Εκκλησία, ένα μυστήριο στα μονοπάτια της ιστορίας...

Του Κώστα Ζουρδού, θεολόγου

Μέσα από αυτήν την κρίση και στον χρονικό ορίζοντα που από αυτήν θα βγούμε η Εκκλησία θα πρέπει κατά την προσωπική μου γνώμη να ξανά καθορίσει τον ρόλο της στις νέες καταστάσεις που θα διαμορφωθούν. Η Εκκλησίας σήμερα βιώνει μια δύσκολη κατάσταση με ανενεργές τις τελεστικές της ακολουθίες, αντιμέτωπη με μια ιστορία που φαίνεται πως δεν συμβαδίζει. Δεν είναι μόνο το γεγονός ότι πρέπει να ανανεώσει ή να προσαρμόσει τις ποιμαντικές της μεθόδους στις νέες συνθήκες αλλά να δημιουργήσει μια νέα εκκλησιαστική συνείδηση και να επανακαθορίσει τον ρόλο της σε έναν κόσμο που είναι επιτακτικό να είναι παρούσα και αναπόσπαστο μέρος του. Στο διαμορφωμένο αυτό νέο πλαίσιο, και αυτό ίσως να είναι το πιο δύσκολο, τα ενδοεκκλησιαστικά προβλήματα πρέπει να λυθούν γιατί θα περάσουν σε δεύτερη μοίρα. Και αυτό γιατί ο Χριστός, δεν πρέπει να ξεχνάμε και το Ευαγγέλιο μας το θυμίζει, ως σπορέας από το πρωί σπείρει το χωράφι της ιστορικής πραγματικότητας, πριν εμείς θεμελιώσουμε τις διακρίσεις μας.

Η Εκκλησία ενδεχομένος αν δεν καθορίσει τον ρόλο της να σταματήσει να είναι το κέντρο της ζωής και να καταλήξει σε μια κοινωνική υπηρεσία προς τους ανθρώπους. Μπορεί αυτό να ακούγεται παράδοξο αλλά για να αλλάξει πορεία δεν πρέπει να κοιτάξει μπροστά στα αβέβαια μονοπάτια του μέλλοντος της ιστορίας αλλά πίσω στην Εκκλησία των πρώτων αιώνων. Στους πρώτους Χριστιανικούς αιώνες η Εκκλησία έβλεπε την ελευθερία όχι ως κίνδυνο για να χάσει κανείς τον δρόμο του, αλλά ως αναγκαία συνθήκη για να τον βρει και να φτάσει σε μια αληθινή συνάντηση με τον Χριστό. Η κατάσταση στις χριστιανικές κοινότητες θα αλλάξει από τον 4ο αιώνα και μετά γιατί ο χριστιανισμός θα γίνει ανεκτός και πολύ γρήγορα θα καταστεί θρησκεία της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Το Ευαγγελικό μήνυμα απολαμβάνει την εύνοια της πολιτικής εξουσίας και η ταχεία εξάπλωση του χριστιανισμού θα αλλάξει τον τρόπο που οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται την σωτηρία. Σε αυτή την κατάσταση θα διαμορφωθούν δύο διαχωρισμοί των ανθρώπων σε αυτούς που έχουν δεχθεί την πίστη στον Χριστό και σε αυτούς που την έχουν απορρίψει και θα πρέπει να νοιώθουν ενοχές. Και όλα αυτά παρόλο που οι Πατέρες της Εκκλησίας στην διδασκαλία τους, στα γραπτά τους κείμενα και στα κηρύγματα τους υποστηρίζουν πως η σωτηρία δεν έρχεται δίχως την ελεύθερη επιλογή των ανθρώπων με την μόνη διαφορά ότι τώρα μπορούν να γνωρίσουν το Ευαγγελικό μήνυμα της σωτηριας του Χριστού μέσο της Εκκλησίας. Η Εκκλησία στους επόμενους αιώνες παρουσιάζετε ως ο μοναδικός θεματοφύλακας της θρησκευτικής αλήθειας υιοθετώντας μια εκκλησιοκεντρική θεώρηση. Το γεγονός αυτό θα οδηγήσει στην μετατόπιση από τη θεώρηση της θρησκευτικής ελευθερίας στην ελεύθερη άσκηση της λατρείας. Αλλά αυτή δεν θα είναι η μοναδική αλλαγή. Η σημαντικότερη είναι η συμμαχία με την εγκόσμια εξουσία, η πολιτική εξουσία δεν είναι τώρα αναρμόδια για θέματα εκκλησιαστικά.

Αυτό που καλούμαστε να καθορίσουμε σήμερα και για να μην μακρηγορούμε είναι ο ρόλος της Εκκλησίας στη συνάντηση του Θεού με τον άνθρωπο. Η Εκκλησία πρέπει να γίνει κατανοητή στους ανθρώπους σήμερα και θα γίνει αυτό μόνο σε αναφορά με την πραγματικότητα που η ίδια αναγγέλλει. Η ύπαρξη της δεν είναι κάτι "για την ίδια" αλλά κάτι "για τους άλλους". Το κέντρο της, η ύπαρξη της, η ζωή της βρίσκεται έξω από εκείνη, στο έργο του Χριστού για την σωτηρία των ανθρώπων. Η Εκκλησία πρέπει να στραφεί σε αυτόν τον κόσμο, στον οποίο ο Χριστός και το Άγιο Πνεύμα είναι παρόντες και ενεργοί. Η Εκκλησία πρέπει να αφεθεί,να κατοικηθεί και να ευαγγελιστεί από Εκείνον και να βγει στα μονοπάτια της ιστορίας για την συνάντηση της με τον άνθρωπο όπου και αν βρίσκεται. Η Εκκλησία δεν είναι μη κόσμος, είναι η ίδια η ανθρωπότητα προσηλωμένη στον Χριστό, είναι ο Λαός του Θεού που ζει εντός της ιστορίας και στρέφεται προς το μέλλον που ο ίδιος έχει υποσχεθεί. Στην Εκκλησία γιορτάζουμε μέσα στο κτίριο της αυτό που πραγματοποιείται εντός της ανθρώπινης ιστορίας. Μετά την κρίση το να είσαι Εκκλησία, κατά την γνώμη μας, σημαίνει να παίρνεις ξεκάθαρη θέση απέναντι σε κάθε μορφής αδικία. Σημαίνει ότι αποδεχόμαστε να ζούμε υπό το σύμβολο του Σταυρού και με την ελπίδα της Αναστάσεως. Σημαίνει ότι αποδεχόμαστε το νόημα μιας ζωής που έφτασε μέχρι τον θάνατο από τις επιθυμίες των ισχυρών για την αγάπη προς όλους του άλλους. Η Εκκλησία καλείτε να περπατήσει πάλι τα μονοπάτια της ιστορίας, χωρίς να ξεχνάει και διακηρύσσοντας την ίδια της την προσωρινότητα και την ιστορικά σταδιακή της ενσωμάτωση στην Βασιλεία του Θεού που κοντοζυγώνει...