Να είστε σε επιφυλακή για την ψυχή σας! (Άγ.Ιωάννης Μαξίμοβιτς)

Τήρησε σθεναρά την πνευματική επιφυλακή, επειδή δεν γνωρίζεις πότε θα σε καλέσει ο Κύριος κοντά Του. Κατά την επίγειο ζωή σου, να είσαι έτοιμος ανά πάσα στιγμή να Του δώσεις λογαριασμό. Πρόσεχε να μην σε πιάσει στα δίχτυα του ο εχθρός, ή να σε ξεγελάσει, προκαλώντας σε να πέσεις σε πειρασμό. Καθημερινά εξέταζε την συνείδησή σου, δοκίμαζε την καθαρότητα των λογισμών σου, τις προθέσεις σου. 
   Κάποτε ήταν ένας βασιλιάς, ο οποίος είχε ένα γιο πονηρό. Έχοντας χάσει κάθε ελπίδα για αλλαγή προς το καλύτερο, ο πατέρας καταδίκασε τον γιο του σε θάνατο. Του έδωσε ένα μήνα περιθώριο για να προετοιμαστεί. 


Πέρασε ο μήνας, και ο πατέρας ζήτησε να παρουσιασθεί ο γιος του. Προς μεγάλη του έκπληξη, παρατήρησε πως ο νεαρός ήταν αισθητά αλλαγμένος: το πρόσωπό του ήταν αδύνατο και χλωμό, και ολόκληρο το κορμί του έμοιαζε να είχε υποφέρει. 
«Πώς και σου συνέβη τέτοια μεταμόρφωση, γιέ μου;» ρώτησε ο πατέρας. 
«Πατέρα μου και κύριέ μου,» απάντησε ο γιος, «πώς είναι δυνατόν να μην έχω αλλάξει, αφού η κάθε μέρα με έφερνε πιο κοντά στον θάνατο;» 
«Καλώς, παιδί μου», παρατήρησε ο βασιλιάς. «Επειδή προφανώς έχεις έρθει στα συγκαλά σου, θα σε συγχωρήσω. Όμως, θα χρειαστεί να τηρήσεις αυτή την διάθεση επιφυλακής της ψυχής σου, για την υπόλοιπη ζωή σου.» 
«Πατέρα μου,» απάντησε ο γιος, «αυτό είναι αδύνατο. Πώς θα μπορέσω να αντισταθώ στα αμέτρητα ξελογιάσματα και τους πειρασμούς;» 
Ο βασιλιάς τότε διέταξε να του φέρουν ένα δοχείο γεμάτο λάδι, και είπε στον γιο του: «Πάρε αυτό το δοχείο, και μετάφερέ το στα χέρια σου, διασχίζοντας όλους τους δρόμους της πόλεως. Θα σε ακολουθούν δύο στρατιώτες με κοφτερά σπαθιά. Εάν χυθεί έστω και μία σταγόνα από το λάδι, θα σε αποκεφαλίσουν.» 
Ο γιος υπάκουσε. Με ανάλαφρα, προσεκτικά βήματα, διέσχισε όλους τους δρόμους της πόλεως, με τους στρατιώτες να τον συνοδεύουν συνεχώς, και δεν του χύθηκε ούτε μία σταγόνα. 
Όταν επέστρεψε στο κάστρο, ο πατέρας τον ρώτησε: «Γιέ μου, τι πρόσεξες καθώς τριγυρνούσες μέσα στους δρόμους της πόλεως;» 
«Δεν πρόσεξα τίποτε.» 
«Τι εννοείς, ‘τίποτε’;» τον ρώτησε ο βασιλιάς. «Σήμερα ήταν μεγάλη γιορτή - σίγουρα θα είδες τους πάγκους που ήταν φορτωμένοι με πολλές πραμάτειες, τόσες άμαξες, τόσους ανθρώπους, ζώα…» 
«Δεν είδα τίποτε απ’ όλα αυτά» είπε ο γιος. «Όλη η προσοχή μου ήταν στραμμένη στο λάδι μέσα στο δοχείο. Φοβήθηκα μην τυχόν μου χυθεί μια σταγόνα και έτσι χάσω τη ζωή μου.» 
«Πολύ σωστή η παρατήρησή σου» είπε ο βασιλιάς. «Κράτα λοιπόν αυτό το μάθημα κατά νου, για την υπόλοιπη ζωή σου. Να τηρείς την ίδια επιφυλακή για την ψυχή μέσα σου, όπως έκανες σήμερα για το λάδι μέσα στο δοχείο. Να στρέφεις τους λογισμούς σου μακριά από εκείνα που γρήγορα παρέρχονται, και να τους προσηλώνεις σε εκείνα που είναι αιώνια. Θα είσαι ακολουθούμενος, όχι από οπλισμένους στρατιώτες, αλλά από τον θάνατο, στον οποίον η κάθε μέρα μας φέρνει πιο κοντά. Να προσέχεις πάρα πολύ να φυλάς την ψυχή σου από όλους τους καταστροφικούς πειρασμούς.» 
Ο γιος υπάκουσε τον πατέρα, και έζησε έκτοτε ευτυχής. 
«Γρηγορείτε, στήκετε εν τη πίστει, ανδρίζεσθε, κραταιούσθε» (Α’ Προς Κορινθίους 16:13). 
Ο Απόστολος δίνει αυτή την σημαντική συμβουλή, για να στρέψει στην προσοχή τους προς τον κίνδυνο του κόσμου τούτου, να τους καλέσει σε συχνή εξέταση της καρδιάς τους, επειδή χωρίς αυτό, είναι εύκολο κανείς να καταστρέψει την καθαρότητα και το πάθος της πίστεώς του και χωρίς να το αντιληφθεί, να περάσει στην αντίπερα όχθη του πονηρού και της απιστίας. 
Όπως είναι βασική μας μέριμνα να προσέχουμε εκείνα που μπορούν να ζημιώσουν την φυσική μας υγεία, έτσι οφείλουμε να έχουμε σαν πνευματική μας μέριμνα να προσέχουμε εκείνα που μπορούν να ζημιώσουν την πνευματική μας ζωή και το έργο της πίστεως και της σωτηρίας. Συνεπώς, πρέπει να ελέγχετε προσεκτικά και με προσήλωση τα εσωτερικά σας ορμέμφυτα: είναι εκ Θεού, ή από το πνεύμα του πονηρού; Να φυλάγεσθε από τους πειρασμούς του κόσμου τούτου, και από τους κοσμικούς ανθρώπους. Να φυλάγεσθε από τους κρυφούς εσωτερικούς πειρασμούς που προέρχονται από το πνεύμα της αδιαφορίας και απροσεξίας την ώρα της προσευχής εξ αιτίας της φθίνουσας Χριστιανικής αγάπης. 
Αν στρέψουμε την προσοχή μας στον νου μας, θα παρατηρήσουμε ένα χείμαρρο αλλεπάλληλων λογισμών και ιδεών. Ο χείμαρρος αυτός είναι αδιάκοπος, τρέχει γοργά προς κάθε κατεύθυνση και κάθε στιγμή – στο σπίτι, στην εκκλησία, στην εργασία, όταν διαβάζουμε, όταν συζητούμε… 
Συνήθως το ονομάζουμε «σκέψη», γράφει ο Επίσκοπος Θεοφάνης ο Έγκλειστος, αλλά στην πραγματικότητα είναι μια διαταραχή του νοός, ένα σκόρπισμα, μια έλλειψη συγκέντρωσης και προσοχής. Το ίδιο συμβαίνει και στην καρδιά. Έχετε ποτέ παρατηρήσει την ζωή της καρδιάς; Δοκιμάστε να το κάνετε, έστω για ένα μικρό διάστημα, και παρατηρήστε τι θα ανακαλύψετε: Προκύπτει κάτι δυσάρεστο, και ταράζεστε. Σας βρίσκει κάποια δυστυχία, και νοιώθετε λύπηση για τον εαυτό σας. Βλέπετε κάποιον που δεν συμπαθείτε, και αμέσως αναβλύζει μέσα σας η εχθρότητα. Συναντιέστε με κάποιον ισότιμό σας, ο οποίος εν τω μεταξύ σας έχει προσπεράσει κοινωνικά, και αρχίζετε να τον φθονείτε. Αναπολείτε τα ταλέντα σας και τις ικανότητές σας, και αρχίζετε να νοιώθετε υπερηφάνεια…. Όλη αυτή η σαπίλα: ματαιοδοξία, σαρκική επιθυμία, λαιμαργία, ακηδία, κακία… η μία στοιβαγμένη πάνω στην άλλη, τελικά καταστρέφουν την καρδιά. Και όλα αυτά μπορούν να διαπεράσουν την καρδιά μέσα σε λίγα μόνο λεπτά. Για τον λόγο αυτό, κάποιος ασκητής που ασκούσε αυστηρό έλεγχο στον εαυτό του, είπε -πολύ σωστά- ότι «η καρδιά του ανθρώπου είναι γεμάτη από δηλητηριώδη φίδια. Μόνο οι καρδιές των αγίων είναι απαλλαγμένες από αυτά τα φίδια: τα πάθη.» 
Τέτοια όμως απαλλαγή αποκτάται μονάχα μέσω μιας μακροχρόνιας και δύσκολης διαδικασίας αυτογνωσίας, προσωπικής ενασχόλησης και επιφυλακής προς την έσω ζωή μας, δηλαδή, την ψυχή. 
Να είστε προσεκτικοί. Να είστε σε επιφυλακή για την ψυχή σας! Να στρέφετε τους λογισμούς σας μακριά από εκείνα που γρήγορα παρέρχονται, και να τους προσηλώνετε σε εκείνα που είναι αιώνια. Έτσι θα βρείτε την χαρά που ποθεί η ψυχή σας, και για την οποία διψά η καρδιά σας. 

Αγίου Ιωάννου Μαξίμοβιτς