Η συμφωνία του Δημάρχου Πειραιά Λουκά Ράλλη με τον Μητροπολίτη Ζακύνθου Διονύσιο Λάτα.

Του Κώστα Ζουρδού, θεολόγου

Στον Ναό της Αγίας Ειρήνης επί της οδού Αιόλου, κάθε Κυριακή, ανέβαινε στον δεξιό άμβωνα ένας νεαρός φοιτητής της θεολογίας από την Ζάκυνθο και με την ιεροπρεπεί συμπεριφορά του είχε κερδίσει την εκτίμηση του εκκλησιάσματος. Μια Κυριακή ο εφημέριος του Ναού τον ενημέρωσε πως το κήρυγμα, σήμερα, θα το έκανε εκείνος και δεν σήκωνε καμία αντίρρηση στις εύλογες επιφυλάξεις του νεαρού φοιτητή. Ο φοιτητής θεολογίας ανέβηκε στον άμβωνα και ξεκίνησε να κηρύττει. Το εκκλησίασμα μαγεύτηκε από την ρητορική δεινότητα του φοιτητή. Ήταν το 1861 και ο νεαρός φοιτητής ονομαζόταν Διονύσιος Λάτας.

Ο Διονύσιος γεννήθηκε στις  13 Οκτωβρίου του 1835 στην Ζάκυνθο, στο πανέμορφο χωρίο Μέσω Γερακαρίο σε μια φτωχή αγροτική οικογένεια του Γεωργίου Λάτα και της Κωνσταντίνας Πινιατόρου. Στην τρυφερή ηλικία τον 8 ετών έμεινε ορφανός από πατέρα και αναγκάστηκε να ασχοληθεί με τις αγροτικές εργασίες για να συνεισφέρει στα οικογενειακά εισοδήματα αλλά και για να βοηθήσει την μητέρα του και στην ανατροφή των δύο μικρότερων αδελφών του. Στην ψυχή του Διονυσίου από μικρή ακόμα ηλικία είχε φανεί η κλήση του στα γράμματα αλλά και η αγάπη του για την Εκκλησία. Σε ηλικία 14 χρονών το 1853, μαθαίνει για την  επανάσταση της Ηπείρου κατά των Τούρκων και σπεύδει στο πλευρό των επαναστατημένων Ελλήνων. Μετά την ήττα όμως στο Πέτα, στις 14 Απριλίου του 1854, που σηματοδοτεί το τέλος την επαναστατημένης προσπάθειας των Ελλήνων, ο Διονύσιος επιστρέφει στην Ζάκυνθο ρακένδυτος και ξυπόλητος. Έχοντας πια αποφασίσει να ακολουθήσει τον πόθο της καρδιάς του που τον καλεί για το σπουδαίο διακόνημα της Ιεροσύνης, ταξιδεύει για τους Αγίους Τόπους και εγγράφεται στην Πατριαρχική Σχολή του Τιμίου Σταυρού. Τελειώνοντας της εκεί φοιτητικές του υποχρεώσεις, έρχεται στην Αθήνα για σπουδές και στην Θεολογική Σχολή της Αθήνας.

Μετά το πρώτο του κήρυγμα στον Ιερό Ναό της Αγίας Ειρήνης, η φήμη του Διονυσίου αρχίζει να εξαπλώνεται σε όλο το θρησκευόμενο πλήρωμα της Αττικής. Φτάνει μέχρι και τον Πειραιά. Ο Δήμαρχος Πειραιά Λουκάς Ράλλης μαθαίνει για τον Διονύσιο, ακούει τα κηρύγματα του, και αποφασίζει να τον βοηθήσει με την συνδρομή και του αδελφού του Ιακώβου που ζει στο Μιλάνο. Ο Λουκάς Ράλλης αναλαμβάνει όλα τα έξοδα σπουδών του Διονυσίου σε φημισμένα Πανεπιστήμια της Ευρώπης με έναν όρο που ο Διονύσιος τον δέχεται αμέσως. Όταν θα τελειώσει τις σπουδές του να γυρίσει στην Ελλάδα και να μην δεχθεί θέση καθηγητή η αρχιερέα αλλά μόνο Ιεροκήρυκα.

Ο Διονύσιος, που στο μεταξύ έχει χειροτονηθεί Πρεσβύτερος, σπουδάζει στα καλύτερα Πανεπιστήμια της Ευρώπης, στην Γαλλία, στην Γερμανία και στην Αγγλία, και γνωρίζει τους διαπρεπέστερους καθηγητές και ιεροκήρυκες της εποχής. Επιστρέφει στην Αθήνα και ξεκινάει την κηρυγματική του δράση με μεγάλη επιτυχία. Ο διψασμένος πνευματικά λαός συρρέει για να ακούσει αυτόν τον σοφό κληρικό που η φήμη του αρχίζει και φουντώνει. Για τρία ολόκληρα χρόνια ιερουργεί και κηρύττει ακατάπαυστα. Και τότε συμβαίνει ένα ακόμα απροσδόκητο περιστατικό στην ζωή του που την αλλάζει και την καθορίζει. Ο Δήμαρχος Πειραιά Λουκάς Ράλλης που δεν έχει σταματήσει να ενδιαφέρεται για τον Διονύσιο και να τον παρακολουθεί με θαυμασμό τον καλεί για δεύτερη φορά στο γραφείο του. Αυτός ο σπουδαίος ευπατρίδης ευεργέτης και Δήμαρχος Πειραιά με την μεγάλη του αγάπη στην Παιδεία, αγκαλιάζει συγκινημένος τον Διονύσιο και του αναγγέλλει πως άρει τους όρκους της συμφωνίας τους και τον αποδεσμεύει από αυτούς και τον προτρέπει να προσφέρει στην Εκκλησία από όποια θέση και αν επιθυμεί ακόμα και από αυτή του αρχιερέα. Ο Ράλλης έχει διακρίνει στις πνευματικές αρετές του Διονυσίου έναν άξιο αρχιερέα, κάτι που και η μετέπειτα ιστορία θα το αποδείξει.

Στις 31 Μαρτίου του 1884 ο Διονύσιος θα ενθρονιστεί Αρχιεπίσκοπος (η Ζάκυνθος τότε ήταν Αρχιεπισκοπή) Ζακύνθου και για 11 ολόκληρα χρόνια ποίμανε την γενέτειρα του με απαράμιλλο ιεραποστολικό ζήλο. Από τα κυριότερα έργα του ήταν η ηθικά και πνευματική αρτίωση του κλήρου, χειροτόνησε 63 διακόνους και 58 πρεσβυτέρους, αριθμός αρκετά μεγάλος για την εποχή, και τρεις κληρικού του αξιώθηκαν αργότερα τον βαθμό της αρχιεροσύνης. Ο Διονύσιος επισκεύασε όλους τους Ναούς και τα Μοναστήρια της Μητροπόλεως του, ίδρυσε Σχολή Εκκλησιαστικής Μουσικής και μερίμνησε για όλες τις πνευματικές και ανθρώπινες ανάγκες του ποιμνίου του. Το καλοκαίρι του 1893 και για έναν περίπου χρόνο, ξεκινάει μια ιστορική, σπουδαία πνευματική οδοιπορία ανά τον κόσμο. Ξεκίνησε για ένα προσκύνημα στους Αγίους Τόπους, ίσως και από διαίσθηση ότι θα ήταν η τελευταία του φορά, και συνέχισε στην Αλεξάνδρεια, στην Αντιόχεια και στην Σμύρνη. Πέρασε στην Ευρώπη και συμμετείχε στην πρώτη Θρησκευτική Συνέλευση του Κόσμου που έγινε στο Σικάγο, στην οποία οι ομιλίες του που έγιναν στα Γαλλικά και στα Αγγλικά έκαναν ιδιαίτερη πνευματική αίσθηση. Ο Διονύσιος κήρυξε και στην Ιαπωνία με τελευταίο σταθμό της περιοδείας του την Ινδία, όπου και τιμήθηκε από τον αντιβασιλέα του κράτους. Επιστρέφοντας από αυτήν την δύσκολη για την εποχή ποιμαντορική οδοιπορία, ασθένησε βαριά και έφυγε από την επίγεια ζωή παραμονές της Παναγιάς στις 13 Αυγούστου του 1894, σε ηλικία 58 χρονών.

Αυτό που έχει μεγάλη σημασία, κατά την κρίση μας, είναι για τα πνευματικά αυτά αναστήματα που δυστυχώς δεν υπάρχουν στην δική μας εποχή. Ο Δήμαρχος Πειραιά Λουκάς Ράλλης επιλέγει να ενισχύσει την αριστεία ενός μαθητή και να τον σπουδάσει στα καλύτερα πανεπιστήμια με σκοπό να επιστρέψει στην πατρίδα και να συμβάλει στην πνευματική αναγέννηση του Λαού. Και ο Μητροπολίτης Ζακύνθου Διονύσιος δίνει όλον του τον εαυτό για την πατρίδα αλλά και για όπου γης ανθρώπους. Κάτι τέτοιες πνευματικές συμφωνίες, κάτι τέτοιες προσωπικότητες φανερώνουν στις μέρες μας με περίσσια στεναχώρια την πνευματική μας ορφάνια…