺ κοινό.Στὴν ἀρχὴ τῆς δεκαετίας τοῦ ἑξῆντα ἄρχισε νὰ γράφη ἐπιφυλλίδες στὸ ΒΗΜΑ».

 

«Τότε ἀκούστηκε ὁ λόγος τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας, ἐκεῖ ποὺ ἐπικρατοῦσε ἀπόλυτα ἡ μοντέρνα διανόησι τοῦ δυτικοῦ διαφωτισμοῦ. Ὁ Χρῆστος προχώρησε στὶς σπουδὲς καὶ τὶς συγγραφές του.Δὲν εἶχε ἐντυπωσιαστῆ ἀπὸ τὶς ἱκανότητές του, οὔτε λάτρεψε τὰ χαρίσματά του. Δὲν σταδιοδρόμησε ὡς ἕνας φιλόσοφος ἢ θεολόγος τῆς σειρᾶς. Ἦταν συνεπαρμένος ἀπὸ τὴν χάρι τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας, στὴν ὁποία ἔδωσε τὸν ἑαυτό του ὁλόκληρο.Στὴν ἐποχὴ καὶ τὴ συντροφιά μας ὑπῆρχαν καὶ ἄλλοι ἄνθρωποι, ἱκανοὶ καὶ ταλαντοῦχοι ποὺ ἔγιναν καθηγητές, ἱερεῖς, ἀρχιερεῖς. Διεκόνησαν μὲ συνέπεια τὴν Ἐκκλησία. Διέπρεψαν στὸ χῶρο τους.Κανεὶς ὅμως δὲν διακινδύνευσε, δὲν βγῆκε στὴν ἀγορὰ τοῦ δήμου νὰ διαλαλήση ὅπως ὁ Χρῆστος τὴ μοναδικότητα τῆς ὀρθοδόξου πίστεως.Ἡ παρουσία καὶ τὸ μήνυμά του δημιούργησαν προβλήματα.Σὲ πολλοὺς παραδοσιακοὺς τῶν κινήσεων τάραξε τὸν ὕπνο.Σὲ ἄλλους ὁμοτέχνους προκάλεσε ζήλεια μὲ τὰ ἀσυνήθιστα καὶ ἀξεπέραστα χαρίσματά του.Ἐὰν ἐκθειάζω τὰ ταλέντα του καὶ τὶς ἐπιτυχίες του, δὲν παρουσιάζω ἀλλὰ ἀποκρύπτω τὸ ἰδιαίτερο ποὺ ἦταν ὁ Χρῆστος Γιανναρᾶς. Οὔτε οἱ ἔπαινοι τιμοῦν οὔτε οἱ κατηγορίες μποροῦν νὰ θίξουν τὸ ἕνα καὶ πανάγιο ποὺ ἦταν ἡ προσφορά του.Ὅταν ὅλα θὰ περάσουν καὶ θὰ σβήσουν, τότε θὰ καταλάβουμε τί συνέβη. Κανεὶς δὲν θὰ ἔχει παράπονο· ὅλοι θὰ εἶναι εὐγνώμονες γιὰ αὐτὸν ποὺ μᾶς τάραξε τὰ νερά.Ὁ Χρῆστος ἦταν ἕνα ὀρφανὸ ἐκ πατρός, παιδὶ πονεμένο καὶ ταλαντοῦχο, ποὺ ὅταν γνώρισε τὴν στοργὴ τοῦ οὐρανίου Πατρός, ἔδωσε ὅλες τὶς δυνάμεις του νὰ κτυπήση τὴνκαμπάνα νὰ ξυπνήση τὸν κόσμο καὶ νὰ δείξη τὴ μία κατεύθυνσι πρὸς τὸ φῶς τῆς Ἐκκλησίας.Ἦταν «τίμιος μὲ τὴν Ὀρθοδοξία» καὶ μὲ τὴν ἀποστολή του. Τὸ ἅγιο τέλος τῆς προσκαίρου ζωῆς τοῦ θαυμαστοῦ αὐτοῦ παιδιοῦ εἶναι ἡ φανέρωσι τῆς πίστεώς του καὶ τῆς εὐλογίας τοῦ Θεοῦ ποὺ δέχτηκε. Δὲν τελειώνει θλιβόμενος, ἀλλὰ ψάλλοντας χαρούμενος τὸν ἐξόδιον ὕμνο του παραδίδει τὸ πνεῦμα του στὸν οὐράνιο Πατέρα ποὺ μιὰ ζωὴ λάτρεψε».

 

Τώρα πια ο αείμνηστος δάσκαλος έχει «χορτάσει» την «Πείνα και Δίψα» του, έχει αποσαφηνίσει όλα τα «Ρητά και τα Άρρητα» της θεολογία, έχει δει με τα μάτια του το «Πρόσωπο και τον Έρωτα» της ζωής του και δεν χρειάζεται ένα «Καταφύγιο Ιδεών» για να κρυφτεί και να το αποκαλύψει. Ο Χρήστος Γιανναράς είναι ο ορισμός του Θεολόγου του αιώνα μας μια σύνδεση με την πατερική θεολογία του παρελθόντος του παρόντος και του μέλλοντος. Ένας εκκλησιαστικός πνευματικός άνθρωπος της αγάπης, της προσευχής, της θεολογίας και των μυστηρίων της Εκκλησίας. Έδωσε μάχες, πλούτισε τους ορισμούς, αποσαφήνισε την ζωή, δίδαξε με το εκκλησιαστικό του ήθος και το παράδειγμα του. Μίλησε για θέματα που κανείς μέχρι τότε δεν μπορούσε να μιλήσει. Και έδειξε με πάθος πως ο Χριστός είναι ο Έρωτας της ζωής, ένας έρωτας που ολοκληρώνεται μέσα στην Εκκλησία. Μας έδειξε πως ένα ταξίδι ζωής είναι η σχέση του πιστού με την  Εκκλησία γεμάτο με αγωνίες, θυσίες, δάκρια, αμφιβολίες.

Έλεγε ο σπουδαίος Χρήστος Γιανναράς ότι: " Η πίστη επιτρέπει να απορείς, ενώ γνωρίζεις ότι μπορείς να εμπιστεύεσαι. Και γνωρίζεις την εμπιστοσύνη με την εμπειρική αμεσότητα της σχέσης. Ρωτάς για το άγνωστο προς το οποίο βαδίζεις, χωρίς την αγωνία του ενδεχόμενου υπαρκτικού κενού: της απειλής του μηδενισμού σου".

 Σε ευχαριστούμε για όλα αγαπημένε μας Δάσκαλε. Σε ευχαριστούμε για το όνειρο, για τις μάχες σου, για την θεολογία σου για την ζωή σου.

Το ταξίδι συνεχίζεται. Γιατί μέσα στην Εκκλησία το ταξίδι δεν τελειώνει ποτέ!.....

 

  *«Μνήμη Χρήστου Γιανναρά - ένας χρόνος από την εκδημίας του 24-8-2024 (Ανάρτηση Πέτρου Θωμαΐδη)

Κώστας Ζουρδός