Πρώτη φορά στο Άγιον Όρος…

                                                                  Α! ΜΕΡΟΣ

Μια επίσκεψη στο Άγιον Όρος είναι μια μοναδική εμπειρία που σε βγάζει έστω και για λίγο από τα ανθρώπινα. Και είναι σπουδαία εμπειρία όταν συμβαίνει για πρώτη φορά. Τότε που βλέπεις ζωντανά και πραγματικά μπροστά σου όλα όσα έχεις διαβάσει, έχεις ακούσει και έχεις φανταστεί. Τότε που ένας μαγευτικός τόπος και αγιασμένος απλώνετε μπροστά σου και είναι έτοιμος να σου φανερώσει μερικές από τις αλήθειες του. Στιγμές από την δύσκολή αλλά αγιαστική ζωή που λυτρώνει.

Όλα έγιναν στις αρχές της δεκαετίας του 1990 με αφορμή ένα βιβλίο. Τότε, καλοκαίρι στην κατασκήνωση της Ιεράς Μητροπόλεως Πειραιώς, έπεσε στα χέρια μου το βιβλίο του αείμνηστου π. Χερουβείμ Καράμπελα με τίτλο: « Νοσταλγικές Αναμνήσεις από το Περιβόλι της Παναγιάς» και αναφερόταν στις εμπειρίες του γέροντα από το Άγιον Όρος. Η ανάγνωση του βιβλίου σε καθήλωνε και ρουφούσες κάθε φράση με αμείωτο ενδιαφέρον και λαχτάρα μέχρι την επόμενη παράγραφο. Οι διηγήσεις και οι ιστορίες  σου δημιουργούσαν την προσδοκία να επισκεφτείς και εσύ το Άγιον Όρος και να ζήσεις τις πνευματικές εμπειρίες που μπορεί να σου προσφέρει. Το βιβλίο πέρασε και σε άλλα χέρια και άφησε τις ίδιες εντυπώσεις και επιθυμίες. Τότε εγώ και ο αγαπημένος αδερφός Κώστας Παγώνης ( Μοναχός Νήφων, σήμερα όπου και μονάζει στο Άγιον Όρος) αποφασίσαμε  να επισκεφτούμε το Άγιον Όρος. Όταν τελείωσε η κατασκήνωση και έπιασε ο Σεπτέμβρης μαζί με τον Κώστα ήμασταν κατηχητές στην ενορία της Αγίας Παρασκευής Καλλιπόλεως και από εκεί σχεδιάζαμε την εξόρμηση μας στον Άγιον Όρος. Όλο το χειμώνα σχεδιάζαμε το ταξίδι μας στο Όρος και αποφασίσαμε να πάμε για μια εβδομάδα τον Ιούλιο. Τον Ιούλιο του 1992. Είχαμε σχεδιάσει να φιλοξενηθούμε στην Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου εκεί που μόναζε ένας Μοναχός από την ενορία της Αγίας Παρασκευής , ο π. Χρυσόστομος Σταυράκης και αφού προσκυνήσουμε και την εικόνα της Παναγίας της Πορταΐτισσας στην Ιερά Μονή Ιβήρων να μείνουμε για ένα βράδυ στην Μονή Ξηροποτάμου όπου εκεί θα συναντούσαμε τον π. Καλλίνικο Μαυρολέων. Στην παρέα των ταξιδιωτών προστέθηκε και ο Σοφιανός που διακονούσε τότε την Εκκλησία της Αγίας Παρασκευής ως νεωκόρος.

Το ταξίδι ήταν πολύωρο, κουραστικό αλλά και πολύ όμορφο, γεμάτο εναλλαγές και εικόνες. Με το τρένο τον γνωστό «καρβουνιάρη» ταξιδεύσαμε όλο το βράδυ για την Θεσσαλονίκη και το πρωί πήραμε το τοπικό ΚΤΕΛ για την Ουρανούπολη Χαλκιδικής. Από εκεί με καραβάκι για την Δάφνη, το λιμάνι του Αγίου Όρους και μετά στις Καρυές με «λεοφωρειάκι» που κάνει εσωτερικά δρομολόγια για τους προσκυνητές των Ιερών Μονών. Από την αποβίβαση στις Καρυές μέσα σε 10 λεπτά φτάσαμε στην Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου που θα μας φιλοξενούσε και όπου μας περίμενε και μας υποδέχθηκε ο π Δαβίδ, ο αρχοντάρης της Μονής.

Η Μονή Κουτλουμουσίου έχει σχήμα ακανόνιστου τετράπλευρου. Την βόρεια, ανατολική και νότια πλευρά καταλαμβάνουν τριώροφες τοξωτές πτέρυγες, ενώ στον καστρότοιχο της δυτικής ακουμπά η Τράπεζα, λιθόκτιστο κτήριο σχήματος Γ. Στο κέντρο δεσπόζει το Καθολικό. Κτίσθηκε λίγο μετά το 1369 και αποτελεί δομική μεγέθυνση του αρχαιότερου και μικρότερου ναού.  Σε σημείο περίβλεπτο της αυλής βρίσκεται η Φιάλη -μαρμάρινο οκτάγωνο κτίσμα με ανάγλυφα θωράκια, λευκούς κίονες και μαρμάρινη στο κέντρο δεξαμενή, όπου γίνεται ο αγιασμός των υδάτων. Είναι έργο του 1813, σπουδαίου γλύπτη από τηνιακό εργαστήρι. Λίγο πιο πέρα, απέναντι από την πύλη του Καθολικού, βρίσκεται το γραφικό κτήριο της Τράπεζας. Κτίσθηκε το 1767 από τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας Ματθαίο στην θέση της παλαιότερης πτέρυγας που είχε καταστραφεί από φωτιά. Στο εσωτερικό του Ναού κυριαρχεί ατμόσφαιρα μυσταγωγική. Εκεί υπάρχει η εικόνα της Παναγίας της Στυλαρινής ή Γιάτρισσας. Είναι εικόνα του 14ου αιώνα, θαυματουργός, από το Στυλάρι του Μαρμαρά, όπου βρισκόταν ένα μετόχι της Μονής. Στο προσαρτημένο παρεκκλήσι βρίσκεται η εφέστιος εικόνα της Μονής, η Φοβερά Προστασία, φιλοτεχνημένη τον 13ο ή 14ο αιώνα. Όταν πειρατές έφθασαν με σκοπό να λεηλατήσουν το Μοναστήρι, η χάρη της το εξαφάνισε. Και ενώ οι αμπαρωμένοι πατέρες άκουγαν τον θόρυβο και τις φωνές έξω από τα τείχη, έκπληκτοι αντιλήφθηκαν πως οι πειρατές έφυγαν άπρακτοι. Εδώ βρίσκεται και η Παναγία η Ελεούσα, από ένα αρχαίο μετόχι των Σερρών.

 Μετά το παραδοσιακό αγιορείτικο κέρασμα με λουκούμι, ελληνικό καφέ και κρύο δροσερό νερό       ο π. Δαβίδ μας έδειξε τα δωμάτια μας και στην συνέχεια μιλήσαμε για λίγο με τον Ηγούμενο π. Χριστόδουλο. Ζητήσαμε από τον Ηγούμενο για όσες μέρες ζήσουμε στο Μοναστήρι να βοηθήσουμε τους Μοναχούς στα διακονήματα έτσι ώστε έστω και επιφανειακά  να πάρουμε γεύση από την δύσκολη αγιορείτικη ζωή. Στην συνέχεια ο π. Χρυσόστομος Σταυράκης ο οποίος διακονούσε τότε τον Άγιο Γέροντα Παΐσιο, μας μοίρασε στα διακονήματα. Το δικό μου διακόνημα ήταν να βοηθώ τον τραπεζάρη να στρώνει τα τραπέζια για τους μοναχούς και τους Προσκυνητές. Εκεί είχα και την πρώτη μου πνευματική εμπειρία. Το διακόνημα μου ήταν  να μπαίνω στην κουζίνα και να τοποθετώ τα μαχαιροπήρουνα και τα πιάτα στα τραπέζια και στην συνέχεια τα πιάτα με το φαγητό.

  

Επειδή ήταν Κυριακή και γιορτή η τράπεζα είχε ψάρι και ο Μάγειρας είχε κανονίσει σε κάθε πιάτο να βάζει ένα ψάρι με πατάτες του φούρνου και άφησε να ψήσει τελευταία τα ψάρια του Ηγούμενου για αν είναι ζεστά. Όταν χτύπησε το σήμαντρο για το μεσημεριανό γεύμα, από όλα τα μήκη του Μοναστηρίου ξεπρόβαλαν Μοναχοί και Λαϊκοί προσκυνητές με κατεύθυνση την τραπεζαρία. Τα τραπέζια ήταν στρωμένα και το φαγητό με το ψάρι ήταν σε κάθε πιάτο για όλους. Μόνο το πιάτο του Ηγουμένου δεν είχε σερβιριστεί ακόμα. Όταν έφτασε και ο Ηγούμενος, ξεκίνησε η προσευχή και μετά ένας Μοναχός ανέβηκε στο αναλόγιο και άρχισε να διαβάζει, αν θυμάμαι καλά λόγους πνευματικούς του Αββά Ισαάκ του Σύρου. Όλοι ξεκίνησαν να τρώνε. Όλοι; Όχι, το πιάτο του Ηγουμένου δεν είχε φτάσει ακόμα. Στο μεταξύ στην κουζίνα είχε γίνει η καταστροφή. Ο Μοναχός Μάγειρας αφηρημένος από τις πολλές του ασχολίες ξέχασε το ψάρι του Ηγουμένου παραπάνω στην φωτιά και αυτό έγινε κατάμαυρο. Σχεδόν καμένο. Ήταν αδύνατον άνθρωπος να το φάει. Τι να κάνει τώρα; Άλλο ψάρι δεν είχε. Ακόμα και αν είχε θα ήταν δύσκολο να το ψήσει τόσο γρήγορα ώστε να το φάει και ο Ηγούμενος που  είχαμε αργοπορήσει να  σερβίρουμε. Αποφάσισε ο Μάγειρας να σερβίρει μόνος του το καμένο ψάρι στον Ηγούμενο και να ακούσει την κατσάδα του ενώπιων όλων, Μοναχών και Λαϊκών και να ταπεινωθεί μπροστά τους για να θυμάται πάντα την ντροπή του με αποτέλεσμα να μην επαναλάβει το ίδιο λάθος. Ο Μάγειρας- Μοναχός άφησε το ψάρι στο τραπέζι του Ηγούμενου και έσκυψε το κεφάλι. Ο Ηγούμενος κοίταξε το ψάρι, κοίταξε και τον Μάγειρα και άρχισε να τρώει ανενόχλητος. Έμεινα άφωνος. Όμως το περιστατικό δεν τελείωσε εδώ. Όταν όλοι έφαγαν ο Ηγούμενος έδωσε εντολή για την προσευχή και την έξοδο από την τράπεζα. Στην έξοδο όλοι οι μοναχοί που είχαν διακονήσει στην τράπεζα στεκόντουσαν με σκυμμένο το κεφάλι και ζητούσαν συχώρεση από όλους για τυχών λάθη κατά την διάρκεια του φαγητού. Πρώτος είχε σταθεί με σκυμμένο το κεφάλι ο Μάγειρας – Μοναχός. Όταν ο Ηγούμενος πέρασε από μπροστά του, κοντοστάθηκε. Τον χτύπησε στον ώμο και του είπε: « Σε παρακαλώ παιδί μου άλλη φορά να μην μου ξαναφέρεις να φάω ψάρι άψητο». Ο Μάγειρας – Μοναχός δάκρυσε, ο Ηγούμενος έφυγε και εμένα με είχε λούσει κρύος ιδρώτας…

Συνεχίζεται…

Κώστας Ζουρδός